Πάνω από 25 οικογένειες στην καλλιέργεια τσαγιού παράγουν περισσότερους από 100 τόνους – Ο θησαυρός της Βρύναινας από τον γεωπόνο Χρήστο Μυλωνά

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης του Συλλόγου Βρύναινας στην κεντρική πλατεία Αλμυρού την Κυριακή 13 Ιουλίου, πραγματοποιήθηκε δρώμενο σχετικά με την καλλιέργεια του τσαγιού του βουνού που αποτελεί κύρια πηγή εισοδήματος για πολλές οικογένειες του χωριού.

Ο γεωπόνος Χρήστος Μυλωνάς, παραγωγός κι επιχειρηματίας που δραστηριοποιείται στο συγκεκριμένο προϊόν υψηλής ποιότητας στο βουνό της Όθρυς, έκανε μια εμπεριστατωμένη παρουσίαση, την οποία δημοσιεύουμε στη συνέχεια:

Το τσάι του βουνού αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά βότανα της ελληνικής φύσης, με πολλές και πλούσιες ευεργετικές ιδιότητες. Μαζί με το φασκόμηλο, το χαμομήλι, τη μέντα και το δυόσμο ανήκουν στην οικογένεια των  αρωματικών-φαρμακευτικών φυτών, με τα περισσότερα να αποδίδουν ένα ιδιαίτερο ευχάριστο άρωμα. Αυτό το χαρακτηριστικό τους άρωμα οφείλεται στην υψηλή τους συγκέντρωση σε αιθέρια έλαια.

Πιο συγκεκριμένα το τσάι του βουνού αποτελεί ένα έντονα αρωματικό, πολυετές ποώδες φυτό. Με ξυλοποιημένους διακλαδιζόμενους βλαστούς. Τα φύλλα και οι βλαστοί του καλύπτονται από ένα παχύ στρώμα τριχών, στοιχείο που του προσδίδει  το χαρακτηριστικό γκρι χρώμα. Ανθίζει συνήθως τον Ιούνιο και τα άνθη του έχουν ελαφρώς κίτρινο χρώμα. Φτάνει σε ύψος τα 25-45 εκ.. Είναι τοπικό ενδημικό φυτό των Βαλκανίων και αυτοφυές σε ορεινούς όγκους με φτωχά και βραχώδη εδάφη σε υψόμετρο 1200-18000 μέτρων.

Στην Ελλάδα είναι γνωστό από την αρχαιότητα και αναφέρεται από τον Θεόφραστο (372-287 π.Χ.) και τον Διοσκουρίδη (1ο  μ.Χ. αιώνα). Το επιστημονικό  όνομα του φυτού είναι Sideritis spp. που προέρχεται από τη λέξη σίδηρος και κατά μια εκδοχή δόθηκε στο φυτό, εξαιτίας της ικανότητάς του να θεραπεύει τις πληγές που προκαλούνται από σιδερένια αντικείμενα. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, επειδή αποτελεί φυσική πηγή σιδήρου, αφού στα ροφήματα που παρασκευάζονται από αυτό περιέχεται αρκετός σίδηρος.

Σήμερα το τσάι του βουνού είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στους Έλληνες καταναλωτές και καλλιεργείται σε πολλές περιοχές της χώρας μας. Ωστόσο ένα μεγάλο ποσοστό της πανελλήνιας παραγωγής τσαγιού, παράγεται στο χωριό Βρύναινα και σε αλλά παρακείμενα χωριά του δήμου Αλμυρού.

Η συστηματική καλλιέργειά του τσαγιού άρχισε πριν πενήντα  περίπου χρόνια (1970) και είναι η κύρια απασχόληση των κατοίκων του χωριού μαζί με την κτηνοτροφία. Πριν την καλλιέργειά του, οι κάτοικοι του χωριού μάζευαν το τσάι από τα αυτοφυή φυτά. Με το πέρασμα των χρόνων έγινε συνειδητό πως αυτός ο τρόπος συλλογής ήταν πολύ κουραστικός και η ποσότητα πολλές φορές δεν επαρκούσε για την κάλυψη των αναγκών. Έτσι με την καθοδήγηση γεωπόνων του γραφείου γεωργικής ανάπτυξης Αλμυρού και πρωτοβουλίες κατοίκων του χωριού μας γίνεται προσπάθεια καλλιέργειας. Αρχικά χρησιμοποιούνται κτήματα που βρίσκονται στην ζώνη που αυτοφυεί το τσάι, δηλαδή χωράφια σε υψόμετρο 1200μ στην Όθρυ και σταδιακά με το πέρασμα των χρόνων η καλλιέργεια μεταφέρθηκε σε αγρούς χαμηλότερου υψομέτρου. Σήμερα η πλειονότητα των καλλιεργουμένων εκτάσεων τσαγιού είναι σε υψόμετρο 500μ.

