Αφιέρωμα: Εργατικό Κέντρο Αλμυρού

του Κώστα Γκουντάρα

Η γέννηση και η εξέλιξη του Συνδικαλιστικού Κινήματος σε κάθε χώρα ακολούθησε την δική της ιδιότυπη πορεία. Αυτό ισχύει και για τον Ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό, στον οποίο το συνδικαλιστικό κίνημα εμφανίστηκε αργότερα σε σχέση με αυτό των χωρών της Βόρειας και Κεντρικής Ευρώπης.  Τα Ελληνικά Εργατικά Σωματεία εμφανίστηκαν στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα (1875 και μετά), όταν πολλοί από την ύπαιθρο μετακινήθηκαν στα αστικά κέντρα και σχημάτισαν μια νέα τάξη κτημόνων ημερομισθίων εργατών. Στο μεταξύ, η σταθερή απασχόληση σ’ αυτά τα βιομηχανικά και εμπορικά κέντρα, δημιουργεί μια μόνιμη, πλέον, εργατική τάξη.  Ο πρώτος σύνδεσμος εργατών γίνεται το 1879 από τους ξυλουργούς των Ναυπηγείων της νήσου Σύρου.   Η αδελφότητα αυτή έκανε τον ίδιο χρόνο και την πρώτη απεργία σαν μια προσπάθεια αντιμετώπισης των συνεπειών της κρίσης που μείωσε κατά 30% την αγοραστική δύναμη των αμοιβών τους.  Ακολούθησαν απεργίες σε Αθήνα και τον Πειραιά το 1882 και η μεγάλη απεργία των Μεταλλωρύχων στο Λαύριο και σε άλλα μεταλλευτικά κέντρα το 1883. Σταθερά είναι τα αιτήματα για αυξήσεις μισθών, μείωση του ωραρίου εργασίας σε 10 ώρες ημερησίως, για προστασία από τα ατυχήματα και για παροχή ιατρικής περίθαλψης.  Το 1910 δημιουργείται στην Αθήνα μια Κεντρική Οργάνωση των Εργατικών Σωματείων. Τα πρώτα σημάδια, για μια αποτελεσματική ενότητα των εργαζομένων εμφανίζονται στις 3 Δεκεμβρίου του 1908. Οι 28 εργατικές οργανώσεις που υπήρχαν τότε, οργάνωσαν μαζικές διαδηλώσεις ενάντια στην φορολογία των μη δυνάμενων πλέον να αντέξουν εργατικών και επαγγελματικών τάξεων. Στην ουσία οι πρώτες εργατικές οργανώσεις παρέμειναν μέχρι το 1910 φιλανθρωπικά και αλληλοβοηθητικά σωματεία. Αποδίδανε δε, πρωταρχική σημασία στην ευημερία των μελών τους με την δημιουργία αλληλοβοηθητικών ταμείων.

Έτσι, λοιπόν, ο άνθρωπος στην προσπάθειά του να προστατεύσει την εργασία και το μόχθο του αποφάσισε να ενώσει τη φωνή του μ’  αυτή των άλλων απαιτώντας ισότιμη και δικαιότερη αντιμετώπιση. Και μπορεί με την πάροδο του χρόνου η ιδιοτέλεια και τα συμφέροντα κάποιων να περιχαράκωσε τους ανθρώπους, τις ιδέες τους και τις κινήσεις τους, αλλά είναι βέβαιο ότι τα κίνητρά τους, στην αρχή τουλάχιστον της προσπάθειας ήταν αγνά και έντιμα. Έτσι η όποια δράση και αν ελήφθη, θα το διαπιστώσει ο αναγνώστης μελετώντας τα παρακάτω, ήταν αποκλειστικά και μόνο για να υιοθετηθούν γραμμές απαράβατες στις σχέσεις έργου και εντολής, προσφοράς και ζήτησης, κέρδους και επιβίωσης, αξιοπρέπειας και ασέβειας, δικαιώματος και υποχρέωσης.

Κάπως έτσι ξεκινά και ανατέλλει πριν από πολλά χρόνια, στις αρχές του προηγούμενου αιώνα το όραμα της σκέψης και υλοποίησης δημιουργίας εργατικής οργάνωσης στην πόλη μας. Τα πρώτα σημάδια εμφανίζονται σιγά-σιγά μετά το 1910 για μια αποτελεσματική ενότητα των εργαζομένων τάξεων.

