Καινοτόμες λύσεις στη διαχείριση αστικών αποβλήτων – Δήλωση Κ. Αγοραστού-Θ. Μόρα στο “Λαό”

-Στην Περιφέρεια Θεσσαλίας από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα OptiWaMag

-Στο επίκεντρο η αειφόρος αστική ανάπτυξη και η δημιουργία πράσινων πόλεων

 Το πρόγραμμα ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας Interreg Europe που χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης κι ανήκει στην Πολιτική Συνοχής της Ε.Ε. εκμεταλλεύεται η Περιφέρεια Θεσσαλίας για καινοτόμες λύσεις αναφορικά με τη διαχείριση αστικών αποβλήτων.

Η Περιφέρεια Θεσσαλίας είναι ένας από τους έξι εταίρους του έργου OptiWaMag («Optimization of waste management in urban spaces and in households», στα ελληνικά «Βελτιστοποίηση της διαχείρισης αποβλήτων σε αστικούς χώρους και σε νοικοκυριά») και προσφάτως διοργάνωσε την πέμπτη διαπεριφερειακή συνάντηση.

Οι εταίροι του συγκεκριμένου έργου προέρχονται από έξι χώρες και πιο συγκεκριμένα είναι οι: επικεφαλής εταίρος το County Administrative Board of Östergötland της Σουηδίας, Δήμος Comune di Casalgrande από την Ιταλία, Δήμος  Lousada από την Πορτογαλία, το Development Organization από την Ουγγαρία, το Πανεπιστήμιο Riga Technical University από τη Λετονία και φυσικά η Περιφέρεια Θεσσαλίας.

Πρόκειται για έργο προϋπολογισμού 1.151.428,00 ευρώ που επικεντρώνεται στην καινοτομία της διαχείρισης στερεών αποβλήτων στις αστικές περιοχές και στα νοικοκυριά των έξι χωρών που προαναφέραμε με κοινή φιλοδοξία τη βελτίωση των πολιτικών διαχείρισης των αποβλήτων, την ενίσχυση της αποδοτικότητας των διατιθέμενων πόρων και ως συνέπεια αυτών την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης προς όφελος των πολιτών.

Η Ευρώπη αντιμετωπίζει μείζονες προκλήσεις στη διαχείριση αποβλήτων λόγω της υψηλής πυκνότητας του πληθυσμού και της αύξησης της παραγωγής αποβλήτων. Επιπλέον, οι αυξημένες οικονομικές δραστηριότητες και η ανάπτυξη στον τομέα του τουρισμού οδηγούν σε αύξηση της παραγωγής αποβλήτων. Η αποδοτικότητα των πόρων και η προληπτική χρήση της οικονομίας αποδοτικής από τους πόρους έχουν τη δυνατότητα να συμβάλλουν στην οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή βελτιώνοντας τη ζωή των ανθρώπων ανεξάρτητα από το εισόδημα, το υπόβαθρο ή την κατάσταση.

Το σχέδιο πολιτικής θα στοχεύει στη διαχείριση των ακόλουθων επιτευγμάτων:
-Βελτίωση της υφιστάμενης υποδομής αποβλήτων
-Βελτίωση και επίτευξη βιώσιμων πρακτικών διαχείρισης αποβλήτων
-Ανάπτυξη ευφυούς εξοπλισμού για τη συλλογή αποβλήτων
-Βελτίωση της συνειδητοποίησης των αυξημένων αναγκών ανακύκλωσης
-Προώθηση του διαχωρισμού στην πηγή

Το έργο OptiWaMag ξεκίνησε πριν δύο χρόνια, τον Αύγουστο του 2019 και αναμένεται να ολοκληρωθεί μετά το πέρας μίας τετραετίας, τον Ιανουάριο του 2023. Εντάσσεται στο πλαίσιο του προγράμματος Interreg Europe που χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και έχει σημαντική αρωγή στις περιφερειακές και τοπικές κυβερνήσεις σε όλη την Ευρώπη ώστε να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν καλύτερες πολιτικές. Βρισκόμαστε δηλαδή στα μέσα της χρονικής περιόδου του έργου.

