Συμβουλευτική δράση ενεργειακής επάρκειας ευάλωτων νοικοκυριών Δήμου Αλμυρού

Δημοσιεύουμε Δελτίο Τύπου του Δήμου Αλμυρού σχετικά με νέα συμβουλευτική δράση ενεργειακής επάρκειας ευάλωτων νοικοκυριών:

Η ενεργειακή φτώχεια έχει πλέον αναγνωριστεί σε παγκόσμιο επίπεδο ως ένα κοινωνικό πρόβλημα με αύξουσα σημασία και σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία πολλών εκατομμυρίων πολιτών. Σε ό,τι αφορά την Ευρώπη, το φαινόμενο της ενεργειακής φτώχειας επιδεινώνεται τα τελευταία χρόνια ακόμη και στις πιο οικονομικά εύρωστες χώρες, χωρίς όμως να παρατηρείται η ανάλογη αύξηση στα εισοδήματα των οικονομικά ασθενέστερων νοικοκυριών. Παρατηρώντας την πρόσφατη πορεία της αύξησης του κόστους παραγωγής ενέργειας, η διαπίστωση, αλλά κυρίως οι συνέπειες της ενεργειακής φτώχειας γίνονται άμεσα επίκαιρες και η ανάγκη αντιμετώπισης τους κρίνεται επιτακτική. Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν, η πολυπαραγοντική φύση του φαινομένου καθώς και οι πολύπλευρες διαστάσεις του προβλήματος, δυσχεραίνουν την αντιμετώπιση του, παρά ταύτα η αρχή είναι το ήμισυ του παντός.

Ως ενεργειακή φτώχεια χαρακτηρίζεται ο αποκλεισμός ή η ανεπαρκής πρόσβαση των νοικοκυριών σε βασικές υπηρεσίες ενέργειας. Στα ευάλωτα ενεργειακά νοικοκυριά συγκαταλέγονται όσα νοικοκυριά δεν μπορούν να ζουν σε συνθήκες θερμικής άνεσης, δηλαδή δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να θερμάνουν επαρκώς τις κατοικίες τους κατά τη διάρκεια του χειμώνα ή/και να διατηρήσουν μια ανεκτή θερμοκρασία το καλοκαίρι. Ενεργειακά φτωχό θεωρείται το νοικοκυριό που δαπανά πάνω από το 10% του εισοδήματος του για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του, σε συνδυασμό και με κάποια κοινωνικά και γεωγραφικά κριτήρια. Η περίοδος της πανδημίας ανέδειξε την πρόσβαση στην ενέργεια ως προϋπόθεση της διασφάλισης ελάχιστου επιπέδου αξιοπρεπούς διαβίωσης, ενώ παράλληλα με την ανάληψη επιπλέον ρόλων εκ μέρους των πολιτών προωθείται η ενεργειακή μετάβαση αποσκοπώντας στην ενεργειακή δικαιοσύνη και την ενεργειακή δημοκρατία.

Η ενεργειακή δικαιοσύνη έχει αναδειχθεί ως μία νέα διατομεακή έρευνα στον χώρο των κοινωνικών επιστημών η οποία επιδιώκει να εφαρμόσει τις αρχές της δικαιοσύνης στην ενεργειακή πολιτική, την παραγωγή και την κατανάλωση ενέργειας, την ενεργειακή ασφάλεια και την κλιματική αλλαγή. Απαιτεί την κατάργηση των συμβατικών καυσίμων στο πλαίσιο αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και των «εκδημοκρατισμό» του ενεργειακού τομέα μέσω της ενεργειακής συμμετοχής των πολιτών, ως μια απαραίτητη διαδικασία για μία κοινωνικά δίκαιη ενεργειακή μετάβαση.

Η ενεργειακή δημοκρατία είναι μια αναδυόμενη κοινωνική τάση με σκοπό να αντισταθμίσει την ενεργειακή ατζέντα των ορυκτών καυσίμων, μέσω ενεργειακής μετάβασης σε πιο φιλικές προς τον άνθρωπο και το περιβάλλον μορφές ενέργειας. Με την ενσωμάτωση των τεχνολογικών αλλαγών, το κίνημα συνδέει την κοινωνική δικαιοσύνη και την ισότητα με την ενεργειακή καινοτομία. Ουσιαστικά, η ενεργειακή δικαιοσύνη εξασφαλίζει την ενεργό συμμετοχή των πολιτών αλλά και της τοπικής αυτοδιοίκησης με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης.

Το θέμα της ενεργειακής φτώχειας απασχολεί έντονα την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Ο Δήμος Αλμυρού, ως μέλος του Δικτύου Πόλεων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και Κυκλική Οικονομία, στα πλαίσια της κοινωνικής πολιτικής προς τους δημότες του και του Ευρωπαϊκού Προγράμματος POWERPOOR  αναπτύσσει ένα πιλοτικό πρόγραμμα συμβουλευτικής ως προς την ενεργειακή επάρκεια των νοικοκυριών.