Αλλά καλύτερα ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά και πρώτα-πρώτα να δούμε την πολιτική κατάσταση της χώρας και ακολούθως την ζωή και οργανωτική εργατική δομή της περιοχής μας.

Την περίοδο αυτή και μέχρι την 6^η Οκτωβρίου 1910 στην πολιτική σκηνή έχουμε την Κυβέρνηση του Στεφάνου Δραγούμη που ανέλαβε μετά την παραίτηση της κυβέρνησης του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη την 18^η Ιανουαρίου του ιδίου έτους. Από 6 Οκτωβρίου 1910 μέχρι 25 Φεβρουαρίου 1915 έχουμε κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου, μετά την παραίτηση Δραγούμη. Προηγουμένως στις 8 Αυγούστου 1910 γίνονται εκλογές για την ανάδειξη της Α’  Αναθεωρητικής Βουλής. Στις 12 Οκτωβρίου 1910 ο Βασιλεύς Γεώργιος ο Α΄ καταργεί την Α΄ Αναθεωρητική Βουλή και προκηρύσσει εκλογές για τις 28 Νοεμβρίου 1910 για Διπλή Αναθεωρητική Βουλή. Στις εκλογές αυτές οι νικητές της 8^ης Αυγούστου 1910 (συνασπισμός κομμάτων Θεοτόκη, Ράλλη και Ζαΐμη) δεν κατέρχονται στις εκλογές τις οποίες χαρακτηρίζουν πραξικοπηματικές και ο Βενιζέλος τις κερδίζει παίρνοντας 307 έδρες στις 362.

Στην περιοχή μας, περιοχή Αλμυρού την περίοδο αυτή μεταξύ των άλλων υπάρχουν οι παρακάτω έξι (6) Σύλλογοι: Σύλλογος Εμπόρων, Σύλλογος Γεωργών, Σύλλογος Κτηνοτρόφων, Σύλλογος Αμαξοκαραγωγαίων, Σύλλογος Κτιστεργατών και Σύλλογος Ραπτεργατών οι οποίοι ήλθαν σε συνεννόηση, ξεχωριστά ο καθένας, για να αποφασίσει για την εκλογή των κατάλληλων αντιπροσώπων της επαρχίας Αλμυρού στο Εθνικό Συνέδριο. Οι Συνελεύσεις των Συλλόγων, που έγιναν την Κυριακή 31 Οκτωβρίου 1910, με πρακτικό ανέθεσαν την εκλογή των αξίων μεταξύ αυτών που υπέβαλαν υποψηφιότητα στα διοικητικά συμβούλια των συλλόγων, τα οποία και συνήλθαν μετά από λίγες μέρες για το σκοπό αυτό.

Πριν από τις εκλογές της 28 Νοε 1910, αρχές Νοεμβρίου δημιουργείται Σύλλογος με το όνομα «Εργατικό Κέντρο Αλμυρού» Πρόεδρος του οποίου εκλέγεται ο Γρηγόριος Αγραφιώτης, υποδηματοποιός, άνδρας με ισχυρή θέληση και μεγάλου πατριωτισμού, γραμματέας δε εξελέγη ο Αθανάσιος Παπανικολάου αυτοδίδακτος άνδρας που γνώριζε να χειρίζεται τον κάλαμον και να έχει καλό λόγο, ταμίας δε ο Χρήστος Αγραφιώτης, που δεν είχε καμιά συγγένεια με τον πρόεδρο, παρά μόνο κοινό όνομα. Τα εγγεγραμμένα μέλη του Εργατικού Κέντρου ανέρχονταν σε 80 και αποτελούνταν από τις λαϊκές τάξεις. Επειδή δεν είχαν δικά τους γραφεία και αίθουσα συγκεντρώσεων μαζεύονταν στο καφενείο του Αθ. Ακριβόπουλου («Βαγγελάκου»), κοντά στην πλατεία, όπου συσκέπτονταν και συζητούσαν.

