ΤΑ ΓΕΡΑΚΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ ΣΤΟ ΑΛΒΑΝΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ 1940-1941

Παναγιώτης Δημητριάδης  Αντιπτέραρχος (Ι) ε.α

Η έναρξη των πολεμικών επιχειρήσεων στις 28 Οκτωβρίου 1940 βρίσκει την  Ελληνική Αεροπορία ΕΒΑ να διαθέτει 78 μαχητικά αεροσκάφη  έναντι 463 αεροσκαφών της Ιταλικής  Regia Aeronautica  και 1030 αεροσκαφών της Γερμανικής Luftwaffe.  Παρά την αριθμητική υπεροχή των αντιπάλων και τα προβλήματα που υπήρχαν στις υποδομές των αεροδρομίων  και την διαθεσιμότητα των αεροσκαφών , οι Έλληνες αεροπόροι έχοντας  υψηλό ηθικό, άρτια εκπαίδευση και οργάνωση όρμησαν στους αιθέρες για την προάσπιση της πατρίδας γράφοντας σελίδες ηρώων στην Ιστορία. Οι κύριες αποστολές που εκτέλεσε η  αεροπορία την περίοδο 1940 -1941  ήσαν  αποστολές αναγνώρισης , εγγύς αεροπορικής υποστήριξης των φίλιων στρατευμάτων, βομβαρδισμό   εγκαταστάσεων, και  εχθρικών στρατευμάτων,  αποστολές αναχαίτισης  και περιπολίες μάχης .  Το αρχικό σχέδιο δράσης ξεκίνησε με την διασπορά των Ελληνικών αεροσκαφών πριν την έναρξη των επιχειρήσεων, στα υποτυπώδη χωμάτινα αεροδρόμια, ρίχνοντας το κύριο βάρος ανάπτυξης στα αεροδρόμια της Θεσσαλίας Στο  αεροδρόμιο Νάματα Λάρισας είχε αναπτυχθεί η 31 Μοίρα Βομβαρδισμού με αεροσκάφη POTEZ μαζί με την  21η Μοίρα Δίωξης με αεροσκάφη PZL. Η  32η Μοίρα βομβαρδισμού αναπτύχθηκε με αεροσκάφη Blenheim στο αεροδρόμιο  Βασιλικής Τρικάλων αρχικά και μετέπειτα  στο αεροδρόμιο Αμπελώνα Λάρισας  ενώ στη συνέχεια μετακινήθηκε στο Αεροδρόμιο Νέας Αγχιάλου πλησίον του χωριού Μικροθηβών. Την 33η Μοίρα Βομβαρδισμού στο αεροδρόμιο Νέας Αγχιάλου με αεροσκάφη  Fairey. Την 22 Μοίρα Δίωξης με  αεροσκάφη PZL στη  Θεσσαλονίκης. Την 23η Μοίρα Δίωξης  με  αεροσκάφη PZL στο αεροδρόμιο Αμπελώνα Λάρισας και την 24η Μοίρα Δίωξης με αεροσκάφη  Bloch η οποία παρέμεινε στο αεροδρόμιο του Θριάσιου Αττικής  Πέραν αυτών στη Μηλίνα Μαγνησίας αναπτύχθηκε και η 11 Μοίρα Ναυτικής συνεργασίας με 11 υδροπλάνα τύπου Fairey.  Την  αεροπορική δύναμη ενίσχυσε η Αγγλική αεροπορία RAF από της 3 Νοεμβρίου 1940 με 265 αεροσκάφη η οποία αναπτύχθηκε  αρχές του 1941 στα αεροδρόμια Παραμυθιά Ιωαννίνων, στη  Βασιλικής Τρικάλων,  στο αεροδρόμιο Αλμυρού Μαγνησίας δυτικά του δάσους Κουρί και στο αεροδρόμιο Νάματα Λάρισας. Ο ηρωισμός των Ελλήνων αεροπόρων φάνηκε από τις πρώτες μέρες του πολέμου με την αναγνώριση απ’ αέρος της πανίσχυρης επίλεκτης Ιταλικής Μεραρχίας Julia με αποτέλεσμα την άμεση αποστολή στρατευμάτων στο Μέτσοβο και την αποτροπή διείσδυσης των Ιταλικών στρατευμάτων . Στις 30 Οκτωβρίου 1940 έχουμε τους πρώτους ήρωες πεσόντες αεροπόρους όταν σε αερομαχία μεταξύ 5 ιταλικών αεροσκαφών και δύο Ελληνικών έπεσαν υπέρ πατρίδας οι Υποσμηναγοί  Γιάνναρης Ευάγγελος και  Παπαμιχαήλ Λάζαρος καθώς και ο Επισμηνίας Γεμενετζής Κωνσταντίνος ενώ στο σύνολο η Ελληνική αεροπορία έχασε 52 αεροπόρους από τις 30-10-1940 έως τις 2-5-1941 . Μεταξύ των πεσόντων αεροπόρων υπήρχαν και τρείς Θεσσαλοί ο Ανθυποσμηναγός Παππάς Αριστοφάνης από τον Αλμυρό Μαγνησίας, ο Υποσμηναγός Μαλάκης Αλέξανδρος από την Λάρισα και ο Επισμηνίας Κορίτσας