Κυριακή Ι Λουκά – του Αρχιμ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΙΑΝΝΙΟΥ

του Αρχιμ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΙΑΝΝΙΟΥ

εφημερίου Ι.Ν.Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ευξεινουπόλεως

Πολλοί είναι αυτοί, αγαπητοί και πιστοί μου αδελφοί, που κρίνουν τις θρησκευτικές  μας  συνήθειες.  Βλέπουν  τα  εξωτερικά  φαινόμενα  χωρίς  να μπορούν να εμβαθύνουν. Και βρίσκουν την ευκαιρία να υποβαθμίσουν την αξία της θρησκείας μας. Θεωρούν ότι πολλές από τις πράξεις και ενέργειες που συνοδεύουν την έκφραση της θρησκευτικότητάς μας, δεν έχουν περιεχόμενο, είναι απλή τυπική συνήθεια χωρίς ουσιαστική αξία. Καταλήγουν μάλιστα στο συμπέρασμα  ότι  είναι  τελείως  περιττές  και  ανόητες. 

Με  απλά  επιπόλαια κριτήρια,  απορρίπτουν  τα  υλικά  στοιχεία  που  συνοδεύουν  ακολουθίες, μυστήρια και λειτουργίες. Κεριά και λιβάνια, λάδια, πρόσφορα και νηστείες, τα αναφέρουν  με  υποτιμητικό  ύφος,  ως  άχρηστα  και  περιττά.  Ισχυρίζονται υποκριτικά, ότι εφόσον η θρησκευτικότητα είναι ένα πνευματικό γεγονός, γιατί πρέπει εκδηλώνεται με υλικά στοιχεία.

Γιατί να ανάβουμε, για παράδειγμα, κεριά και καντήλια; Φυσικά ένας πιστός δεν περιορίζεται σε αυτά. Ζει στην καθημερινή του ζωή την θρησκεία του. Σ’ αυτούς όμως, που μας κρίνουν και μας κατακρίνουν, απλά θα μπορούσαμε να απαντήσουμε ότι είναι υποκριτική η στάση τους. Κι αυτό γιατί αν δεν έχουν παντελή άγνοια της θρησκείας μας, μάλλον ενοχλούνται από τις ηθικές επιταγές του χριστιανισμού. Γι’  αυτό  και  τα  γεγονότα  που  ακολούθησαν  την  περίπτωση  της θαυματουργικής  θεραπείας  της  συγκύπτουσας  γυναίκας  της  σημερινής ευαγγελικής περικοπής, αγαπητοί μου αδελφοί, είναι χαρακτηριστικά, για το θέμα της τυπολατρίας.

Το θαύμα της θεραπείας, πραγματοποιήθηκε απλά με τον λόγο του Κυρίου.  Αδικαιολόγητα  ενόχλησε  τον  αρχισυνάγωγο.  Τον  ενόχλησε  γιατί  η θεραπεία έγινε το Σάββατο, όπως είπε. Γιατί οι Ισραηλίτες τηρούν την αργία του Σαββάτου  με  χαρακτηριστική  σχολαστικότητα.  Ήταν  δηλαδή,  προτιμότερο γι’ αυτόν, τον εκπρόσωπο της θρησκείας, να παραταθούν για όλη της τη ζωή, τα δεκαοκτώ βασανισμένα χρόνια; Τον αποστομώνει με την απάντησή του ο Κύριος. «Ταύτην δέ, θυγατέρα τοῦ Ἀβραάμ οὖσαν, ἥν ἔδησεν ὁ σατανᾶς ἰδού δέκα καί οκτώ ἔτη, οὐκ ἔδει λυθῆναι ἀπό τοῦ δεσμοῦ τούτου τῇ ἡμέρᾳ τοῦ σαββάτου;» Να μείνει συγκύπτουσα, διπλωμένη στα δύο, η δύστυχη γυναίκα, επειδή ήταν Σάββατο; Έτσι σκέφτηκε ο στενοκέφαλος ανάλγητος αρχισυνάγωγος. Κόλλησε στον τύπο. Ξέχασε, δεν σκέφτηκε την ουσία. «Ὑποκριτά, ἕκαστος ὑμῶν τῷ Σαββάτῳ οὐ λύει τόν βοῦν αὐτοῦ ἤ τόν ὄνον ἀπό τῆς φάτνης καί ἀπαγαγών ποτίζει;». Κι όμως, όπως συμπληρώνει ο Κύριος, αυτό είναι σκέτη και καθαρή υποκρισία. Γιατί ο καθένας από εσάς δεν οδηγεί το Σάββατο, το βόδι του ή το γαϊδούρι του να το ποτίσει; Δεν είναι αυτό, κρίνοντας υποκριτικά, μια παράβαση του Μωσαϊκού νόμου; Δεν είναι μια πράξη ανεπιτρεπτη το Σάββατο; Κι όμως κανείς δεν το παραλείπει. Γι’ αυτό και ο λαός που παρακολούθησε το γεγονός και τον διάλογο, κατάλαβε. Κάποιοι ντράπηκαν που είχαν συμφωνήσει αρχικά με τον αρχισυνάγωγο. Όλοι όμως χάρηκαν για τα θαύματα του Κυρίου.