Κατά τις εκλογές της 28^ης Νοεμβρίου 1910 για πρώτη φορά έχουμε εμφάνιση ομάδος εργαζομένων με την επωνυμία ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΛΜΥΡΟΥ. Κατά τις εκλογές εκείνες ο κόσμος προσέρχονταν να ψηφίσει στο μοναδικό εκλογικό τμήμα Αλμυρού που ήταν σε μια αποθήκη του δημοτικού σχολείου αρρένων κοντά στο τηλεγραφείο της πόλης.(σήμερα εκεί είναι η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, στο πάρκο του Αγίου Δημητρίου). Όλα ήταν ήρεμα, χωρίς φωνές και ζήτω, αφού όλοι εμφανίζονταν ως Βενιζελικοί και προτιμήθηκαν οι άριστοι. Εν τω μεταξύ καταφθάνει όμιλος εκλογέων που κρατούσαν κυανόλευκο σημαία, που προπορεύονταν, με επιγραφή ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΛΜΥΡΟΥ. Ποιος, όμως, ήταν ο Όμιλος αυτός που ερχόταν εν σώματι να ψηφίσει; Ήταν το εργατικό κέντρο. Περισσότεροι από εβδομήντα εκλογείς εργατικών τάξεων εμφανίζονται ως εργατικό κέντρο Αλμυρού με προεδρείο και μέλη από ανθρώπους τεχνίτες και βιοπαλαιστές. Ο Πρόεδρος κρατούσε πινακίδα με τα ονόματα των υποψηφίων, μάλιστα γραμμένα ανορθόγραφα. Τα ονόματα της πινακίδας προέρχονταν από διάφορους συνδυασμούς, ήτοι Γεωργιαδικών, Σλημανικών και ανεξαρτήτων. Από τους ντόπιους ήταν γραμμένο μόνο το όνομα του Φίλωνος (προέδρου Κοινότητας Αλμυρού).

Με τη σύσταση του Εργατικού Κέντρου Αλμυρού προσδοκούσαν πολλά και καλά για την πόλη, γι’  αυτό και ο Νικόλαος Γιαννόπουλος το Σάββατο, αργά το απόγευμα, 4 Δεκεμβρίου του 1910 αποφάσισε να κάνει διάλεξη στο Εργατικό Κέντρο η οποία θα χρησίμευε ως βάση και απαρχή των εργασιών του Κέντρου. Πράγματι στις 6 μμ τα μέλη του Προεδρείου, ο ομιλητής και πλήθος ακροατών, 79 στον αριθμό γέμισαν την αίθουσα, ο δε γραμματέας Αθανάσιος Παπανικολάου από του βήματος παρουσίασε τον ομιλητή στο ακροατήριο «δια λαμπράς προσφωνήσεως». Ο ομιλητής αναφέρθηκε στο σκοπό του Εργατικού Κέντρου και των μελλοντικών εργασιών αυτού εξετάζοντας το σκοπό του Κέντρου από πολλές απόψεις και ανέπτυξε πολλά ιστορικά, κοινωνιολογικά και θρησκευτικά ακόμη θέματα συνάδοντα προς το σκοπό του Εργατικού Κέντρου.

Το Σάββατο 18 Δεκεμβρίου 1910, αργά το απόγευμα, το νεοσύστατο Εργατικό Κέντρο Αλμυρού πραγματοποίησε Γενική συνέλευση στην οποία παραβρέθηκαν 80 εταίροι. Συζήτησαν να υποβάλλουν αναφορά στην Κυβέρνηση για αναστολή των φόρων της αμπέλου αφού τη χρονιά αυτή δεν υπήρχε μεγάλη παραγωγή, εξάλλου λόγου και του νέου νόμου περί ρακοκαζανίων δεν ήταν δίκαιο να εισπραχθεί και φόρος αμπέλου υποβάλλοντας τους γεωργούς σε διπλή φορολογία.

Επίσης συζητήθηκε να υποβληθεί στην Κυβέρνηση και άλλη αναφορά για παράταση της προθεσμίας δηλώσεων καπνού, αφού ακόμη δεν παρασκευάσθηκε σε καλούπια και τόπια και ένεκα της καταστροφής από την ακρίδα ο καπνός θα υποστεί φύρα αν δεν παρασκευαστεί σε τόπια.

