Απεικόνιση ιερών μορφών και ανάταση ψυχής στο Εργαστήρι Αγιογραφίας της Ευξεινούπολης

Εδώ και λίγους μήνες λειτούργησε, για πρώτη φορά στην περιοχή μας, Εργαστήρι γνωριμίας με την τέχνη της Αγιογραφίας, το οποίο στεγάζεται στο χώρο του Σπιτιού Γαλήνης της Ευξεινούπολης.

Αγιογραφία είναι η τέχνη της απεικόνισης ιερών προσώπων ή θρησκευτικών σκηνών, και γενικότερα η ζωγραφική παράσταση θρησκευτικών θεμάτων, τα οποία αντλούνται από τη ζωή και κυρίως τα θαύματα των ανθρώπων που αγιοποιήθηκαν από την Εκκλησία.

Η ιδιαιτερότητα της αγιογραφικής εικόνας είναι ότι δημιουργεί μια αίσθηση ζωντανής παρουσίας και φέρνει τον πιστό σε προσωπική σχέση και επαφή με την υπόσταση του εικονιζόμενου. Δεν θεωρείται λοιπόν ένα απλό έργο τέχνης ή ένας θρησκευτικός πίνακας, αλλά είναι ένα μέσο με το οποίο ο άνθρωπος μπορεί να επιτύχει μια σχέση ζωής με το Θεό και τους Αγίους του.

Για όλα αυτά, και για πολλά άλλα ακόμα, μας μίλησαν ορισμένοι από εκείνους που συμμετέχουν στο εργαστήρι της αγιογραφίας, είτε ως μαθητές είτε ως εμπνευστές και αρωγοί του, κατά την επίσκεψή μας εκεί, την τελευταία ημέρα παράδοσης των μαθημάτων της φετινής χρονιάς.

Π. Γεώργιος Μπέκας: «Τα μαθήματα γίνονται μία φορά την εβδομάδα, κάθε Δευτέρα από τις 4 έως τις 9μ.μ., και υπάρχουν δύο τμήματα στα οποία μαθητεύουν άτομα από τον Αλμυρό, την Ευξεινούπολη και το Κρόκιο. Ήταν μια σκέψη που ξεκίνησε από τη θέληση της Ενορίας μας να προσφέρει μια διέξοδο και μια επιπλέον ευκαιρία για δημιουργική απασχόληση, και όσοι συμμετέχουν νιώθουν ευγνωμοσύνη γιατί ξεφεύγουν από τα προβλήματά τους, σχεδόν τα ξεχνούν, ενώ ασχολούνται και όλη την υπόλοιπη εβδομάδα στο σπίτι τους.

Είχαμε μεγάλη συμμετοχή στην αρχή, τόσο από γυναίκες, αλλά και από άντρες, ενώ κάποιοι ήρθαν μαζί με τα παιδιά τους. Τώρα οι μαθητές είναι λιγότεροι, όμως από την καινούργια χρονιά πιστεύουμε ότι θα επανέλθουν αρκετοί. Υπάρχει μάλιστα η σκέψη ενός τμήματος ζωγραφικής για παιδιά, που θα τα προετοιμάζει να περάσουν αργότερα και στην αγιογραφία. Πρέπει να υπάρχει κινητικότητα στην Ενορία.

Τώρα τα μαθήματα τελειώνουν, όμως θα υπάρξουν συναντήσεις για την προετοιμασία της συμμετοχής στην έκθεση που θα γίνει το Δεκαπενταύγουστο, παράλληλα με τις άλλες λατρευτικές εκδηλώσεις, προκειμένου να γνωρίσει ο κόσμος το έργο που γίνεται εδώ, ενώ θα ακολουθήσουν και οι εγγραφές για τη νέα χρονιά.

Ο δάσκαλος της αγιογραφίας, ο Νεκτάριος Κουρκουβάτης, γιος του π. Κουρκουβάτη που είναι εφημέριος στη Νέα Αγχίαλο, είναι ένας σοβαρός, πνευματικός άνθρωπος με μεγάλη αγάπη γι’ αυτό που κάνει και διάθεση για προσφορά.

Οι δραστηριότητες της Ενορίας απευθύνονται σε όλες τις ηλικίες, χωρίς να γίνονται διακρίσεις. Χρειάζεται να προσφέρουμε ό,τι μπορούμε, δεν είναι καιρός για να αποταμιεύονται χρήματα από την εκκλησία, απεναντίας πρέπει με κάθε τρόπο αυτά να επιστρέφουν στον κόσμο».

Χρυσούλα Νικολάου: «Μου άρεσαν πολύ οι εικόνες και ήθελα να μάθω πώς γίνονται. Αγαπώ ιδιαίτερα την καλλιτεχνία και ασχολούμαι επίσης με τη ζωγραφική και την κεραμική. Εδώ μαθαίνουμε τις τεχνικές που είναι απαραίτητες για να κάνουμε τη σωστή δουλειά, αλλά ασχολούμαστε πολύ και στο σπίτι. Στην αγιογραφία πρέπει να ακολουθείς τους κανόνες, δεν είναι όπως η ζωγραφική στην οποία τα πράγματα είναι πιο ελεύθερα. Άξιζε τον κόπο που άρχισα να παρακολουθώ τα μαθήματα και δεν μετάνιωσα ούτε στιγμή γι’ αυτό».