            Ωστόσο θα επανέλθω στο θέμα πράξεων, συνηθειών και γενικά ενεργειών που συνοδεύουν θρησκευτικές εκδηλώσεις και εορτές. Η θρησκεία μας, αγαπητοί μου, είναι κυρίως πνευματική. Ο Θεός είναι πνευματική ύπαρξη. Απαιτεί την απαρασάλευτη πίστη στον λόγο Του. Η πίστη μας είναι συνέπεια του επίσης πνευματικού φαινομένου, της αγάπης μας προς Αυτόν. Όμως η πίστη μας πρέπει να αποδεικνύεται και από τα έργα μας. Έργα που καθορίζουν οι εντολές του Θεού. Αναφέρονται για παράδειγμα, σε πράξεις αγαθοεργίας  προς  τον  πλησίον.  Η  μακρά  όμως  πανανθρώπινη  παράδοση συνέδεσε την λατρεία μας, και με άλλα υλικά στοιχεία. Δεν παραλείπουμε να προσευχόμαστε, όπου κι αν βρεθούμε, και όποτε αισθανόμαστε την ανάγκη να επικοινωνήσουμε πνευματικά με τον Θεό και Πατέρα μας. Προσερχόμαστε όμως τακτικά στον ιερό Ναό, για να λατρέψουμε ειρηνικά τον Θεό μας. Είναι ο τόπος που μας ενώνει όλους στην κοινή προσευχή. Προσκυνούμε με σεβασμό τις εικόνες των αγίων, που τους έχουμε ως παράδειγμα προς, μίμηση. Ανάβουμε το κερί μας ως ένδειξη τιμής στον Κύριό μας. Απέχουμε από κάποιες τροφές, νηστεύουμε για να ζήσουμε μια πνευματικότερη ζωή. Παρακολουθούμε τους ύμνους και τις ευχές των ιερέων και συμπροσευχόμαστε. Συμμετέχουμε στα Μυστήρια της Εκκλησίας μας, κάτω από ένα μανδύα υλικό. Όσο μπορεί ο καθένας μας, αγωνίζεται να ακολουθεί όλες τις εντολές στην καθημερινή του ζωή. «Καί τοῦτο ἔδει ποιῆσαι, κακεῖνο μή αφιέναι». Σημειώνει ο λόγος του Θεού.

Δεν  παραλείπουμε  να  ακολουθούμε  και  τις  θρησκευτικές  παραδόσεις  που συνδέονται  με  συγκεκριμένες  ημέρες  και  με  εορταστικές  εκδηλώσεις,  που πολλές παρουσιάζονται με υλικά στοιχεία. Ενώ λοιπόν δεν είναι αμαρτία να μην ανάψουμε ένα κερί, ή και κάποτε να παραλείψουμε να κάνουμε το σημείο του σταυρού, να παραβούμε κάποια νηστεία, που είναι υλικά, εξωτερικά φαινόμενα, δεν θα πούμε το ίδιο για την παράλειψη της προσευχής, ή μιας καλής πράξης.

Σημασία μεγαλύτερη έχει η σταθερή πίστη, η ταπεινή προσευχή, η τήρηση των εντολών του Θεού, που σαν πατέρας μας, Τον αγαπούμε. Ως άνθρωποι όμως που είμαστε, σαν υλικά όντα, με σάρκα και οστά, χρειαζόμαστε και τις άλλες εξωτερικές εκδηλώσεις και τη χρήση υλικών αντικειμένων, για να δείξουμε την πίστη μας. Είναι και αυτά τα εξωτερικά και υλικά, που μας ενώνουν μαζί με την προσευχή και την πίστη μας. Δεν προσκολλόμαστε όμως στους τύπους. Δεν γινόμαστε τυπολάτρες, δούλοι των τύπων. Γιατί έτσι θα καταντήσουμε σχεδόν ειδωλολάτρες. Αλλά δεν απαρνούμαστε θρησκευτικές συνήθειες και παραδόσεις που με κάποιο τρόπο ενισχύουν την σχέση μας με τους άλλους πιστούς. Και δεν ξεχνούμε ποτέ το πνευματικό περιεχόμενο της πίστης μας. Γιατί «πνεῦμα ὁ Θεός καί τούς προσκυνοῦντας αὐτόν ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν».

Ο Θεός μας δεν είναι είδωλο, είναι πνεύμα. Σαν πνεύμα πρέπει να Τον προσκυνούμε, να δοξάζουμε και να Τον ευχαριστούμε, μόνοι και μετά πολλών οι πιστοί, σε λατρευτικές εκδηλώσεις και γιορτές. Αμήν