Τρίτη συζήτηση έγινε για παροχή κλήρου στην Ευξεινούπολη. Συζητήθηκε, δηλαδή, να πάρουν οι εργάτες και οι ακτήμονες ένα σπίτι στην Ευξεινούπολη από εκείνα που εγκατέλειπαν οι πρόσφυγες επιστρέφοντες στη Βουλγαρία. ελπίζοντας αυτό να μη δυσαρεστήσει τους υπάρχοντες Ευξεινουπολίτες, αλλά τουναντίον να χαροποιήσει αυτούς αφού η Ευξεινούπολη θα γεμίσει από οικογένειες, ενώ τώρα αρχίζει να αραιώνει.

Ο Οθωμανικός Φόρος της Δεκάτης

Στις 22 Φεβρουαρίου 1911 το Εργατικό Κέντρο Αλμυρού σε μια του αναφορά δια μέσου του τύπου (συγκεκριμένα της «Θεσσαλίας») παίρνει θέση για το «φόρο της Δεκάτης» (Τί σημαίνει, όμως, η δεκάτη; Είναι ένας φόρος που αντιστοιχεί στο ένα δέκατο επί του συνόλου της ετήσιας παραγωγής ενός αγαθού, συνήθως αγροτογεωργικού, μία πρακτική εξαιρετικά προσφιλής κατά τους οθωμανικούς χρόνους, όταν μάλιστα η εκμίσθωση του δικαιώματος είσπραξης φόρων από πλευράς κεντρικής κυβέρνησης προς τους τοπικούς άρχοντες ήταν πάγια πρακτική των οθωμανικών αρχών, κατά πολλούς δε μάλιστα, παράμετρος καταλυτική στην επιτάχυνση της αποσύνθεσης του Κράτους.) τονίζοντας μεταξύ των άλλων και τα ακόλουθα: «Παρατηρήσαμεν, ότι η αξιότιμος υμών εφημερίς «Θεσσαλία» πρωτοστατούσα πάντοτε υπέρ πάντων των αφορώντων την πατρίδα ημών Θεσσαλίαν, και ήδη δεν αφήκεν απαρατήρητον και το υποβληθέν νομοσχέδιον το επιβάλλον τον φόρον της Δεκάτης, επί των δυστυχών γεωργών, και συνάμα κατά των Εργατικών τάξεων. Δεν είναι αρκετή η λέξις «συγχαίρομεν» αυτήν δια τον αγώνα όνπερ ανέλαβεν, όπως υποστηρίξη ενθέρμως τα δίκαια των τε εργατικών τάξεων και γεωργικών τοιούτων πρωτοστατούσα υπέρ αυτών υψώσασα φωνήν υπέρ του δικαίου, και νωπόν έχομεν παράδειγμα την προ μηνός επιβληθείσαν παρά των κ. κ. καπνεμπόρων εις τους καπνεργάτας απεργίαν, καθ’  ην δεν εφείσθη επί 18 ημέρας αφιερούσα τας στήλας αυτής υπερασπισθείσα τα δίκαια αυτών, … Συνεπώς και επί του ζητήματος του νομοσχεδίου του φόρου της Δεκάτης πεποίθαμεν, ότι θα πράξη ούτω… υπέρ του συμφέροντος των Γεωργικών τάξεων, κατά του υποδειχθέντος παρά των πλουτοκρατών και φαυλοκρατών εις τον κ. επί των Οικονομικών Υπουργόν ως φόρον επί του εισοδήματος. Ως εκ Τουρκοκρατί! επιρρίπτουν τας Γεωργικάς τάξεις εις τους όνυχας των αναιδών κερδοσκόπων ενοικιαστών της Δεκάτης. Είναι θλιβερόν, εάν οι αντιπρόσωποι ημών φθάσωσιν εις τοιαύτην ψυχολογικήν βίαν υπό το φάσμα το και πάντοτε προτεινόμενον εις περίστασιν καθ’  ην προβάλλεται ψήφος επιστοσύνης φοβούμενοι την παραίτησιν της κυβερνήσεως ή την διάλυσιν της Βουλής, αποφαίνονται ανεξελέγκτως υπέρ νομοθετικών μέτρων  αδιαφορούντες παντελώς επί τινός ράχεως ρίπτονται οι δ’  αυτών επιβαλλόμενοι φόροι. Άϊ! επί τέλους δεν φθάνουν τα άλλα βάρη τα οποία έχωμεν ημείς οι ατυχείς οι ζώντες εις τας επαρχίας γεωργικαί και εργατικαί τάξεις, τί μας φορτώνουν και άλλα; άλλα δεν βαστούμεν, θα πετάξωμεν και ταύτα και θα ξεφορτωθούμε ν’  ανακουφισθώμεν μόνοι μας καταφεύγοντες  εις άλλα μέσα τα οποία βεβαίως θα ξερριζώσουν το κακόν από την Ελλάδα το οποίον προ πολλού λυμαίνεται. «Ο έχων ώτα ακουέτω». Το Εργατικόν Κέντρον Αλμυρού, όπερ από της συστάσως αυτού αείποτε δεν επαύσατο το να εκφράζη τας γνώμας του και να πρωτοστατή εις οιονδήποτε ζήτημα αφορών τας Εργατικάς και Γεωργικάς τάξεις, ιστάμενον ως φρουρός άγρυπνος και υποστηρίζων δι’  όλων των εφικτών μέσων, και ήδη δεν ήτο δυνατόν να διαφύγη και το φλέγον ζήτημα ως το της Δεκάτης, και αυθωρεί ως ηγγέλθη αυτώ αμέσως σπεύδει να δώση τας γνώμας αυτού. Συγκαλέσαν το Διοικ. Συμβούλιον και μετ’  αυτού και 15 μέλη αυτού γεωργικούς και εζήτησε τας γνώνας αυτών, οίτινες απεφάνθησαν ότι αφ’  ενός ο επιβαλλόμενος φόρος της Δεκάτης είναι τριπλάσιος του των αροτριώντων, και αφ’  ετέρου είναι βάρβαρος και επαχθής και δεν είναι δυνατόν να τον δεχθή ο λαός. Διότι ου μόνον μας φορολογεί 12% αλλά 14% συνυπολογιζομένων των δώρων του ενοικιαστού, τα ημερομίσθια των μαρτύρων και του ιερέως, αλλά εάν και υπό άποψιν οικονομικήν εξετασθή το ζήτημα της γεωργίας δεν εναπομένει ούτε τα ημερομίσθια του να λάβει ο γεωργός… Αλλά νομίζομεν, ότι εγκαίρως θέλουσι προνοήσει οι υποδείξαντες την σύνταξιν του παμπαλαιοτάτου συστήματος της δεκάτης, καθ’  όσον εάν επιμείνουσιν οι πλουσιοκόρακες, οι παχυνθέντες δια των ιδρώτων ημών δεν θα γλυτώσουν από τους όνυχας της αλώπεκος ή μάλλον του λέοντος. Ευελπιστούμεν, ότι η παράκλησίς μας θέλει εύρη καλήν ηχώ εις τους ώτα έχοντας αρμοδίως, ίνα επανορθώσουν το προσγενόμενον αδίκημα…»