Στις μέρες μας, πάνω από 25 οικογένειες στην Βρύναινα ασχολούμαστε με την καλλιέργεια του τσαγιού παράγοντας ετησίως περισσότερους από 100 τόνους. Το οποίο διοχετεύεται τόσο στην εγχώρια αγορά, όσο και στη διεθνή. Μεγάλες ποσότητες τσαγιού εξάγονται στη Γερμανία, στη Γαλλία, στην Αγγλία, τον Καναδά, στις Η.Π.Α., αλλά και στην Ιαπωνία.

Η καλλιέργεια του τσαγιού είναι μια ιδιαίτερα κουραστική εργασία στην οποία συμμετέχουν όλα τα μέλη της οικογένειας από τους μικρότερους έως τους γηραιότερους και είναι ο κύριος παράγοντας που κράτησε ζωντανό το χωριό μας στις δύσκολες οικονομικές συνθήκες που βιώνουμε. Ωστόσο παρά την πρόοδο της τεχνολογίας και την εξέλιξη των γεωργικών μηχανημάτων τις τελευταίες δεκαετίες, η καλλιέργεια του τσαγιού  επηρεάστηκε ελάχιστα και έμεινε πιστή στις βασικές αρχές της. Αποτελώντας μια επίπονη παραδοσιακή και χειρωνακτική εργασία όπου  τα χέρια των παραγωγών αποτελούν το μοναδικό τους εργαλείο.

Όσον αφορά την καλλιέργεια, όλα αρχίζουν με το φύτεμα το φθινόπωρο, όπου κάθε φυτό τσαγιού τοποθετείται ένα-ένα με το χέρι στην συγκεκριμένη θέση του στον αγρό. Έπειτα ακολουθεί το σκάλισμα, το ξερίζωμα δηλαδή των ζιζανίων που φυτρώνουν ανάμεσα στα φυτά του τσαγιού και προσπαθούν να εξαπλωθούν. Το σκάλισμα πραγματοποιείται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Στις αρχές του καλοκαιριού και όταν τα φυτά είναι σε πλήρη ανθοφορία αρχίζει η συγκομιδή. Η συγκομιδή γίνεται με το δρεπάνι, κόβονται με προσοχή τα στελέχη του τσαγιού και μαζεύονται σε μικρές αγκαλιές.

Στην πορεία το τσάι μεταφέρεται σε αποθήκες όπου θα πραγματοποιηθεί η φυσική αποξήρανση. Δένεται σε ματσάκια ανά δύο και τοποθετείται σε κατάλληλα υπόστεγα για αποξήρανση. Η αποξήρανση διαρκεί  5-8 ημέρες ανάλογα τις καιρικές συνθήκες. Όταν έχει πλέον αποξηρανθεί, το τσάι του βουνού συσκευάζεται με διάφορους τρόπους και διανέμεται στην αγορά. Ένα μεγάλο του πλεονέκτημα είναι ότι  μπορεί να διατηρηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς να αλλοιωθεί η γεύση και το άρωμά του.

Το τσάι του βουνού (Sideritis spp.) είναι γνωστό για τις πολλές του ευεργετικές ιδιότητες.

• Βοηθά στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.
• Έχει αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις και αντιμικροβιακές ιδιότητες.
• Καταπολεμά τα μικρόβια και τους ιούς, ενισχύοντας την άμυνα του οργανισμού.
• Μπορεί να ανακουφίσει από τα συμπτώματα του κρυολογήματος και της γρίπης, όπως ο βήχας και ο πυρετός.
• Μπορεί να συμβάλει στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος.
• Μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη ή στην επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου του Alzheimer.

Το τσάι του βουνού καταναλώνεται συνήθως ως ρόφημα. Η ορθή παρασκευή του αφεψήματος γίνεται προσθέτοντας 1-2 κλωναράκια αποξηραμένο τσάι του βουνού σε ένα φλιτζάνι με βραστό νερό και το αφήνουμε για 5-7 λεπτά, ώστε να πραγματοποιηθεί η εκχύλιση. Μπορούμε να προσθέσουμε μέλι, ζάχαρη ή λεμόνι για καλύτερη γεύση. Το απολαμβάνουμε ζεστό το χειμώνα και παγωμένο το καλοκαίρι.