Ο συνταγματολόγος κ. Άλκης Δερβιτσιώτης στην εκπομπή laos online

Συνέντευξη του συνταγματολόγου κ. Άλκη Δερβιτσιώτη

περί κράτους δικαίου, ευθύνης του Τύπου

και της οικονομικής κατάστασης στη χώρα

Αξιοποιήσαμε μια εξαιρετική ευκαιρία για συζήτηση με τον έγκριτο συνταγματολόγο και καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου Δ.Π.Θ, κ. Άλκη Δερβιτσιώτη, κατά την επίσκεψή μας στη Δράμα το περασμένο Σαββατοκύριακο. Στην φιλόξενη αυλή του επισκέψιμου οινοποιείου oenogenesis, με ένα ποτήρι από το εξαιρετικό κρασί «ΔΕΚΑ», επιδοθήκαμε στη συζήτηση ή μάλλον απολαυστική ακρόαση, περί κράτους δικαίου, ευθύνης δημοσιογράφων και λίγο για τη σημερινή οικονομική κατάσταση της χώρας.

Ο Άλκης Δερβιτσιώτης γεννήθηκε στον Πύργο όπου επεράτωσε τις εγκύκλιες σπουδές του. Αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Από τον Δεκέμβριο του 1982 έως και το Φεβρουάριο του 1988 διετέλεσε Επιστημονικός Συνεργάτης του Τομέα Δημοσίου Δικαίου και Πολιτικής Επιστήμης της Νομικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Είναι διδάκτορας Συνταγματικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Λέκτορας της ίδιας σχολής από το 1990. Εξελέγη Επίκουρος Καθηγητής το 1995. Τον Ιούλιο του 2020 εξελέγη Καθηγητής Α΄ βαθμίδας στην ίδια σχολή.

Είναι συγγραφέας πολλών επιστημονικών μελετών και των εξής βιβλίων:

Κείμενα για τις εξεταστικές επιτροπές, Οι εξεταστικές επιτροπές του άρθρου 68 παρ.2 του Συντάγματος, Η κοινοβουλευτική αναφορά του άρθρου 69 του Συντάγματος, Σύνταγμα και Διεθνείς Συμβάσεις, Σημειώσεις Συνταγματικού Δικαίου τευχ Ι, Οργάνωση του κράτους, Η παρουσία των Υπουργών στη Βουλή, Η ίδρυση ναού ως συνιστώσα της θρησκευτικής ελευθερίας, Η έννοια της Κυβέρνησης, Οι μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης και το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι, Επικαιρικά, Πολιτικά και Νομικά Ανάλεκτα.

Ακολουθεί η συζήτησή μας με τον κ. Δερβιτσιώτη:

Βιβή Τσιντσίνη (Β.Τ.): Είναι τιμή να βρίσκεσαι με έναν καθηγητή Πανεπιστημίου που τιμά τον τίτλο του και το αποδεικνύει με μια πολύ ολοκληρωμένη μόρφωση που με χαρά τη μεταδίδει σε όσους συναναστρέφονται μαζί του. Ευχαριστούμε που μας δίνετε λίγο από τον χρόνο σας.

Άλκης Δερβιτσιώτης (Α.Δ.): Εγώ, ευχαριστώ, για την ευκαιρία… και είναι όντως ευκαιρία αυτή… γιατί σπανίως συναντάς ανθρώπους αυτής της διάθεσης και αυτού του επιπέδου, να ασχολούνται με τις κοινές και δημόσιες υποθέσεις. Νομίζω ότι είναι στοιχειώδης η ανταπόκριση που πρέπει να έχει κάποιος με πολύ λιγότερα απ’ όσα αναφέρατε γενικά ότι έχω.