Μετά μεγάλης εκτιμήσεως.

                                   Ο Πρόεδρος                    Ο Γραμματεύς

Γρ. Αγραφιώτης.           Αθαν. Παπανικολάου

Το Δοιηκ. Συμβούλιον

Σταυρ. Τρανταφύλλου

Ευστ. Μπαλουξής

Θ. Π. Παζάρας

Αθ. Τσιώτρας

Π. Χ. Μπούντης

Θησαυρός ανεκμετάλλευτος εν Ελλάδι

Στις 11 Μαρτίου 1911 το Εργατικό Κέντρο Αλμυρού σε μια άλλη του αναφορά παίρνει θέση για το νόμο περί μεταλλείων, αφού η περιοχή Αλμυρού, σύμφωνα με όσα ο αναγνώστης θα διαβάσει παρακάτω έχει μεγάλο ενδιαφέρον λόγω ύπαρξης μετάλλων. Επρόκειτο τότε, στη Διπλή Βουλή, να ψηφισθεί  ο ΓΦΚΔ΄ νόμος περί μεταλλείων και επειδή άνθρωποι του Ε.Κ. Αλμυρού είχαν πρακτική πείρα περί τούτου θεωρήθηκε σκόπιμο να κάνουν γνωστά στους τότε Βουλευτές κάποια στοιχεία προκειμένου να γνωρίζουν από πρώτο χέρι για το νόμο αφού πολλοί των Βουλευτών είχαν άγνοια περί τούτου.

