Από τις Αιγές του Φιλίππου Β΄ στον οικουμενικό Αλέξανδρο – Εντυπώσεις από την εκδρομή της Φιλαρχαίου Εταιρείας

Γράφει η Ελένη Χ. Δημάκου – Μέλος του Δ.Σ. της Φιλαρχαίου Εταιρείας Αλμυρού «Όθρυς»

Την Κυριακή 10 Μαρτίου 2024, μέλη και φίλοι της Φιλαρχαίου Εταιρείας Αλμυρού «Όθρυς» από Αλμυρό και Βόλο πραγματοποίησαν ημερήσια πολιτιστική εκδρομή στις αρχαίες Αιγές, τη βασιλική μητρόπολη των Μακεδόνων. Η εκδρομή διοργανώθηκε από το σωματείο μας, στο πλαίσιο των προγραμματισμένων επισκέψεών μας σε χώρους ιστορικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Αυτή τη φορά σειρά είχαν οι αρχαίες Αιγές (η γνωστή μας «Βεργίνα»), ο χώρος-σύμβολο της Μακεδονικής ηγεμονίας.

Βασικός προορισμός της πολιτιστικής μας εκδρομής ήταν το Πολυκεντρικό Μουσείο Αιγών, όπως αποκαλείται χαρακτηριστικά αυτό το πολύμορφο και συνεχώς εξελισσόμενο Μουσείο, αφού, ανάλογα με την πορεία συντήρησης-αποκατάστασης, μπορεί να ενσωματώνει νέες ενότητες. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για ένα  μοναδικό αρχαιολογικό πάρκο που απλώνεται σε όλο τον αρχαιολογικό χώρο με επιμέρους θεματικές ενότητες, ακολουθώντας το αρχαίο πρότυπο της πόλης των Αιγών που ήταν οργανωμένη «κατά κώμας». Προσωπικά, είχα βρεθεί στη Βεργίνα την εποχή των μεγάλων αρχαιολογικών ανακαλύψεων του Μανώλη Ανδρόνικου, όμως τώρα βρήκα το χώρο εντυπωσιακά αλλαγμένο. Ο καιρός την ημέρα της εκδρομής ήταν συννεφιασμένος και αυτό διευκόλυνε την περιήγησή μας στους εξωτερικούς χώρους.

Η αρχαιολογική μας ξενάγηση άρχισε από το ανάκτορο του Φιλίππου Β΄, σύμβολο εξουσίας, δύναμης και ομορφιάς, που δέσποζε στην πλαγιά του βουνού, σε σημείο ορατό από όλη τη μακεδονική πεδιάδα. Η προσέγγισή του απαιτούσε μια μικρή ανηφορική διαδρομή σε ένα κατάφυτο περιβάλλοντα χώρο με θέα την τεράστια νεκρόπολη, που καταπράσινη απλωνόταν ειδυλλιακά μπροστά μας, μέσα στον απέραντο ροζ κάμπο με τις ανθισμένες ροδακινιές. Ωσάν να αναδύθηκε κυριολεκτικά από τη λήθη των αιώνων, με αναστηλωμένο το μεγάλο περιστύλιο, το μνημειώδες πρόπυλο και τις στοές της πρόσοψης,  το ανάκτορο των Αιγών, ο «Παρθενώνας της Μακεδονίας» όπως αποκλήθηκε, μας εξέπληξε με το μεγάλο του μέγεθος. Μνημειακό και επιβλητικό, το ανάκτορο – έκφραση της πεφωτισμένης ηγεμονίας, επρόκειτο να σφραγίσει για αιώνες την αντίληψη του δημόσιου χώρου αφού θα γινόταν το ιδεολογικό πρότυπο της δομής των ελληνιστικών πόλεων. Εκείνο που δεν χαρήκαμε από αυτό ήταν τα ψηφιδωτά του, αφού τους χειμερινούς μήνες τα κρατούν σκεπασμένα.

Από τον λόφο του ανακτόρου κατηφορίσαμε στο Μουσείο Βασιλικών Τάφων των Αιγών, έργο ζωής του αρχαιολόγου Μανώλη Ανδρόνικου, που δίνει εξωτερικά την εντύπωση του αρχαίου ταφικού τύμβου. Το ημίφως που κυριαρχεί στο χώρο, υποβάλλοντας την ατμόσφαιρα της χώρας των νεκρών, έκανε την περιδιάβασή του μια βιωματική εμπειρία για όλους μας. Ο επιβλητικός τάφος του Φιλίππου Β´, καθώς και όλα τα πολύτιμα ευρήματα της πολύχρυσης νεκρόπολης, παρουσιάζονται εδώ σε όλη τη μεγαλοπρέπειά τους, με επιτομή τη χρυσή λάρνακα με τα οστά του Φιλίππου και το χρυσό στεφάνι με άνθη βελανιδιάς που βρέθηκε μέσα της.

