Ανέκδοτες ιστορίες στην περίοδο Απελευθέρωσης του Αλμυρού 17 Αυγούστου 1881 – Γράφει ο Τριαντάφυλλος Σπανός

Ανέκδοτες ιστορίες στην περίοδο Απελευθέρωσης του Αλμυρού 17 Αυγούστου 1881: Γράφει ο Τριαντάφυλλος Σπανός – Ερευνητής  της τοπικής ιστορίας και θεολόγος του Γυμνασίου-Λυκείου Σούρπης

Στο επετειακό άρθρο για την Απελευθέρωση του Αλμυρού Μαγνησίας  από την μακραίωνη Τουρκοκρατία (1430 – 17 Αυγούστου 1881) επέλεξα να καταγράψω άγνωστες στο ευρύ κοινό ιστορίες εκείνης της περιόδου, όταν η τουρκική σκλαβιά «έπνεε τα λοίσθια» στον τόπο μας και σε όλη φυσικά την Θεσσαλία. Στηρίχθηκα κυρίως σε ιστορίες και γεγονότα που μας αφηγήθηκε ο Βίκτωρας Κοντονάτσιος στα 10 μαθήματα Τοπικής Ιστορίας (που έγιναν από την Φιλάρχαιο το 2019, στην αίθουσα  της Φιλαρχαίου Αλμυρού).

Ο ΜΠΥΝΤΕΡ ΑΥΣΤΡΙΑΚΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ, ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗΣ ΑΘΗΝΑΙΚΩΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΟΠΟΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ
Οι Τούρκοι στην περιοχή του Αλμυρού και σε όλη την Θεσσαλία συνεχώς  λιγόστευαν πλησιάζοντας στο 1881. Πουλούσαν τις περιουσίες τους και αναχωρούσαν από την περιοχή. Μετά τη Θεσσαλική Επανάσταση του 1878 ήταν φανερό πλέον ότι η Θεσσαλία θα περιέλθει στο ελεύθερο πρώτο ελληνικό κράτος, που ως τότε έφθανε ως τον τόπο μου την Σούρπη και τον ποταμό της τον Σαλαμπριά –Σουρπιώτικο χείμαρρο, 15 χλμ. πριν τον Αλμυρό.

Η πολιτική όμως της Τουρκίας ήταν η αποτροπή αυτού του τέλους. Έφεραν οι τουρκικές αρχές εποίκους από τα βάθη της Ανατολίας, Τατάρους, Τσερκέζους, Κιρκάσιους για τα χωριά του Αλμυριώτικου κάμπου. Ήρθαν μάλιστα με μισθωμένα γαλλικά πλοία.

Αλλά οι ντόπιοι Έλληνες πατριώτες και οι προεστοί των χωριών τούς έδιωξαν κακήν κακώς, βρήκαν τον μπελά τους και σηκώθηκαν οι περισσότεροι τελικά και έφυγαν για την πατρίδα τους. Τότε οι Τούρκοι προσπάθησαν με άλλο τρόπο να δείξουν στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη ότι οι Έλληνες στη Θεσσαλία δεν θέλουν να φύγουν από την Οθωμανική αυτοκρατορία.

Ένας Αυστριακός δημοσιογράφος είχε ξεμείνει στα μέρη μας από την εποχή του 1878 και την Θεσσαλική επανάσταση, λεγόταν Μπύντερ και ήταν περιστασιακός ανταποκριτής αθηναϊκών εφημερίδων, όπως της Εστίας. Το 1881 γύριζε τα χωριά του Αλμυριώτικου κάμπου, πριν την απελευθέρωση, και καλούσε τους ντόπιους να υπογράψουν μια δήλωση ότι θέλουν την τουρκική διοίκηση και επιθυμούν να μην τους εγκαταλείψουν οι Οθωμανικές αρχές.

Σε κάθε χωριό, έγραφε η τότε εφημερίδα Εμπρός, συνοδεύονταν από Τούρκους χωροφύλακες. Είχε κλέψει μάλιστα και τη σφραγίδα του Μητροπολίτη Δημητριάδος και σφράγιζε τις δηλώσεις των ραγιάδων χωρικών για το γνήσιο της υπογραφής.

Μετά την απελευθέρωση όμως του Αλμυρού, γράφει πάλι το Εμπρός, συνελήφθη από τον ελληνικό στρατό, αποκαλύφθηκαν οι πλαστές υπογραφές και απελάθηκε από τον τόπο μας, πέρασε τα σύνορα προς το «τουρκικό», προς την νέα συνοριακή γραμμή στην Ελασσόνα και στον Όλυμπο. Βρέθηκαν μάλιστα και οι δηλώσεις που ανέφεραν ότι ο τουρκικός στρατός θα έδινε στους υπογράφοντες χωρικούς άφθονη τροφή και ιατρική περίθαλψη.