Σε πρώτη φάση (πιλοτικά) αυτή η δράση απευθύνεται στα ευάλωτα νοικοκυριά με στόχο τον περιορισμό της μη ενεργειακής επάρκειας τους. Με την βοήθεια των Κοινωνικών Υπηρεσιών του Δήμου Αλμυρού και σε συνεργασία με την Βοήθεια στο Σπίτι, ευάλωτα νοικοκυριά καλούνται να δώσουν πληροφορίες για το ακίνητο τους, την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας και θέρμανσης, το είδος και την παλαιότητα των ηλεκτρικών συσκευών που χρησιμοποιούν, καθώς κι άλλα στοιχεία ως προς την ενεργειακή καταναλωτικής τους συμπεριφοράς, συμπληρώνοντας ένα ερωτηματολόγιο.

Έπειτα με την χρήση κατάλληλου λογισμικού προγράμματος (POWER-TARGET και POWER-ACT) γίνεται αξιολόγηση – εντοπισμός εάν πρόκειται για ευάλωτο ενεργειακά νοικοκυριό και συντάσσεται εξατομικευμένη έκθεση με συμβουλές ενεργειακής επάρκειας. Στόχος είναι μέσω της ενημέρωσης των δημοτών, να παρακινηθούν οι ευάλωτοι ενεργειακά συμπολίτες μας να αλλάξουν την συμπεριφορά τους όσον αφορά την κατανάλωση ενέργειας και να τους εμπνεύσει να εφαρμόσουν μέτρα αύξησης της ενεργειακής απόδοσης των νοικοκυριών τους.

Μετά την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης, ο Δήμος Αλμυρού θα εφαρμόσει την ανωτέρω διαδικασία για όλους του δημότες του. Η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου θα γίνεται από τους δημότες ηλεκτρονικά μέσω μιας πολύ εύχρηστης φόρμας από τον ηλεκτρονικό τους υπολογιστή και έπειτα θα λαμβάνουν με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μια εξατομικευμένη συμβουλευτική έκθεση ενεργειακής επάρκειας, καθώς και συμβουλές βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης των νοικοκυριών τους.

Πρόκειται ξεκάθαρα για παροχή συμβουλών βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης ενός νοικοκυριού και όχι ενεργειακό πιστοποιητικό του κτιρίου.

Από στοιχεία ενεργειακών επιθεωρήσεων σε επίπεδο χώρας της περιόδου 2011-2019, διαπιστώθηκε ότι δύο στα τρία σπίτια ανήκουν στις ενεργειακές κατηγορίες Ε, Ζ και Η με το μεγαλύτερο πρόβλημα να εντοπίζεται στις μονοκατοικίες. Η εικόνα αυτή αναδεικνύει τις δυνατότητες για μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος του κτιριακού τομέα. Κάποιες πρώτες εκτιμήσεις που έχουν γίνει υπολογίζεται ότι θα απαιτηθούν κεφάλαια της τάξεως των 15-20 δις ευρώ. Η επίτευξη του στόχου της κατηγορίας Γ απαιτεί μείωση της κατανάλωσης ενέργειας κατά περίπου 50%. Για την επίτευξη του στόχου κτιρίων σχεδόν μηδενικών εκπομπών ρύπων που έχει τεθεί σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω ενεργειακής αναβάθμισης του συνόλου των κτιρίων έως το 2050, το συνολικό απαιτούμενο ποσό υπολογίζεται σε άνω των 70 δις ευρώ.

Η συμμετοχή του Δήμου Αλμυρού στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα POWERPOOR είναι ιδιαίτερα σημαντική για την υλοποίηση του προγράμματος ενημέρωσης των δημοτών μας, την αλλαγή της ενεργειακής καταναλωτικής τους συμπεριφοράς και της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης των νοικοκυριών τους, αποσκοπώντας στην μείωση των δαπανών τους για την κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών. Έχει υπολογιστεί, πως δράσεις που στοχεύουν στην αλλαγή της ενεργειακής συμπεριφοράς των χρηστών ενός νοικοκυριού, μπορούν να επιφέρουν σημαντική μείωση της τελικής κατανάλωσης ενέργειας, θέτοντας τους πολίτες στο επίκεντρο της λύσης μέσα από τη σταδιακή μετάβαση τους από την κατάσταση του παθητικού χρήστη σε αυτή του ενημερωμένου καταναλωτή και, σε επόμενο στάδιο, σε αυτή του ενεργειακά υπεύθυνου καταναλωτή.

Στο τέλος της συμβουλευτικής έκθεσης ενεργειακής επάρκειας των νοικοκυριών  παρατίθενται και εφαρμογές καλών πρακτικών. Πρόκειται για απλές πρακτικές ορθής ενεργειακής συμπεριφοράς των πολιτών, με την εφαρμογή των οποίων μπορούν να περιοριστούν σημαντικά οι ενεργειακές ανάγκες ενός νοικοκυριού και να εξασφαλίσουν οι χρήστες του σημαντική εξοικονόμηση χρημάτων. Βέβαια, για να εξοικονομήσει ένα νοικοκυριό ενέργεια, βασική προϋπόθεση αποτελεί η υιοθέτηση μιας νέας – διαφορετικής νοοτροπίας.

Ευάγγελος Χατζηκυριάκος

Δήμαρχος Αλμυρού