Άννα Μπέκα: «Η τέχνη της αγιογραφίας με τραβούσε πάντα, όμως, αν και το είχα σκεφτεί παλιότερα, δεν είχα την ευκαιρία να ασχοληθώ με αυτή. Το εργαστήρι ήταν ό,τι καλύτερο θα μπορούσα να ζητήσω. Είναι μια απασχόληση πολύ δημιουργική και -εκτός από αυτό- σε γεμίζει και σου γαληνεύει την ψυχή. Το αποτέλεσμα προκαλεί έκπληξη ακόμα και σε μας τους ίδιους. Θα ήθελα να παροτρύνω ανεπιφύλακτα και άλλες κυρίες ή κυρίους να έρθουν να παρακολουθήσουν τα μαθήματα, από την καινούργια χρονιά, και να ανακαλύψουν τα μυστικά αυτής της μαγευτικής τέχνης».

Μαρία Πλαϊνού: «Ήθελα πολύ να ασχοληθώ με την αγιογραφία, αλλά μου ήταν αρκετά δύσκολο να πηγαινοέρχομαι στο Βόλο όπου θα μπορούσα να παρακολουθήσω μαθήματα. Στο εργαστήρι της Ευξεινούπολης με δέχτηκαν, παρόλο που δεν ήρθα από την αρχή, και τους ευχαριστώ γι’ αυτό. Από το να ασχοληθώ με ο,τιδήποτε άλλο, προτιμώ να ασχολούμαι με κάτι που έχει άμεση σχέση με το Θεό και με φέρνει πιο κοντά του. Αν και πιστεύω ότι δεν έχω ιδιαίτερο ταλέντο, αυτό που έχει σημασία για μένα είναι ότι προσπαθώ. Τώρα πια, κοιτώντας τις εικόνες, αρχίζουμε σιγά – σιγά να  παρατηρούμε τα χρώματα, τον προπλασμό, τα φωτίσματα, ενώ παλιότερα απλά τις προσκυνούσαμε. Η μάθηση μπορεί να κάνει θαύματα. Χρειάζονται όμως πολλά χρήματα για να πάει κάποιος σε μια σχολή, ενώ εδώ η συμμετοχή είναι εντελώς συμβολική».

Μίνα Τέφογλου: «Από μικρό παιδί αγαπούσα τη ζωγραφική, αλλά όταν γνώρισα από κοντά την τέχνη της αγιογραφίας κατάλαβα ότι πρόκειται για κάτι τελείως διαφορετικό και ιδιαίτερο. Η δημιουργία των εικόνων απαιτεί μεγάλη παρατηρητικότητα, καθαρό μυαλό και πολύ σταθερό χέρι. Αν και δεν έχω πολύ χρόνο στη διάθεσή μου, όμως όταν έρχεται η ώρα για το μάθημα αφήνω ό,τι άλλο έχω να κάνω γιατί μου αρέσει πολύ, ηρεμώ, και το αποτέλεσμα με ανταμείβει ακόμα περισσότερο. Μέχρι στιγμής έχουμε κάνει δύο έργα, την Παναγία και το Χριστό. Δεν μοιάζει απίστευτο;»

Ευθυμία Γρηγοράκη: «Θέλουμε να ευχαριστήσουμε τον π. Γεώργιο Μπέκα για την εφαρμογή αυτής της ιδέας, αλλά και για όλα αυτά που κάνει για μας, γιατί διαφορετικά δεν θα μπορούσαμε ποτέ να καταφέρουμε κάτι τέτοιο. Εκείνος μας έφερε κοντά στην αγιογραφία, δημιουργώντας αυτό το εργαστήρι, ενώ μας δίνει και άλλες ευκαιρίες για διεξόδους, όπως η συμμετοχή στο τμήμα της χορωδίας. Κάποιοι ήμασταν εντελώς αρχάριοι και κυριολεκτικά δεν μπορούσαμε να τραβήξουμε ούτε μια γραμμή. Ακολουθώντας όμως ένα – ένα τα βήματα, όχι μόνο φτάσαμε να δίνουμε μορφή σε εικόνες, αλλά και καταλάβαμε ότι η δύναμη της θέλησης, όταν συνδυάζεται με αληθινή προσπάθεια, μπορεί να καταφέρει τα πάντα».

