Σημαντική παρουσία στα πολιτιστικά δρώμενα από τον Σύλλογο Οξυωτών Ν. Αγχιάλου

Μπορεί η Νέα Αγχίαλος να ιδρύθηκε από πρόσφυγες της Ανατολικής Ρωμυλίας πριν από 115 χρόνια, ωστόσο ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της αποτελείται από Οξυώτες που άφησαν την Οξυά στα ορεινά των Αγράφων στην Καρδίτσα και μετανάστευσαν στα μέρη μας τις δεκαετίες του 1950 και του 1960. Πριν από 36 χρόνια ίδρυσαν το σύλλογό τους με την επωνυμία «Σύλλογος Εν Θεσσαλία Οξυωτών η Οξυά» ο οποίος επιδιώκει να διατηρήσει ζωντανή την πολιτισμική παράδοση, τα ήθη και τα έθιμα του χωριού και έχει καταφέρει να εδραιωθεί ως μία σημαντική παρουσία στα δρώμενα της Νέας Αγχιάλου και όχι μόνο. Συνομιλήσαμε με την πρόεδρο του συλλόγου, κα Βάσω Λύτρα, η οποία μέσω της παρακάτω συνέντευξης, μας παρουσίασε τους σκοπούς και τις δράσεις του.

-Πότε ιδρύθηκε ο σύλλογος και πόσα μέλη αριθμεί;

-Η επίσημη ημερομηνία ίδρυσης του Συλλόγου Εν Θεσσαλία Οξυωτών «η Οξυά» είναι η 31η Ιανουαρίου 1985 κι αριθμεί περίπου 500 μέλη.

-Πότε και γιατί εγκαταστάθηκαν στη Ν. Αγχίαλο οι πρώτοι Οξυώτες; Ποιες παραδόσεις έφεραν από την ιδιαίτερη πατρίδα τους στα μέρη μας;

-Οι πρώτες οικογένειες ήρθαν από την Οξυά στη Νέα Αγχίαλο τη δεκαετία του 1950. Στην αρχή ήταν δυο-τρεις μεγάλες οικογένειες, μετά ακολούθησαν κι άλλες πολλές. Η Οξυά είναι ένα ορεινό μέρος, κλειστό που περιτριγυρίζεται από ψηλές κορυφές βουνών, όπως είναι οι κορυφές Μάλιας στα 1.970 μέτρα, Βουτσικάκιστα 2.154 και Προφήτης Ηλίας στα 1.758 μέτρα υψόμετρο. Είναι περίπου στην κορυφή των Αγράφων. Έτσι, οι κάτοικοι του χωριού άφησαν το μέρος τους αναζητώντας μια καλύτερη ζωή σε μία εύπορη περιοχή όπως είναι αυτή της Νέας Αγχιάλου. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι μετανάστευσαν, δεν ξέχασαν τα βιώματα, τις παραδόσεις, τα έθιμα της Οξυάς. Για αυτό το λόγο, ίδρυσαν το σύλλογο και τον διατήρησαν ζωντανό έχοντας μπει πλέον στο 36^ο έτος.

-Πόσα άτομα ζούνε σήμερα στην Οξυά;

-Μόνιμοι κάτοικοι είναι πολλοί λίγοι… Ωστόσο το καλοκαίρι υπάρχει πολύς κόσμος. Οι Οξυώτες αγαπούν πολύ το μέρος τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι έχουν φτιάξει τα σπίτια, τα έχουν ανακαινίσει και πολύ συχνά πηγαίνουν στο χωριό όταν βρουν την ευκαιρία. Γνωρίζω πολλά άτομα που κάθε δεύτερο Σαββατοκύριακο για παράδειγμα θα πάνε στην Οξυά να περάσουν μερικές ώρες! Είναι ένα χωριό μέσα στις οξυές και τα έλατα, με απαράμιλλη φυσική ομορφιά, σε απόσταση περίπου 15-20 λεπτών από το Μουζάκι.

-Ποιοι είναι οι σκοποί του συλλόγου;

-Ο σύλλογος έχει σκοπό την αναβίωση των εθίμων του χωριού, των παραδόσεων, να αναδείξουμε, να διατηρήσουμε και να μάθουμε στις επόμενες γενιές την πολιτιστική κληρονομιά της Οξυάς, τα τραγούδια, τους χορούς. Όπως γράφει το καταστατικό, ο σύλλογος ιδρύθηκε ώστε οι Οξυώτες να έχουν άρρηκτη σχέση και σύνδεση με το χωριό, ακόμη και να το βοηθάνε προς εκτέλεση έργων. Επιδίωξή μας είναι η σύσφιξη των σχέσεων και η αλληλοβοήθεια μεταξύ των μελών. Όπως προείπαμε, όταν ήρθαν οι Οξυώτες στη Νέα Αγχίαλο ήταν ξένοι στην τοπική κοινωνία, οπότε ήταν λογικό τα πρώτα χρόνια να επιδιώκουν να κάνουν παρέα με άτομα από το χωριό που γνώριζαν.