Η ΑΠΛΟΪΚΗ ΑΛΛΑ ΠΑΜΠΟΝΗΡΗ ΦΟΡΟΔΙΟΑΦΥΓΗ ΤΩΝ ΣΚΛΑΒΩΜΕΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΑΛΜΥΡΙΩΤΙΚΟΥ ΚΑΜΠΟΥ από την εποχή του Βελή πασά (1800-1820)
Είχε καθιερωθεί στην περιοχή μας ο φόρος για τα κοπάδια του κάθε χωριού, το τζελεπικό. Το ίδιο συνέβαινε και λίγο πριν την Απελευθέρωση του 1881. Έρχονταν στα χωριά του Αλμυρού ο ζαμπίτης φοροεισπράκτορας και μόλις το μάθαιναν οι προεστοί του τόπου και οι κάτοικοι έκρυβαν έξω από το χωριό σε απίθανες τοποθεσίες τα κριάρια, τα πρόβατα, τα ζωντανά και παρουσίαζαν πολύ λίγα στον ζαμπίτη για τη φορολογία. Έτσι πλήρωναν λιγότερα. Ενδεικτικά η Γούρα είχε 300 κριάρια, το Πτελεό-Φτελιό 54, ο Δρυμώνας 24, αυτοί φυσικά ήταν οι δηλωμένοι στα τουρκικά κατάστιχα  αριθμοί.

ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΜΑΧΑΛΑΔΕΣ- ΟΙ ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ ΤΟΥ ΑΛΜΥΡΟΥ
Πριν την απελευθέρωση, ήταν συγκεκριμένα δυο οι μαχαλάδες της πόλης: του ΑΡΣΛΑΝ ΤΖΑΒΟΥΖ, περίπου στην αρχή της σημερινής Ερμού, στην άκρη δηλαδή της σημερινής πλατείας Αλμυρού και του ΚΙΒΑΝ ΤΖΑΒΟΥΖ περίπου στη σημερινή πλατεία της Ευαγγελίστριας.

Στα χρόνια όμως αυτά περί το 1881 οι τούρκικοι παλαιοί μαχαλάδες κυρίως κατοικούνταν από Έλληνες, Ρωμιούς. Σε απογραφή του 1850 η περιοχή του σκλαβωμένου ακόμα Αλμυρού είχε 10.000 κατοίκους, όπου οι 8.000 είναι Έλληνες και 2.000 μόνο Οθωμανοί.

Οι Τούρκοι αποχωρούσαν αφού γνώριζαν ότι σύντομα θα απελευθερωθεί  και η Θεσσαλία. Άλλωστε είχαν γίνει από το 1830 μέχρι το 1881 τέσσερα απελευθερωτικά κινήματα στη περιοχή του Αλμυρού 1844 -1854 -1866 και το τελευταίο και αποφασιστικό το 1878.

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΣΤΟΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΑΛΜΥΡΟ ΚΑΙ Η ΠΛΗΡΩΜΗ ΤΩΝ ΔΑΣΚΑΛΩΝ
Όταν έγινε η Απελευθέρωση στις 17 Αυγούστου 1881 ιδρύθηκαν δυο Ελληνικά σχολεία στον Αλμυρό. Στο ένα ο δάσκαλος πληρωνόταν από τις συνδρομές των γονέων και στο δεύτερο από τον ναό του Αγίου Νικολάου, τον μόνο χριστιανικό που υπήρχε τότε στην πόλη, η κτίση του σε 40 ημέρες το 1802. Έβγαζαν οι επίτροποι του ναού δίσκο γι’ αυτό  τον σκοπό στις Θείες Λειτουργίες, αλλά και ο Μύλος του Δημ. Αργυρόπουλου στην Κεφάλωση έδινε το ετήσιο ενοίκιο του μύλου (111 χρυσές λίρες) στο ναό για την πληρωμή του δασκάλου. Οι δυο πρώτοι  Ελληνοδιδάσκαλοι ήταν ο Ν. Σακελλαρίδης και ο Γεώργιος Βαγιατόπουλος, ενώ στο Δημοτικό σχολείο του Αλμυρού δάσκαλος ήταν ο Κων/νος Αναγνώστου-Χαλάτσης, υπήρχε δε και σχολείο για  τα κορίτσια, το λεγάμενο Παρθεναγωγείο.

Οι πρώτοι Αλμυριώτες μαθητές που πήραν απολυτήριο από τα Ελληνικά σχολεία σταλθήκαν αμέσως από τον Δήμο Αλμυρού με υποτροφία στο νεοσύστατο Διδασκαλείο Λάρισας για να επιστρέψουν ως Δάσκαλοι στο τόπο τους. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Η ιστορία της περιοχής του Αλμυροί σε δικά μαθήματα –Βίκτωρ Κοντονάτσιος, έκδοση Φιλάρχαιου Αλμυρού, 2019. Η  εικόνα που πλαισιώνει το άρθρο είναι ο Τουρκικός Στρατώνας στην όχθη του Ξηριά, «σήμα κατατεθέν» του Τουρκικού Αλμυρού, κτίσθηκε το 1865 από Γερμανούς αρχιτέκτονες και το 1881 οι Τούρκοι είχαν  το δίλημμα να τον κάψουν,  να τον αφανίσουν ή να τον αφήσουν και να τον πουλήσουν, αποχωρώντας από την Θεσσαλία. Τελικά ως γνωστόν  δεν τον ‘’χάλασαν’’, αλλά δεν μπόρεσαν εκείνα τουλάχιστον τα χρόνια να τον εκποιήσουν.