Β.Τ.: Να μιλήσουμε για.. το κράτος δικαίου… και όσα είναι σχετικά με αυτό στην επικαιρότητα…

Α.Δ.: Το κράτος δικαίου είναι πολύ μεγάλη ιστορία και έχει επικαιροποιηθεί στην χώρα μας λόγω του ψηφίσματος της Ευρωπαϊκής Βουλής, όπου εκεί πέρα από το αυτονόητο –γιατί δυστυχώς καμιά φορά είμαστε τόσο σίγουροι για κάτι που προσπερνάμε και την ένταση του θέματος και το ίδιο το θέμα… Στην Ευρωπαϊκή Βουλή μολονότι δεν αντιστοιχεί το σύνολο των αρμοδιοτήτων της, στις αρμοδιότητες των εθνικών Βουλών… δεν έχουμε για παράδειγμα μια πρόταση δυσπιστίας τόσο αποτελεσματική διότι η κυβέρνηση για τα καθημερινά ζητήματα της Ένωσης είναι η commission, τα μέλη της οποίας ορίζονται από τα κράτη-μέλη και μετά έχουμε την επίνευση της βουλής… Το Ευρωκοινοβούλιο δεν παύει να είναι ο χώρος όπου οι αντιπρόσωποι των λαών της Ευρώπης συζητούν τα προβλήματά τους. Το ότι βγήκε αυτό το ψήφισμα όπως βγήκε, δεν έχει σημασία. Αυτό είναι ένα είδος προειδοποίησης. Ακόμα και εάν προέρχεται από εχθρούς μας, ακόμα και εάν προέρχεται από υπονομευτές μας…

Β.Τ.: Η Ευρωπαϊκή Ένωση, θέλουν να επιτύχουν τα κράτη-μέλη, δεν θέλει να αποτύχουν…

Α.Δ.: Παίρνω το τελείως αντίθετο… Επιτρέψτε μου… Δέχομαι ότι οι απόγονοι των γότθων, βησιγότθων, οστρογότθων, μας επιτίθενται επειδή μας μισούν. Εμείς τι κάνουμε για να υπερβούμε, για να ξεδοντιάσουμε, για να αμυνθούμε; Καταρχάς, αντιμετωπίσαμε το ψήφισμα της Ευρωπαϊκής Βουλής, σαν ένα ανυπόληπτο Σωματείο, μιας ορεινής, ημι- εγκαταλελειμμένης περιοχής και δεν του δώσαμε την παραμικρή σημασία. Αυτό δεν λέγεται ούτε αλαζονεία, ούτε αμετροέπεια… είναι κάτι πολύ χειρότερο. Αντιμετωπίσαμε κάτι υπερβολικά έντονο και επίσημο, με όρους εσωτερικούς. Καμιά φορά η κομματική αυτάρκεια, οδηγεί σε αλαζονεία. Η αλαζονεία από μόνη της τιθασεύεται, όταν όμως δημιουργήσει αυταρέσκεια, είναι δεδομένο ότι η αυταρέσκεια προηγείται της πτώσης. Και η πτώση μπορεί να μην είναι άμεση, αλλά η έλευσή της είναι βέβαιη, δεν πιθανολογείται. Όταν η Ρώμη αποφάσισε να μετατραπεί στη Ρώμη στην αυτοκρατορική το έκανε με πλήρη αυταρέσκεια. Η πτώση προδιαγράφηκε. Αυτό ακριβώς είναι το τίμημα της αυταρέσκειας και δυστυχώς ή ευτυχώς, είναι ένας κανόνας που ισχύει τόσο για συλλογικότητες όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Από τη στιγμή που κάποιος θα θεωρήσει ότι είναι ο πολιτικός κυρίαρχος, θα παρασύρει και την παράταξή του σε κατάσταση αυταρέσκειας. Αυτά λοιπόν είναι ζητήματα τα οποία όφειλαν να τα θέσουν υπόψιν κάποιοι, εκεί που έπρεπε να τεθούν. Δυστυχώς είτε δεν ετέθησαν, είτε ανετέθησαν.. δεν ετέθησαν στο σωστό βαθμό και με τον σωστό τρόπο. Η αντίδρασή μας δεν ήταν απλώς απογοητευτική. Έχει αποκρυβεί από τους Έλληνες πολίτες, ότι η διατύπωση ότι εάν δεν συμμορφωθούμε θα στερηθούμε ευρωπαϊκά κονδύλια απολύτως πολύτιμα για την ανάπτυξή μας και τις ανάγκες μας… Το να το γράψουν δέκα δημοσιογράφοι με ευαισθησίες και να το αντιληφθούν άλλοι δέκα και να το συζητήσουν μεταξύ τους, δεν είναι δημόσιος διάλογος αυτό. Είναι απλώς προσπάθεια να τεθεί στο δημόσιο διάλογο. Η δουλειά του Τύπου είναι ακριβώς αυτό… Είναι το μαντρόσκυλο της Δημοκρατίας, ο σωστός Τύπος αυτός που δεν επιθυμεί να είναι απλώς αρεστός, αλλά είναι ο φύλακας (το μαντρόσκυλο) της Δημοκρατίας.