«… Η Ελλάς κατά τους αρχαίους χρόνους καθ’  ους ανεκαλύφθη η εφεύρεσις της αναλύσεως των μετάλλων ήτο η μεγαλυτέρα πλουτοπαραγωγική χώρα και ιδίως η Θεσσαλία και Στερεά Ελλάς, εί των οποίων σώζονται και ήδη καμινεύματα μετάλλων, εν Γαρδικίω του Δήμου Κρεμαστής Λαρίσσης (σ.σ. σημερινή Πελασγία), εν Γούρα του Δήμου Όθρυος· εκεί σώζεται και ήδη Στοά τις εις ην δύναται άνθρωπος ακωλύτως να εισέλθη και εν η υπήρξεν μετάλλευμα χαλκού μετά μολύβδου και εις μικράν ποσότητα αργύρου. Υπάρχουσι δε και πολλά άλλα μεταλλεία εν Θεσσαλία και αλλαχού μήπω εκμεταλευθέντα παρά τοις αρχαίοις και ιδίως εκμεταλεύσιμα εισίν τα εξής∙ λόγω συγκοινωνίας και του ομαλού του εδάφους προς μεταφοράν του μεταλλεύματος εις παραλίαν.

α΄) Υπάρχει μεταλλείον εμπεριέχον Σίδηρον εν συνθέσει μετά ψευδαργύρου όχρας κλπ δηλωθέν συμφώνως του ειρημένου νόμου παρά των ενταύθα κατοίκων Νικ. Βερναρδάκη και Β. Καρδίστα, κείμενον παρά το χωρίον Ιτζέκ (σ.σ. σημερινό Νεοχωράκι) απέχον μίαν ώραν μακράν του Αλμυρού.

β΄) Παρά τη αρχαία πόλει Άλος υπάρχει μεταλλείον Σιδηροκαλαμίνας κλπ δηλωθέν συμφώνως τω ρηθέντι νόμω παρά του Στεφ. Παξιμάδη κατοίκου Λαυρίου και απέχον ½  ώραν μακράν της θαλάσσης και περί μίαν ώραν μακράν του Αλμυρού.

γ΄) Παρά την Κασσαβέτιον  Σχολήν  υπάρχει μεταλλείον σιδήρου μετά χρωμίου και χαλκού Μαλαχίτου, δηλωθέν συμφώνως τω προμνησθέντι νόμω παρά πολλών, αλλά ως πρώτος δηλωτής φέρεται ο κ. Δ. Αγγελάκις τραπεζίτης Θεσσαλονίκης, απέχον εκ θαλάσσης μίαν και ½ ώραν.

δ΄) Παρά τους δήμους Φαρσάλων και Σκοτούσης σχεδόν μίαν ώραν μακράν του ήδη εκμεταλλευομένου μεταλλείου του κ Μαργαρίτου Αποστολίδου υπάρχει έτερον μεταλλείον εμπεριέχον χωριστά χρώμιος 1 τάξεως, σίδηρον μετά χρωμίου και μολύβδου εν συνθέσει επίσης Σιδηροπυρίνην, χαλκοπυρίνην και όχρας εις φλέβας και κοιτάσματα και όπερ εδηλώθη συμφώνως ΓΦΚΔ΄ νόμου παρά του πειραματικού μεταλλειολόγου Αθ. Παπανικολάου κατοίκου ενταύθα και απέχοντος εκ του Σιδηροδρομικού Σταθμού Ορμάν Μαγούλα ημίσειαν ώραν μακράν. Τα ανωτέρω Μεταλλεία εάν δεν εδεσμεύοντο παρά του ρηθέντος νόμου θα εξεμεταλλεύοντο ήδη  παρά των δηλωτών και το Δημόσιον ταμείον θα επλουτίζετο και εργατικαί χείρες θα εύρισκον τακτικήν εργασίαν. … Δυνάμεθα να τονίσωμεν εντόνως, ότι ο θησαυρός ούτος μένει ανεκματάλλευτος ένεκεν της αστοργίας ή μάλλον της αμελείας των εκάστοτε Κυβερνητών της χώρας, αίτινες δεν εμερίμνησαν και το Δημόσιον ταμείον να πλουτίσωσι και εργατικάς τάξεις ν’  ανακουφίσωσι δια τακτικής εργασίας καθημερινής ίνα μη αναγκάζωνται να τρέπονται οικογενειακώς εις Αμερικήν προς εύρεσιν εργασίας. Πεποίθαμεν εις την εγνωσμένην αντίληψιν της Κυβερνήσεως Βενιζέλου ότι θέλει πράξει παν ό,τι δυνατόν προς απάλειψιν  των προρρηθέντων άρθρων διατάξεις αυτών ανακουφίσει μεν τας εργατικάς τάξεις δια καθημερινής εργασίας, εμποδίσει και το εις Αμερικήν ρεύμα και το δημόσιον ταμείον θα πλουτίσει. Χρυσοίς γράμμασι θέλει αναγραφεί το όνομα αυτής επί αναθηματικής στήλης αναγειρομένης δαπάνης των Εργατών εις αιωνίαν μνήμην αυτής και της σωτηρίας των εργατών, οίτινες εσαεί θα ευγνωμονώσι. …

