Νέο τεύχος του «ΔΕΛΤΙΟΥ» από τη Φιλάρχαιο Εταιρεία – Γράφει η Ελένη Δημάκου

Πάντα παρούσα στον πνευματικό Αλμυρό η Φ.Ε.Α. «Όθρυς» κυκλοφόρησε αυτές τις μέρες ένα ακόμη τεύχος του καταξιωμένου «Δελτίου» της. Η ετήσια συστηματική έκδοση του «Δελτίου» είναι πολύ σημαντική για την τοπική και την ευρύτερη θεσσαλική ιστορία, αφού εμπλουτίζει συνολικά την επιστημονική γνώση μέσα από το πλήθος των ιστορικών, αρχαιολογικών και λαογραφικών μελετών που δημοσιεύονται σ’ αυτό.

Στο νέο τεύχος του «Δελτίου», το 27^ο της δεύτερης εκδοτικής περιόδου, περιέχονται αποκλειστικά παλαιότερες μελέτες και εργασίες, «λίαν δυσεύρετες» σύμφωνα με τον κ. Βίκτωρα Κοντονάτσιο, επιμελητή της έκδοσης. Αφορά κείμενα γνωστά στους μελετητές της τοπικής μας ιστορίας, αφού πρόκειται για πηγές στις οποίες ανατρέχουν συχνά για τεκμηρίωση. Ταυτόχρονα  συνιστούν κείμενα – ίχνη ανθρώπων, που ανάλογα από τη σκοπιά που τα μελετά κανείς, πάντα κάτι νέο μπορεί να ανακαλύψει μέσα τους.

Το πρώτο κείμενο είναι «Τα Φθιωτικά, ήτοι περιγραφή της Επαρχίας Αλμυρού υπό ιστορικήν τε και τοπογραφικήν έποψιν». Πρόκειται για μονογραφία του Νικόλαου Γιαννόπουλου, ένα σημαντικό παλαιό κείμενο, μια τοπογραφική περιγραφή της επαρχίας Αλμυρού που δημοσίευσε νεότατος, το 1891. Με τη μελέτη του αυτή επιχείρησε να καλύψει την απουσία πληροφοριών για την περιοχή Αλμυρού στις εργασίες όσων είχαν γράψει μέχρι τότε για τη θεσσαλική ιστορία. Ένα δεύτερο κείμενο του κ. Βίκτωρος Κοντονάτσιου που ακολουθεί τη δημοσίευση των «Φθιωτικών», με παρατηρήσεις, συμπληρώσεις, διορθώσεις και προσθήκες στο αρχικό κείμενο του Γιαννόπουλου, έρχεται να καλύψει ένα κενό, αφού ήταν κάτι που απασχολούσε και τον ίδιο τον συγγραφέα, δίχως όμως να το καταφέρει στη διάρκεια της ζωής του.

Στο τεύχος αυτό «στεγάζονται», επίσης, κάποιες εργασίες παλαιών εταίρων της «Όθρυος» με τον διακριτικό τίτλο «Αρχαιολογικαί Εκδρομαί». Επρόκειτο για εξορμήσεις των εταίρων σε περιοχές του Αλμυρού και του όμορου θεσσαλικού χώρου στις αρχές του 20ού αιώνα, με σκοπό να περιγράψουν το τοπίο και να το ερευνήσουν επιφανειακά για να περισώσουν διάσπαρτες αρχαιότητες. Ήταν η εποχή που η ιδιωτική πρωτοβουλία ήταν στο προσκήνιο, επιτελώντας σημαντικό έργο στη διάσωση των αρχαιοτήτων, αφού η κρατική Αρχαιολογική Υπηρεσία δεν είχε ακόμη δραστηριοποιηθεί. Οι περισσότεροι από τους «εταίρους» της «Όθρυος» προέρχονταν από το «επιστημονικό» κομμάτι της αλμυριώτικης κοινωνίας (γιατροί, δημοδιδάσκαλοι, ελληνοδιδάσκαλοι). Τα αποτελέσματα των εκδρομών τους  δημοσιεύονταν από τον Νικόλαο Γιαννόπουλο στο ΔΕΛΤΙΟΝ της εν Αλμυρώ Φιλαρχαίου Εταιρείας της «Όθρυος» σε άρθρα που έφεραν τον τίτλο «Έκθεσις Αρχαιολογικής Εκδρομής». Τα κείμενα αυτά, χειρόγραφα και αυθεντικά, εκατό και πλέον ετών, βρίσκονται στο Αρχείο της «Όθρυος».     

Το περιεχόμενο του τελευταίου κειμένου φέρει τον τίτλο «Η περιοχή του Αλμυρού κατά τον Leake» και επιλέγεται από το έργο Travels in Northern Greece, όπου ο Leake κατέγραψε την εμπειρία του από το ταξίδι του στον ίδιο γεωγραφικό χώρο με τις παραπάνω εργασίες, την περιοχή Αλμυρού.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι όλα τα κείμενα που δημοσιεύονται συνοδεύονται από εισαγωγές και σχολιασμό του κ. Κοντονάτσιου. Για πολλά χρόνια πρόεδρος της Φιλαρχαίου Εταιρείας Αλμυρού «Όθρυς», ο κ. Βίκτωρ Κοντονάτσιος ξεχωρίζει για την ευρυμάθειά του γύρω από τα θέματα της τοπικής ιστορίας. Πρωτεργάτης στην ανασύσταση της «Όθρυος», ασχολείται συστηματικά τις τελευταίες δεκαετίες με την έρευνα, μελέτη και δημοσίευση της ιστορίας της περιοχής. Μεθοδικός, συνεπής και ακούραστος δημιουργεί χρόνο με το χρόνο ένα έργο παρακαταθήκη για τον Αλμυρό. Ένας άνθρωπος με αγάπη για τον τόπο του, ένας επίμονος μελετητής της ιστορίας του. Η έκδοση του 27^ο τεύχους του «Δελτίου», οφείλεται, ακριβώς, σ’ αυτή τη μακρόχρονη, επίπονη και επίμονη δραστηριότητά του, μια δραστηριότητα την οποία ο ίδιος έχει αποκαλέσει «χρέος», με όλη τη βαρύτητα αυτής της λέξης.

Το 27^ο «Δελτίο» είναι ένα βιβλίο 250 περίπου σελίδων, που θα αξιοποιηθεί από τον μελετητή της ιστορίας αλλά θα αποτελέσει και ένα χρήσιμο ανάγνωσμα για όποιον ενδιαφέρεται για την ιστορία της περιοχής. Στο εξώφυλλό του ένα μυθολογικό μοτίβο σχετικό με την αρχαία ελληνική εκδοχή του κατακλυσμού: το έργο Δευκαλίων και Πύρρα (π. 1635), του Ιταλού ζωγράφου Giovanni Maria Bottalla, απεικονίζει τον Δευκαλίωνα, βασιλιά στην περιοχή της Φθίας, και τη γυναίκα του Πύρρα να δημιουργούν τον νέο κόσμο ρίχνοντας πίσω τους πέτρες.