Β.Τ.: Και βγαίνουμε στις Βρυξέλλες και γράφουμε για Ευρωπαϊκά θέματα και μας λένε… ότι δεν αφορούν ως θέμα τον Επαρχιακό Τύπο. Και όμως έχουν μεγάλη σχέση και πρέπει να το καταλάβουν οι τοπικές κοινωνίες και όσοι ασκούν τοπική αυτοδιοίκηση… θα έχουν όφελος.

Α.Δ.: Ακριβώς αυτό… Είναι πολλαπλών ωφελειών. Είναι εξ αντικειμένου πολλές οι ωφέλειες. Αλλά ακριβώς αυτή η διακριτική ή άλλες φορές αδιάκριτη προσπάθεια χειραγώγησης του Τύπου, είναι ακριβώς ένα από τα ελλείμματα του Κράτους-Δικαίου που αντιμετωπίζουμε, γιατί είναι πάμπολλα.  Δεν είναι ένα και δυο… Απλώς είναι μερικά που είναι αμιγώς τεχνικά, οπότε μπορούν να τα κατανοήσουν καλύτερα οι νομικοί και υπάρχουν και άλλα, τα οποία τα γεύεται ο κόσμος καθημερινά. Έλλειμμα του Κράτους Δικαίου είναι επίσης ο υπάλληλος ο οποίος καθυστερεί να εκδώσει τη διοικητική πράξη της αρμοδιότητάς του, είναι ο δικαστής ο οποίος καθυστερεί να εκδώσει απόφαση. Δεν τα λέω εγώ αυτά ως θεωρητικός κλεισμένος κάπου. Δυστυχώς μας τα λέει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και κάθε φορά που καταδικάζεται η χώρα για συμπεριφορές, υπαλλήλων, δικαστών, υπουργών, βουλευτών, ή οτιδήποτε άλλο, το πληρώνει ο φορολογούμενος το πρόστιμο.

Β.Τ.: Πρέπει να μας ενδιαφέρει όλους και να θυμόμαστε… Γιατί έχουμε σύντομη μνήμη και ξεχνάμε εύκολα, όσοι τουλάχιστον ενημερωνόμαστε…