Κατά τους πρώτους δώδεκα μήνες, οι εταίροι επικεντρώθηκαν στην ανάλυση των δυνατοτήτων και των πιθανών τομέων παρέμβασης των αντίστοιχων εργαλείων διαχείρισης αποβλήτων. Στη συνέχεια, μπήκαν στην αποφασιστική φάση του έργου: άρχισαν να θέτουν τα θεμέλια των περιφερειακών σχεδίων δράσης τους. Τα επόμενα βήματα του έργου θα επικεντρωθούν στην ανάπτυξη ενός σχεδίου δράσης με συγκεκριμένες προτάσεις για τη βελτίωση των συστημάτων διαχείρισης αποβλήτων και την ενίσχυση στρατηγικών κανονισμών και εγγράφων πολιτικής. Αυτά μεταξύ των άλλων συζητήθηκαν στη διαδικτυακή συνάντηση που έγινε στις αρχές Απριλίου.

Κατά τη διάρκεια της πρώτης ημέρας πραγματοποιήθηκε συνάντηση ανταλλαγής εμπειριών και καλών πρακτικών μεταξύ των εταίρων με τη συμμετοχή των τοπικών εμπλεκομένων φορέων της κάθε περιοχής. Αρχικά παρουσιάστηκε το γενικότερο πλαίσιο διαχείρισης των αποβλήτων, οι στόχοι και τα μέτρα του υφιστάμενου ΠΕΣΔΑ, αλλά και οι προκλήσεις, που καλείται να λάβει υπόψη ο νέος Περιφερειακός Σχεδιασμός, η παρουσίαση των βασικών κατευθύνσεων του νέου ΕΣΔΑ, των προβλεπόμενων μέτρων, που ενσωματώνουν τις βασικές αρχές της κυκλικής οικονομίας και του χρονοδιαγράμματος για την επίτευξη των στόχων έως το 2030.

Ακολούθως, οι  Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων της Θεσσαλίας παρουσίασαν τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας τους, τις υποδομές για τη διαχείριση των αποβλήτων σε κάθε Διαχειριστική Ενότητα. Οι Φο.Δ.Σ.Α είναι αρμόδιοι για την υλοποίηση των ολοκληρωμένων σχεδίων για την διαχείριση των στερεών αποβλήτων  καθώς και την ορθή λειτουργία των έργων και εγκαταστάσεων διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Σύμφωνα με την νομοθεσία είναι υπόχρεοι φορείς για την προσωρινή αποθήκευση, μεταφόρτωση, αξιοποίηση και διάθεση των στερεών αποβλήτων.

Πιο συγκεκριμένα, η ΠΑΔΥΘ Α.Ε αναφέρθηκε στη Μονάδα Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) η κατασκευή της οποίας προβλέπεται να ξεκινήσει μέσα στο 2021, προκειμένου να λειτουργεί εντός του 2023, ενώ επίσης έγινε αναφορά στα 8 Πράσινα Σημεία που σχεδιάζονται σε Τρίκαλα και Καρδίτσα. Στη συνέχεια, παρουσιάστηκε η πιλοτική δράση της Οικιακής Κομποστοποίησης, που πραγματοποιήθηκε από την ΠΑΔΥΘ Α.Ε το 2016-2017 και η οποία αποτελεί μία από τις καλές πρακτικές του έργου OptiWaMag. Αντίστοιχα, ο ΦοΔΣΑ Ν. Λάρισας παρουσίασε το πρόγραμμα συλλογής αποβλήτων κενών συσκευασιών φυτοπροστατευτικών προϊόντων, που πραγματοποιείται στην Π.Ε. Λάρισας και η οποία επίσης αποτελεί καλή πρακτική.

Τέλος, ο Σύνδεσμος Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΣΥΔΙΣΑ) Μαγνησίας παρουσίασε τις υφιστάμενες υποδομές και τις προβλεπόμενες δράσεις για τη διαχείριση των αποβλήτων, ενώ ο εκπρόσωπος της εταιρείας «Βιοενέργεια Α.Ε.» ενημέρωσε τους συμμετέχοντες για τον τρόπο λειτουργίας της μονάδας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύση βιοαερίου στον ΧΥΤΑ του ΣΥΔΙΣΑ και τα περιβαλλοντικά οφέλη από την ενεργειακή αξιοποίηση.