-Ποιες είναι οι κορυφαίες στιγμές του συλλόγου κατά τα 36 χρόνια δράσης του; Κάποια γεγονότα που ξεχώρισαν όλα αυτά τα χρόνια;

-Το χορευτικό τμήμα είναι το πρώτο τμήμα που δημιουργήθηκε μετά τη σύσταση του συλλόγου. Με το τμήμα αυτό ο σύλλογος επιδίωξε τη διάσωση και διάδοση των παραδοσιακών χορών της Οξυάς, όμως πολύ σύντομα με τη διάθεση και την έφεση των χορευτών στο χορό, αλλά και την εμπειρία και το μεράκι όλων, επεκτάθηκε στην εκμάθηση χορών απ’ όλη την Ελλάδα. Το χορευτικό μας τμήμα έχει συμμετάσχει σε εκατοντάδες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Χαρακτηριστικά αναφέρω μερικές από τις πιο σημαντικές όταν εκλήθη να χορέψει στη Μεγάλη του Γένους Σχολή ύστερα από πρόσκληση του Πατριαρχείου, στη Βουδαπέστη με την ευκαιρία τουριστικής ανάδειξης της Ν. Αγχιάλου, στο θέατρο Δόρας Στράτου στην Αθήνα σε εκδήλωση υπό την αιγίδα της ΟΥΝΕΣΚΟ, σε φεστιβάλ χορών στην Ιταλία, την Κύπρο, ενώ τελευταία μας συμμετοχή στο εξωτερικό ήταν στην παλιά Αγχίαλο στη Βουλγαρία το 2019.Ο σύλλογός μας είναι ανοικτός σε κάθε πρόσκληση διότι τα μέλη μας αγαπούν το χορό και τα πολιτιστικά δρώμενα. Να σημειώσουμε επίσης ότι συμμετέχουμε μόνιμα στη Γιορτή Κρασιού στην πόλη μας, είμαστε από τους διοργανωτές του ετήσιου καλοκαιρινού φεστιβάλ παραδοσιακών χορών που γίνεται στη Ν. Αγχίαλο, ενώ για πάρα πολλά χρόνια διοργανώνουμε το δικό μας πανηγύρι, στο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία την παραμονή της εορτής του.

-Υπάρχουν κάποιοι ιδιαίτεροι χοροί από την Οξυά;

-Ο αμιγώς χορός της Οξυάς είναι ο «κλειστός», μια μορφή τσάμικου που χορεύεται από άνδρες και γυναίκες με θηλυκωτή λαβή. Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να τραγουδάμε και να χορεύουμε τα τραγούδια παράλληλα. Τα παραδοσιακά της Οξυάς είναι πολυφωνικά-αντιφωνικά, δηλαδή τραγουδούσαν οι άνδρες κι επαναλάμβαναν οι γυναίκες, χωρίς απαραίτητα τη συνοδεία οργάνων. Διατηρούμε επτά χορευτικά τμήματα με περίπου 170 χορευτές και οι μικρότεροι σε ηλικία είναι 4 ετών. Η χοροδιδάσκαλός μας Ευαγγελία Κουτσοβασίλη διδάσκει όχι μόνο χορούς της Καρδίτσας, αλλά απ’ όλα τα μέρη της χώρας μας. Όσον αφορά στις στολές των χορευτών μας, η ανδρική είναι μπουραζάνα με γιλέκο, ενώ η γυναικεία είναι μάλλινη με κέντημα στο κεφάλι με χαρακτηριστική την τσίπα, την μαντήλα που φέρει κουκάκια, δηλαδή κόμπους και δαντέλα. Το χορευτικό τμήμα έγινε γνωστό σε όλη την Θεσσαλία, τόσο για τη λεβεντιά και την άψογη εμφάνιση που διακρίνει τα μέλη του, όσο και για το ήθος και την αυθεντική διατήρηση της παράδοσης. Περιμένουμε με ανυπομονησία να τελειώσει η επικρατούσα κατάσταση με τους περιορισμούς λόγω πανδημίας, ώστε σύντομα να βρεθούμε ξανά όλοι μαζί.

-Υπάρχουν νέοι που θα πάρουν τη σκυτάλη από τους μεγαλύτερους και έχουν μεράκι ώστε να διατηρήσουν τις παραδόσεις;

-Ναι υπάρχουν και θεωρώ πολύ σημαντικό από την παιδική ηλικία να γίνεται η εκμάθηση των παραδόσεων και αυτή η σύνδεση με το χωριό. Από πού ξεκίνησες, είναι σημαντικό για το πού θα φθάσεις. Θέλουμε τα παιδιά να γνωρίσουν το χωριό, να το αγαπήσουν όπως εμείς, να πάρουν τις αξίες που πρεσβεύει ο σύλλογος.