Μετά πλείστης αδελφικής αγάπης.

Ο Πρόεδρος

Γ. Α. Αγραφιώτης

Ο Γραμματεύς

Α. Παπανικολάου

Στις 14 Απριλίου 1911, ημέρα Πέμπτη περίπου 25 εργάτες, μέλη του Εργατικού Κέντρου Αλμυρού παραιτήθηκαν διότι προτιμήθηκε αντί του Γραμματέα Αθανασίου Παπανικολάου, Προέδρου του Συλλόγου Αμαξοκαραγωγαίων, ο Νικόλαος Γιαννόπουλος και ο Παπανικολάου επί ουδενί επιθυμούσε να συνεχίσει ως Γραμματέας, εάν δεν αναθεωρηθεί το σχετικό ψήφισμα το οποίο θεωρεί παράνομο, γιατί εξεδόθη από συνέλευση που δεν είχε απαρτία, σύμφωνα με το καταστατικό. Μάλιστα οι 25 απείλησαν με ίδρυση Εργατικής Αδελφότητας.

Στις 18 Απριλίου 1911 αναφέρεται μηνυτήρια αναφορά κατά του ΕΚΑ από τον Αθανάσιο Παπανικολάου, Γραμματέα αυτού, για τον αποκλεισμό του από το Πανελλήνιο Συνέδριο. Ο αποκλεισμός έγινε για οικονομικούς λόγους, ένεκα των οποίων αποστέλλεται ο Πρόεδρος με τον Νίκο Γιαννόπουλο ο οποίος θα καλύψει εξ ιδίων τα έξοδα και δεν θα επιβαρύνει το Εργατικό Ταμείο, το οποίο θα καλύψει μόνο τη δαπάνη του Προέδρου.

Την ίδια περίοδο το εργατικό κίνημα αναπτύσσεται, αφού γίνονται οι πρώτες προσπάθειες συνένωσης των σωματείων σε εργατικά κέντρα, ενώ το 1911 ιδρύεται, με πρωτοβουλία του Εργατικού Κέντρου Αθηνών, η πρώτη Πανελλήνια Εργατική Ομοσπονδία. Είναι η πρώτη προσπάθεια συνένωσης της εργατικής τάξης σε ενιαία οργάνωση. Την ίδια περίοδο το αγροτικό κίνημα, κυρίως στη Θεσσαλία, αναπτύσσει τη δική του πάλη με τη συμβολή του Μαρίνου Αντύπα και με αίτημα την απαλλοτρίωση των τσιφλικιών.  Ακολούθησαν το 1914 οι καπνεργάτες, που οργάνωσαν συνδικαλιστική συνδιάσκεψη στην Αθήνα όπου και ελήφθησαν οι σχετικές αποφάσεις. Αλλά δεν έμελλε να υλοποιηθούν. Τέλος, το 1916 ανέλαβε πρωτοβουλία το Εργατικό Κέντρο Πειραιώς. Τον Αύγουστο του 1918 πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα εργατική Συνδιάσκεψη, με σκοπό την προετοιμασία της σύγκλησης Πανελλαδικού Εργατικού Συνεδρίου για τη συνένωση των συνδικαλιστικών οργανώσεων της εργατικής τάξης και την ίδρυση κεντρικού συνδικαλιστικού οργάνου.