Στη συνέχεια έλαβε χώρα η παρουσίαση των καλών πρακτικών από τους εταίρους του έργου που αφορούν σε δράσεις συλλογής των αστικών αποβλήτων, σε προγράμματα οικιακής κομποστοποίησης, σε πρακτικές εφαρμογές του συστήματος «Πληρώνω όσο πετάω», στην ενεργειακή αξιοποίηση των αποβλήτων τροφίμων, στη λειτουργία σύγχρονων υποδομών διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών, σε πρακτικές προώθησης της κυκλικής οικονομίας μέσα από την επαναχρήση ογκωδών οικιακών αποβλήτων και δράσεις εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης στον τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων για την προώθηση υπεύθυνης συμπεριφοράς σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος.

Τη δεύτερη ημέρα της συνάντησης, έγινε λόγος για τη διοικητική παρακολούθηση και διαχείριση του έργου, τον προγραμματισμό των επόμενων ενεργειών του εταιρικού σχήματος για την ανάπτυξη των σχεδίων δράσης έως την ολοκλήρωση του έργου.

**********************

Κώστας Αγοραστός: «Η Θεσσαλίας πιο πράσινη Περιφέρεια στη χώρα και μάλιστα με δημόσιες υποδομές»

Για το συγκεκριμένο θέμα, ζητήσαμε την άποψη του Περιφερειάρχη Θεσσαλίας. Ο κ. Κώστας Αγοραστός σε δηλώσεις του στο «Λαό» τόνισε: «Στην εποχή που ζούμε χρειάζεται ταχύτητα, ρυθμός, αυτοματισμός και απλοποίηση ενεργειών. Έχουμε ολοκληρωμένο σχέδιο για την διαχείριση των στερεών και υγρών αποβλήτων και προχωράμε στην υλοποίηση του με βάση τις αρχές της κυκλικής οικονομίας. Ετοιμάσαμε τον νέο Περιφερειακό Σχεδιασμό για τη Διαχείριση των Αποβλήτων, στην πιο πράσινη Περιφέρεια της χώρας, που οδηγεί σε πολιτική σχεδόν μηδενικής παραγωγής απορριμμάτων προς ταφή από το 2025 και μέχρι το 2030.

Η Θεσσαλία είναι σήμερα η πιο πράσινη Περιφέρεια της χώρας, χωρίς χωματερές, χωρίς περιβαλλοντικά πρόστιμα από την Ευρωπαϊκή Ένωση και επιπλέον όλες  οι υποδομές είναι δημόσιες που σημαίνει ότι δεν υπάρχει οικονομική επιβάρυνση για τον πολίτη.

Συνεργαζόμαστε και στηρίζουμε τους Φορείς Διαχείρισης, του Δήμους και τις τοπικές κοινωνίες. Στο πλαίσιο της Πολιτικής Συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αξιοποιώντας  πόρους του ΕΣΠΑ, χρηματοδοτούμε και κατασκευάζουμε τον ΧΥΤΑ Καρδίτσας-Τρικάλων, επεκτείνουμε με νέες κυψέλες τους ΧΥΤΑ σε Λάρισα και Βόλο. Με τοπογραφική, οικονομική και κοινωνική μελέτη εντοπίσαμε τα κατάλληλα σημεία για τη δημιουργία των 3 Μονάδων ΜΕΑ-ΜΕΒΑ, που ξεκινούν τη λειτουργία τους από τα τέλη του 2022 και πρόκειται να δημιουργήσουν 500 νέες θέσεις εργασίας.