-Έχετε μέλη στο σύλλογο από άλλες κοντινές περιοχές; Υπάρχει συνεργασία με ανάλογους συλλόγους Οξυωτών στον ελλαδικό χώρο;

-Σίγουρα κάποια μέλη μας βρίσκονται στις γειτονικές στη Ν. Αγχίαλο περιοχές, ενώ έχουμε συνεργασία και με άλλους συλλόγους Οξυωτών που δεν είναι όμως πολλοί. Ιδιαίτερα καλές σχέσεις έχουμε με το σύλλογο των Αργιθεατών.

-Κλείνοντας την ενδιαφέρουσα συζήτησή μας, ποιοι είναι οι στόχοι του διοικητικού συμβουλίου που εκλέχθηκε τον Οκτώβριο για τα επόμενα χρόνια;

-Βασικό μας μέλημα είναι να βρούμε έναν δικό μας χώρο και θέλουμε να δουλέψουμε πάνω σε αυτό ώστε να προχωρήσουμε για την απόκτηση ιδιόκτητων γραφείων που θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε για τις συναντήσεις μας αλλά και να μετατρέψουμε σε λαογραφικό μουσείο του συλλόγου. Παράλληλα να διατηρήσουμε ζωντανή τη σύνδεση των παιδιών μας με την Οξυά, να συνεχίσουμε την πλούσια δράση μας στα πολιτιστικά δρώμενα της περιοχής μας και όχι μόνο, να συμβάλουμε στη σύσφιξη των σχέσεων των μελών μας μεταξύ τους και να καταγράψουμε την παράδοση. Για παράδειγμα αναφέρω ότι τα τραγούδια μας έχουν διασωθεί από γενιά σε γενιά, δεν έχουν όμως καταχωρηθεί σε κάποια έκδοση, οπότε η συγκέντρωση αυτού του υλικού είναι σίγουρα μία από τις προτεραιότητές του διοικητικού συμβουλίου.

Οι ιδρυτές του συλλόγου
Στο σημερινό μας αφιέρωμα στον Σύλλογο Εν Θεσσαλία Οξυωτών «η Οξυά», θεωρήσαμε απαραίτητη την καταγραφή των ονομάτων των ιδρυτών του συλλόγου το 1985. Αυτοί ήταν –όπως αναφέρονται στο καταστατικό-οι Θωμάς Βασιλός, Αγάπη Μονογενή, Γεώργιος Βούζας, Βασιλική Μαλαμακλή, Βασίλειος Γιαννακός, Σωτήριος Βούζας, Ευάγγελος Λιάρος, Φίλιππος Χαλίλης, Δημήτριος Βασιλός, Χρήστος Λύτρας, Σωτήριος Ευαγγελάκης, Απόστολος Γκέκας, Μαρία Καπαλίκα, Ηλίας Βασιλός, Γεώργιος Βασιλός, Πολυχρόνης Ζαχαρός, Κωνσταντίνος Ράπτης, Αθανάσιος Ράπτης, Ευάγγελος Γιαννακός, Κωνσταντίνος Λύτρας, Βασίλειος Βούζας, ΔημήτριοςΕυαγγελάκης, Θεοφάνης Τόλιας, Δημήτριος Λύτρας, Γιαννούλα Λύτρα, Απόστολος Δημ. Ευαγγελάκης, Κωνσταντίνος Ευαγγελάκης, Απόστολος Αθ. Ευαγγελάκης, Απόστολος Δημόπουλος.

Μεταξύ των άλλων, το καταστατικό αναφέρει τους σκοπούς του συλλόγου:
1) Η πνευματική, ηθική και κοινωνική εξύψωσις των μελών του.
2) Η σύσφιξη των αδελφικών μεταξύ των σχέσεων και η ανάπτυξη τηςαλληλοβοηθείας αυτών.
3) Η παντοειδής συμβολή εις τον εκπολιτισμόν των κατοίκων του χωριού Οξυάς Καρδίτσης, η ηθική, πνευματική και οικονομική εξύψωση αυτών ωςκαι η ανάμειξις εις όλα τα θέματα και τα προβλήματα του χωριού, η μελέτη, εισήγησις και παροχή βοηθείας διά την επίλυσιν αυτών.4) Η διά παντός νομίμου μέσου υποβοήθησις του χωριού μας προς τέλεσιν έργων κοινής ωφελείας και προόδου
5) Ησυγκέντρωσις λαογραφικού υλικού και η καταγραφή και διατήρησις των τοπικών δημοτικών ασμάτων, χορών και εθίμων.