Φρειδερίκη (Φρίντα) Θάσου: «Ζούμε στην κυριολεξία μεγάλες στιγμές. Παρόλο που οι περισσότερες από μας έχουμε ήδη μεγαλώσει αρκετά, νιώθουμε πως ακόμα και τώρα δεν είναι αργά για να πιστέψουμε στον εαυτό μας και στις ικανότητές μας, αλλά και -ας μην μας φαίνεται αστείο- για να κρατήσουμε το μυαλό μας σε καλή κατάσταση και εγρήγορση, ώστε να μπορέσουμε να αντισταθούμε στη μεγάλη μάστιγα της εποχής, τη νόσο Αλτσχάιμερ, κάνοντας παράλληλα κάτι που μας αρέσει και μας γεμίζει. Σαν τα παιδιά του νηπιαγωγείου ξεκινήσαμε στην αρχή, όμως έχουμε ήδη προχωρήσει αρκετά, παρά το γεγονός ότι το τμήμα αυτό δημιουργήθηκε μετά τη μέση της χρονιάς. Τώρα μπορούμε να υπογράφουμε πια τα έργα μας».

Νεκτάριος Κουρκουβάτης – δάσκαλος: «Αγιογραφούσα την εκκλησία που είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, καθώς και στη μνήμη του Αγίου Ραφαήλ, στη Νέα Αγχίαλο, συνάντησα τον π. Γεώργιο Μπέκα, ο οποίος μου μίλησε για την ιδέα αυτή, κι εγώ συμφώνησα.

Στο εργαστήρι δεν διδάσκουμε αγιογραφία με την ακριβή έννοια του όρου. Δεν πρόκειται για μια σχολή που θα βγάλει αγιογράφους, οι σπουδές για το σκοπό αυτό είναι πολλές. Εδώ θα μάθουμε πως γίνεται μια εικόνα, θα φτιάξουμε κανονικές εικόνες, σαν μια ευχάριστη δραστηριότητα και μια γνωριμία με το αντικείμενο, και θα αποφύγουμε κάποιες χαμένες ώρες μπροστά στην τηλεόραση. Όλοι μπορούν να μάθουν αρκεί να το αγαπούν και να δώσουν τον εαυτό τους. Ιδιαίτερη χαρά μας έδωσε το γεγονός ότι ήρθαν και παιδιά, ορισμένα από τα οποία σκέφτονται να φοιτήσουν στη σχολή Καλών Τεχνών. Με τη νέα χρονιά, αν μαζευτούν αρκετά άτομα, ίσως μπορέσουμε να κάνουμε ένα διαχωρισμό τμημάτων για όσους θέλουν να προχωρήσουν περισσότερο και για όσους θέλουν απλά να γεμίσουν το χρόνο τους πιο δημιουργικά.

Πιστεύω, και με το παραπάνω, σε τέτοιου είδους πρωτοβουλίες, οι οποίες βοηθούν τους ανθρώπους να έχουν περισσότερη επαφή με την εκκλησία και να παραμένουν κοντά σ’ αυτή, όπως πιστεύω και στο ότι οποιαδήποτε δημιουργική προσπάθεια πρέπει να επιβραβεύεται».

Η εκκλησιαστική παράδοση αναφέρει ότι η πρώτη εικόνα, με την έννοια της αναπαραστάσεως, έγινε από τον ίδιο το Χριστό και μάλιστα αχειροποίητη. Αναφέρει ακόμη ως πρώτο αγιογράφο τον Ευαγγελιστή Λουκά, ο οποίος πρώτος ζωγράφισε τρεις εικόνες της Θεοτόκου φέρουσα στην αγκαλιά της τον Ιησού Χριστό, από κερί, μαστίχα και χρώμα, ενώ, επίσης κατά την παράδοση, ο Ευαγγελιστής Λουκάς ζωγράφισε και τις εικόνες των Αγίων Αποστόλων.

Κατά την επίσκεψή μας στο εργαστήρι αγιογραφίας συναντήσαμε και άλλες κυρίες, που τις είδαμε να δουλεύουν με μεγάλο ζήλο και αφοσίωση. Οι κ. Ευαγγελία Κοτζαπαναγιώτου, Τασία Δήμου, Αποστολία Δερμούτη, Φωτεινή Μπογδανίδου, Βασιλική Κοτζιαπαναγιώτου, Μαρίνα Λαγγούρα, Μαρία Ζέρβα, δεν έκρυψαν τη χαρά και το καμάρι που νιώθουν για τα έργα τους, ενώ μας είπαν ότι έμειναν απόλυτα ικανοποιημένες από όσα μας δήλωσαν οι προλαλήσασες.

Αυτό που μας έκανε εντύπωση είναι ότι αρκετές από αυτές συμμετέχουν και σε άλλες δραστηριότητες, όπως χορωδίες, χορευτικές ομάδες, κεραμική, βυζαντινή μουσική, βοήθεια στο Σπίτι Γαλήνης, κ.ά. Γνωρίζουμε καλά ότι για όλες τους ο προσωπικός χρόνος είναι κάτι περισσότερο από πολύτιμος, δεν διστάζουν όμως να τον θυσιάσουν, για να κάνουν πράγματα που, όπως αποδεικνύεται, έχουν τελικά πολύ μεγαλύτερη σημασία.

Δέσποινα Κοτζιαπαναγιώτου