Οι Μονάδες αλλάζουν το τοπίο στην διαχείριση των Αστικών Στερεών Αποβλήτων  στην Θεσσαλία και την καθιστούν  από τις πρώτες Περιφέρειες στη χώρα που επεξεργάζεται και διαλέγει το σύνολο των παραγόμενων απορριμμάτων της, ανακτώντας χαρτί, πλαστικό, μέταλλο, γυαλί, κομπόστ και ενέργεια από βιοαέριο. Η κατασκευή και λειτουργία των ΜΕΑ σε Τρίκαλα-Καρδίτσα και Λάρισα χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ Θεσσαλίας ενώ η ΜΕΑ Μαγνησίας από το Τομεακό Πρόγραμμα ΕΣΠΑ του Υπουργείου  Περιβάλλοντος. Επιπλέον με πόρους του ΕΣΠΑ Θεσσαλίας 2014-2020, χρηματοδοτούνται δράσεις 43 εκατομμυρίων ευρώ για την προώθηση της οικιακής κομποστοποίησης, την ανάπτυξη δικτύου χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων, σύστημα συλλογής ογκωδών, δίκτυο πράσινων σημείων καθώς και δράσεις ευαισθητοποίησης πολιτών και άλλων ομάδων στόχων (σχολεία, επιχειρήσεις κλπ). Επίσης δρομολογούνται όλες οι απαραίτητες τεχνικές και υποστηρικτικές μελέτες για την  ανάπτυξη δικτύου Μονάδων Επεξεργασίας  Βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ) στα τρία νησιά της Θεσσαλίας.

Αποτελεσματικός είναι και ο σχεδιασμός για τα υγρά απόβλητα, αφού  όλοι οι οικισμοί με πληθυσμό άνω των 2.000 κατοίκων καλύπτονται με έργα συλλογής και επεξεργασίας αστικών λυμάτων, δηλαδή αποκτούν όλοι, Βιολογικό Καθαρισμό. Παράλληλα  επενδύουμε 14,1 εκατομμύρια ευρώ για την επεξεργασία λυμάτων σε ζώνες πόσιμου νερού οικολογικά ευαίσθητες και τουριστικές περιοχές με πληθυσμό κάτω των  2.000 κατοίκων. Το όραμα της Περιφέρειας Θεσσαλίας, της ΠΕΔ και των ΦΟΔΣΑ είναι από το 2025 και έως το 2030, σύμφωνα με τις νέες απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του νέου Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ), σταδιακά να εφαρμοστεί πολιτική σχεδόν Μηδενικής Παραγωγής Απορριμμάτων προς ταφή, με δραστικό περιορισμό της ταφής κάτω από το 10% και σημαντική αύξηση της επαναχρησιμοποίησης – ανακύκλωσης πάνω από 65%. Για την επίτευξη αυτού του στόχου η Περιφέρεια Θεσσαλίας συνεργάζεται με την ΠΕΔ και τους 3 ΦΟΔΣΑ ώστε το επιτυχημένο μοντέλο συνεργασίας του 2016, να συνεχιστεί  και να προχωρήσει το νέο  Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Απόβλητων, που οδηγεί σε  νέα έργα και επιπλέον δράσεις  με χρηματοδότηση από το  ΕΣΠΑ Θεσσαλίας 2021-2027».

Στο ίδιο μήκος κύματος και οι δηλώσεις στο «Λαό» από τον Θεματικό Αντιπεριφερειάρχη Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, Απασχόλησης και Εμπορίου κ. Θανάση Μόρα, ο οποίος επισήμανε: «Έχουμε καταστήσει την Περιφέρεια Θεσσαλίας στην πιο πράσινη της Ελλάδος. Για το πετύχουμε αυτό, είναι απαραίτητη προϋπόθεση ο σχεδιασμός συστηματικά και η συνεργασία όλων των εμπλεκομένων μερών, για αυτό εκμεταλλευόμαστε τα εργαλεία του έργου OptiWaMag ώστε να έχουμε ανταλλαγή γνώσης και εμπειρίας με φορείς και οργανισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εφαρμογή καινοτόμων λύσεων στη διαχείριση των αποβλήτων και στη μετάβαση στην Κυκλική Οικονομία ήταν για την Περιφέρεια Θεσσαλίας προτεραιότητα, τόσο μάλιστα για την τρέχουσα προγραμματική περίοδο 2014-2020, όσο και για την επόμενη περίοδο 2021-2027. Πρέπει να εξάρουμε τη συμβολή των προγραμμάτων της Πολιτικής Συνοχής και τη χρηματοδότηση των ταμείων της που αφήνουν πολύ θετικό αποτύπωμα στην τοπική μας κοινωνία στο σημαντικό αυτό ζήτημα».