Περιοδικό Υγεία: Κατάχρηση αντιβιοτικών τι πρέπει να γνωρίζουμε – Γράφει ο Χρήστος Κ. Δάενας

Σύμφωνα με στοιχεία που εξέδωσε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Πρόληψης Ασθενειών (ΕCDC) αναφορικά με την κατανάλωση αντιβιοτικών στις χώρες – μέλη της Ε.Ε., η χώρα μας καταλαμβάνει την πρώτη θέση και με μεγάλη διαφορά. Συγκεκριμένα:

• 75% των αντιβιοτικών λαμβάνονται για λοιμώξεις του αναπνευστικού, 70% των λοιμώξεων αυτών ΔΕΝ χρειάζονται αντιβιοτικά.
• 95% των ενήλικων Ελλήνων παίρνουν αντιβίωση για ιογενή φαρυγγο-αμυγδαλίτιδα.

• Ο Έλληνας παίρνει αντιβίωση για κοινό κρυολόγημα στο 75% με συνταγή γιατρού!

• 60% των οικιακών φαρμακείων περιλαμβάνουν αντιβιοτικά
• 20% μέχρι 40% των Ελληνίδων δίνουν αντιβίωση στα παιδιά τους χωρίς συμβουλή γιατρού

Είναι αποδεδειγμένο, πέρα πάσης αμφιβολίας, πως τα αντιβιοτικά δεν θεραπεύουν ιογενείς λοιμώξεις και δεν βελτιώνουν τον πονόλαιμο ή την ρινική καταρροή. Τα αντιβιοτικά δεν συμβάλλουν στην επιτάχυνση της ανάρρωσης από λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα, καθώς ορισμένοι άνθρωποι παρουσιάζουν παρενέργειες, όπως διάρροια, ναυτία και εξανθήματα. Η αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών, με μαθηματική βεβαιότητα οδηγεί σε αντοχή των παθογόνων μικροοργανισμών στα αντιβιοτικά.

Στο έντερο βρίσκουμε διαφορετικές ομάδες βακτηρίων: Συμβιωτικά («καλά») βακτήρια που είναι χρήσιμα σε μας. Παθογόνα («κακά») βακτήρια που μπορούν να μας βλάψουν όταν το ανοσοποιητικό μας σύστημα δεν είναι αρκετά ισχυρό. Συνοδευτικά («ουδέτερα») βακτήρια, τα οποία μπορεί να είναι ευεργετικά ή επιβλαβή ανάλογα με τις συνθήκες. Αξίζει να θυμόμαστε πως κάθε οικογένεια έχει ένα σταθερό και μοναδικό μικροβίωμα, που πάει μαζί μας όπου και αν πάμε. Αυτό το οικογενειακό μικροβίωμα (δηλαδή η δική μας οικογενειακή συλλογή βακτηριακών πληθυσμών) είναι τόσο μοναδικό όσο το DNA μας και στο μέλλον θα χρησιμοποιείται και από την αστυνομία σαν στοιχείο. Η λήψη αντιβιοτικών δεν έχει μόνο ατομικές επιπτώσεις.

Το ανοσοποιητικό μας σύστημα φαίνεται να συνδέεται με το μικροβίωμα με έναν περίπλοκο και όχι πλήρως κατανοητό τρόπο. Ξέρουμε όμως πως το 80% του ανθρώπινου ανοσοποιητικού συστήματος δουλεύει με τέτοιο τρόπο ώστε να στηρίζουμε την εντερική μας χλωρίδα σε ισορροπία. Η απώλεια αυτής της ισορροπίας, μπορεί να είναι ο συνδετικός κρίκος που εξηγεί πολλές «σύγχρονες» ασθένειες, όπως διάφορα αυτοάνοσα νοσήματα, τον σακχαρώδη διαβήτη, την παχυσαρκία, διάφορες χρόνιες εντερικές λοιμώξεις, ακόμα και την κατάθλιψη.

Η κατανάλωση αντιβιοτικών πάντα επηρεάζει τις ισορροπίες ανάμεσα στο μικροβίωμα του εντέρου και το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Η λήψη προβιοτκών (τροφές για τα καλά μικρόβια) και πρεβιοτικών (έτοιμα μικρόβια προς αποικισμό στο έντερο) μειώνει την επίδραση των αντιβιοτικών. Κανείς όμως δεν γνωρίζει τις μεσο-μακροπρόθεσμες αλλαγές σε όσους, ιδιαίτερα τα μικρά παιδιά, λαμβάνουν συχνά αντιβιοτικά.

Σε κάθε περίπτωση η χορήγησή τους θα πρέπει αξιολογείται από τον θεράποντα γιατρό εξατομικευμένα.