Το Α΄ Πανελλαδικό Εργατικό Συνέδριο άρχισε τις εργασίες του στην Αθήνα στις 21 του Οκτώβρη (έως 3 του Νοέμβρη) του 1918 στην αίθουσα του Βασιλικού Θεάτρου Αθηνών και τις συνέχισε στον Πειραιά με τη συμμετοχή 182 αντιπροσώπων που εκπροσωπούσαν τα 214 από τα 320 εργατικά σωματεία, με 65.000 μέλη από το συνολικό αριθμό των 80.000 οργανωμένων εργατών. Τον κύριο ρόλο στη διοργάνωση του Συνεδρίου έπαιξε το Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης. Το Συνέδριο κατέληξε σε μια πολύ σημαντική απόφαση, την ίδρυση της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδος (ΓΣΕΕ), επιτυγχάνοντας για πρώτη φορά τη συνδικαλιστική οργάνωση της εργατικής τάξης πανελλαδικώς. Πρόκειται για μείζον ιστορικό γεγονός αφού είχαν προηγηθεί τόσες και τόσες προσπάθειες ενοποίησης του εργατικού κινήματος στις αρχές του 20ού αιώνα, που είχαν μείνει στα χαρτιά.

Το Εργατικό Κέντρο Αλμυρού καθοδηγούμενο από ανθρώπους που είχαν σαν σκοπό τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας συνέχισε τις προσπάθειές του για μεγαλύτερα και καλύτερα αποτελέσματα. Οι παρενέργειες όμως των Αθηνών και άλλων μεγάλων κέντρων και η κομματικοποίηση του αγώνα για καλύτερη ποιότητα ζωής είχε σαν αποτέλεσμα, σύντομα ωστόσο, το Εργατικό Κέντρο να δεχθεί πολλαπλές επιθέσεις, κυρίως για την ιδεολογική ταυτότητα των μελών του, οι οποίοι κατηγορούνταν ως “άθεοι, αναρχικοί, σοσιαλιστές, μαλλιαροί, σλαβόφιλοι, προδότες” κλπ. Έκτοτε συμβαίνουν σημαντικά γεγονότα. Δυο παγκόσμιοι πόλεμοι. Μικρασιάτικη καταστροφή. Προσφυγικά κλπ. Αποτέλεσμα το Εργατικό Κέντρο Αλμυρού να ακολουθήσει τη μοίρα των εργατικών κέντρων της υπολοίπου Ελλάδας. Άλλοτε να κάνει αισθητή την παρουσία του, αλλά τις περισσότερες φορές όχι. Έτσι το 1952 γίνεται μια προσπάθεια συνένωσης και πάλι των εργατοϋπαλληλικών σωματείων του Αλμυρού (αρ. καταχώρησης Πρωτοδικείου Βόλου 226/24-3-1952). Ακολούθως με την καταχώρηση 1432/22-12-1966 έχουμε τροποποίηση των άρθρων 8, 9, 11, 12, 13, 14, 17, 19, 23, 24, 27 του καταστατικού του και τέλος έχουμε νέα καταχώρηση στο βιβλίο αναγνωρισμένων σωματείων του Πρωτοδικείου Βόλου με αρ. 82/1972.

Βιβλιογραφία: Ιστορικό αρχείο Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης – Περιοδικό Σοσιαλισμός 1918 – Ηλίας Λεφούσης «Το Εργατικό Κέντρο Βόλου 1881-1936» Βόλος 1985 – Δημήτρης Λιβιεράτος Ιστορικός «Κοινωνικοί αγώνες στην Ελλάδα (1918-1936) 4 τόμοι. Εναλλακτικές εκδόσεις – Εργατική τάξη Βικιπαίδεια – Η Εργατική τάξη σήμερα Λεονάρδου Μπόλαρη, Περιοδικό «Σοσιαλισμός από κάτω» –  Αρχείο εφημερίδας «Θεσσαλία» – Γ.Α.Κ Αρχεία Ν. Μαγνησίας – Φωτογραφικό αρχείο Εργ. Κ. Αλμυρού – Νίτσα Κολιού «Οι πρωτοπόροι της περιοχής Αλμυρού, Οδυσσέας 1996 – Πρωτοδικείο Βόλου – Δημήτριος Γρηγορίου Αγραφιώτης.