Σωτήριος από την Πολυθέα Τρικάλων. Στις 1 Νοεμβρίου 1940 οι Ιταλοί εκτελούν μαζικούς βομβαρδισμούς εναντίων 13  Ελληνικών πόλεων προκειμένου να κάμψουν το ηθικό των Ελλήνων. Αερομαχίες και Βομβαρδισμοί εκτελούνται σε όλο το Αλβανικό μέτωπο αλλά και στα μετόπισθεν των εχθρικών Δυνάμεων όσο και εντός της Χώρας από τα Ιταλικά αεροσκάφη. Ήταν τόσο μεγάλη η αποφασιστικότητα των Ελλήνων Αεροπόρων που ο Υποσμηναγός Μαρ. Μητραλέξης εμβόλισε με την προπέλα του αεροσκάφους του ένα Ιταλικό  όταν τελείωσαν οι σφαίρες του πολυβόλου,  πράγμα το  οποίο επιβεβαίωσε και ο Ιταλός  πιλότος Brussolo Caribaldo ο οποίος αναγκάστηκε  να προσγειωθεί πλησίον του Λαγκαδά. Οι Επιτυχίες των Ελλήνων αεροπόρων κατά τον μήνα Νοέμβριο ανάγκασαν τον Ιταλό  αρχιστράτηγο   Prasca, ο οποίος πίστευε ότι θα κάνει αεροπορικό περίπατο στους Ελληνικούς ουρανούς, να ζητάει άμεσες ενισχύσεις αεροσκαφών ώστε να αποκτήσει εναέρια υπεροχή αλλά και να αλλάζει την τακτική βομβαρδισμών από ημέρα σε νύχτα προκειμένου να ελαχιστοποιήσει τις απώλειες από τα Ελληνικά και Αγγλικά καταδιωκτικά. Η επιτυχής κατάληψη της Κορυτσάς οδήγησε την Ιταλική αεροπορία κατά την προσφιλή τακτική να βομβαρδίζει τον άμαχο πληθυσμό της Κέρκυρας . Οι  δυσμενείς καιρικές συνθήκες επηρέασαν σημαντικά το έργο της ΕΒΑ αφού με την πρώτη βροχή τα αεροσκάφη κόλλαγαν στη λάσπη και για να τα ξεκολλήσουν χρησιμοποιούσαν άλογα και μουλάρια των διπλανών χωριών, τις δε παγωμένες ημέρες του χειμώνα για να μην παγώνουν τα υδραυλικά και τα λάδια των  αεροσκαφών, οι τεχνικοί αεροπόροι έβραζαν νερό και με πανιά  νύχτα και  ημέρα προσπαθούσαν να κρατάνε ζεστά τα αεροσκάφη ώστε να είναι έτοιμα για πτήση. Σημαντικό ήταν και το πρόβλημα των επικοινωνιών που σύμφωνα με αναφορά της 11^ης Αγγλικής Μοίρας που στάθμευε στον Αλμυρό ο χρόνος που απαιτείτο για να επικοινωνήσουν με το στρατηγείο στην Ελασσόνα ήταν της τάξεως των 6 ωρών πράγμα που δυσκόλευε στον άμεσο σχεδιασμό για υποστήριξη των φίλιων δυνάμεων. Η ανάπτυξη 595 σταθμών παρατηρητών εδάφους που υπήρχαν στις κορυφές των βουνών μέσα στον χειμώνα  ήταν ουσιαστικά το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για τις πτήσεις των εχθρικών αεροσκαφών . Με το άκουσμα του θορύβου των αεροσκαφών οι παρατηρητές ενημέρωναν το στρατηγείο και το πλησιέστερο φίλιο αεροδρόμιο  για την αντιμετώπιση των εχθρικών αεροσκαφών ενώ ηχούσαν οι  σειρήνες για την προστασία των πληθυσμών. Παρά την αριθμητική υπεροχή της Ιταλικής αεροπορίας  τα γεράκια της Ελληνικής Αεροπορίας κατάφεραν να καταρρίψουν στις αερομαχίες 78 Ιταλικά αεροσκάφη σε σύνολο  139 καταστραφέντων στον αέρα και στο έδαφος ενώ η Ελληνική Αεροπορίας έχασε 24 από καταρρίψεις σε σύνολο 37 καταστραφέντων αεροσκαφών. Μερίδιο στις καταρρίψεις Ιταλικών αεροσκαφών είχε και η RAF με 150 καταρρίψεις.  Το Αλβανικό Μέτωπο όπως και ο Β’ ΠΠ καθιέρωσε  την αποστολή  της πολεμικής  αεροπορίας στην ειρήνη και τον πόλεμο  ενώ η απώλεια των Ελλήνων Αεροπόρων  απέδειξε για άλλη μια φορά στα βάθη των αιώνων ότι οι Έλληνες δεν επηρεάζονται από αριθμούς  μπροστά στο μεγαλείο της Ελευθερίας

Τιμή και Δόξα στους ήρωες πεσόντες Αεροπόρους