Από το υποβλητικά φωτισμένο υπόγειο «Μαυσωλείο» των Βασιλικών Τάφων μεταβήκαμε, στη συνέχεια, στο λουσμένο στο άπλετο φυσικό φως Κεντρικό Μουσειακό Κτήριο των Αιγών, το οποίο μας εντυπωσίασε με τη σύγχρονη μουσειολογική παρουσίαση των εκθεμάτων του. Το Μουσείο αυτό περιλάμβανε δύο μεγάλα αίθρια: στο ένα ήταν εκτεθειμένα γλυπτά και στο άλλο ο πάνω όροφος της πρόσοψης του ανακτόρου των Αιγών. Ανάμεσα στα γλυπτά το πιο εντυπωσιακό ήταν αυτό της βασίλισσας Ευρυδίκης, μάνας τριών βασιλέων και γιαγιάς ενός κοσμοκράτορα. Το τμήμα όμως που έκλεψε τις καρδιές μας ήταν ένας μεγάλος χώρος με θεματικές εκθέσεις που αντλούσαν από τα αποθέματα των ευρημάτων και επικεντρώνονταν σε διάφορες όψεις της ιστορίας και του υλικού μακεδονικού πολιτισμού. Μέσα από μια εικαστική ματιά ζωντάνεψε μπροστά μας η ζωή των αρχαίων Μακεδόνων, ανδρών και γυναικών. Δεν παραλείπουμε να αναφερθούμε στον «ψηφιακό Αλέξανδρο» που μας υποδέχτηκε στην είσοδο του Μουσείου μέσα από μια ψηφιακή παρουσίαση εικόνων από τις ελληνιστικές πόλεις. Η ενότητα αυτή που πρόκειται να ολοκληρωθεί σύντομα, είναι μια ιδεατή πύλη στον οικουμενικό κόσμο του Μεγαλέξανδρου, αφού θα δίνει την ευκαιρία σε ανθρώπους απ’ όλο τον κόσμο να χαρούν με τη βοήθεια της τεχνολογίας όλο το πολιτιστικό απόθεμα που μετέφερε ο Αλέξανδρος από τις Αιγές στα πέρατα του οικουμενικού βασιλείου του.

Η αρχαιολογική μας ξενάγηση και στα τρία σημεία του Πολυκεντρικού Μουσείο Αιγών έγινε από τον συμπαθέστατο αρχαιολόγο – ξεναγό μας, ο οποίος πολύ ευγενικός, πρόθυμος και ιδιαίτερα κατατοπιστικός μας πρόσφερε μια περιήγηση χορταστική και γενναιόδωρη. Αν μη τι άλλο, μας βοήθησε, τις λίγες ώρες που περάσαμε στις Αιγές, να καταλάβουμε γιατί οι Μακεδόνες έφτασαν να ορίζουν στα ελληνιστικά χρόνια ένα μεγάλο κομμάτι του τότε γνωστού κόσμου.

Η εκδρομή μας ολοκληρώθηκε με τον καλύτερο τρόπο στην κτισμένη αμφιθεατρικά πόλη της Βέροιας όπου είχαμε ελεύθερο χρόνο για φαγητό και περίπατο στην πόλη. Εκεί στην Πλατεία Ελιάς, το «μπαλκόνι της Βέροιας», απολαύσαμε τη θέα του αχανούς μακεδονικού κάμπου, το φαγητό, αλλά … και το παραδοσιακό τοπικό γλύκισμα, το διάσημο ραβανί.

Ως Διοικητικό Συμβούλιο της Φιλαρχαίου Εταιρείας Αλμυρού «Όθρυς», εκφράζουμε τις ευχαριστίες μας σε όλους όσους συμμετείχαν στην εκδρομή, αλλά και έναν έναν ξεχωριστά για την εμπειρία που μοιραστήκαμε. Ελπίζουμε να ανταποκριθήκαμε στις προσδοκίες σας και να σας έχουμε ξανά κοντά μας στην επόμενη εκδρομή μας.

Η φωτογραφία του άρθρου είναι του Ηρακλή Παπαδόπουλου, τον οποίο ευχαριστούμε!