Α.Δ.: Φοβάμαι ότι το διαδίκτυο, όπως όλα τα πράγματα έχει και την αρνητική του πλευρά… Η θετική του πλευρά είναι η ταχύτητα στην επικοινωνία, η δυνατότητα επαφής με ανθρώπους που βρίσκονται σε απόσταση κτλ… Το αρνητικό του είναι ότι παράγει πολύ περισσότερα νέα, τα οποία δεν ξέρουμε εάν είναι είδηση, εάν είναι γεγονός, εάν είναι ένα ψευδές γεγονός, ή εάν είναι ένα μεγεθυμένο ή υποτιμημένο ως προς την παρουσίασή του γεγονός. Εδώ ακριβώς είναι η λειτουργία του Τύπου. Θα πρέπει να τα πάρει όλα αυτά, να τα αξιολογήσει και να δώσει τα σημαντικότερα στην κοινή γνώμη για να αρχίσει να τα επεξεργάζεται. Αντιθέτως τι γίνεται. Έχουμε έναν ορυμαγδό μικρο-ειδήσεων, ασήμαντων ως περιστατικά… Ένα πράγμα που θα πάρει υπερβολική δημοσιότητα –π.χ. Πισπιρίγκου-, πάλι πρόβλημα της έλλειψης του Κράτους Δικαίου είναι γιατί δεν αφήνει ανεπηρέαστο τον δικαστή… Ένα πράγμα που θα πάρει υπερβολική δημοσιότητα όπως και να το κάνουμε θα επηρεάσει όλους τους παράγοντες της δίκης, ακόμη και τους σοβαρότερους, τους πιο επαγγελματίες, τους πιο σοβαρούς σαν ανθρώπους και σαν νομικούς. Είναι από τα πράγματα που -δυστυχώς- δεν έχουμε προσέξει καθόλου, αντίθετα θα έλεγα ότι έχουμε μπει σε μια χαλαρή φάση όπου αυτά όλα τα επιδοκιμάζουμε γιατί είναι βολικά. Όταν η προσοχή του κόσμου αποσπαστεί από τα σημαντικά έχουμε μια πολύ βολική κατάσταση. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα που με έχει κάνει μερικές φορές να χάνω τον ύπνο μου. Μας έβαλαν στα μνημόνια με χρέος 321 δισεκατομμύρια euros και με ποσοστό του ΑΕΠ του χρέους στο 120%. Μπήκαμε στα μνημόνια, καταφέραμε τα τρία χρόνια με κόπους, αίμα, θυσίες, ανεργίες, πληθυσμιακές μεταναστεύσεις να πάμε το χρέος στα 307 δισεκατομμύρια… Ποιο είναι το χρέος σήμερα; Είναι 421 δις… Δηλαδή σε μια πενταετία αυξήσαμε το χρέος κατά 120 δις… Ακόμα η παραγωγή μας υπολείπεται της παραγωγής και του ΑΕΠ κατά 25%. Δηλαδή παράγουμε κατά 25% λιγότερα πράγματα. Παραταύτα έχουμε πάει και την αναλογία χρέους προς το ΑΕΠ στο 170%, κατά την αισιόδοξη εκδοχή. Έχετε δει κανέναν να ασχολείται με το θέμα; Βγήκε ο υπουργός οικονομικών να μας το εξηγήσει, ποιο είναι το σχέδιο για να επιστρέψουμε τουλάχιστον σε ό,τι παράγαμε το 2008; Σύμφωνοι, πέσαμε σε μια γενιά πρωθυπουργών που δεν πρόσεξε όπως έπρεπε. Από εδώ και πέρα τι κάνουμε; Αυτό είναι πάρα πολύ υπαρξιακό ζήτημα για εμάς.

Β.Τ.:  Έχετε ανοίξει πολλά θέματα… θα πρέπει να βάλουμε και άλλο ραντεβού… να κλείσουμε αυτά και να σας βάλω ακόμη μια θεματική ενότητα… Ποιοι δημοσιολογούν σήμερα; Έχουν γνώση των κινδύνων; Πως στέκεται ο νόμος απέναντι σ’ αυτούς;

Α.Δ.: Σας ευχαριστώ για πολύ περισσότερους λόγους, όχι μόνο για το ευχάριστο της συζήτησης και την έκπληξη να γνωρίζω ανθρώπους οι οποίοι κατοικούν εκτός λεκανοπεδίου και πιστοποιείται ότι υπάρχει ένα είδος άλλης αντίληψης, αλλά να ανανεώσω την υπόσχεση ότι θα ανταποκριθώ στην πρόκληση…