25η Νοεμβρίου, παγκόσμια ημέρα εξάλειψης της βίας κατά των γυναικών – Γράφει η Νίκη Κυριτσά

Γράφει η Ανδρονίκη Κυριτσά
– Δικηγόρος – Γενική Γραμματέας Δήμου Αλμυρού
– Μέλος Δημοτικής Επιτροπής Ισότητας Αλμυρού
– ΠΜΣ Ποινικών& Εγκληματολογικών Σπουδών
– ΠΜΣ Εφαρμοσμένης Οικονομικής

Στο βιβλίο «Σκηνές από μία οικογένεια και έναν πλανήτη σε κρίση» (Έρνμαν &Τούνμπεργκ, 2019, εκδόσεις Παπαδόπουλος) είχα συναντήσει πρώτη φορά, τον ορισμό της «Αρχής της εγγύτητας»: Μας συγκλονίζει περισσότερο κάτι που συμβαίνει σε μία χώρα, παρόμοια με τη δική μας, ευρωπαϊκή, δυτικής νοοτροπίας παρά σε χώρες εντελώς διαφορετικών καθεστώτων και νοοτροπιών.

Με αφορμή την Παγκόσμια Εξάλειψης της Βίας σε Βάρος Γυναικών, συνεχίζουμε να προβληματιζόμαστε για τα όσα εξακολουθούν να συμβαίνουν σε χώρες διαφορετικών νοοτροπιών, σε χώρες δυτικής νοοτροπίας αλλά και στη δική μας.

Σε έναν κόσμο που η πληροφόρηση είναι διαρκής, που τα συνθήματα βρίσκονται ενώπιον μας σε καθημερινή βάση και οι μηχανισμοί δείχνουν να ενεργοποιούνται όλο και περισσότερο, εξακολουθούμε να διαβάζουμε στατιστικά δεδομένα και αριθμούς σχετικά με τη βία που σοκάρουν. Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα δεδομένα δείχνουν ότι ακόμη και σήμερα, 1 στις 3 γυναίκες, έχει υποστεί σωματική και σεξουαλική βία, κυρίως από συντρόφους. Η βία στο διαδίκτυο αυξάνεται διαρκώς, στοχεύοντας, ιδίως, στις νέες γυναίκες και τις γυναίκες στο δημόσιο βίο (π.χ. πολιτικοί, ηθοποιοί κ.λ.π.). Η βία στον κυβερνοχώρο αφορά τη συναινετική ανταλλαγή προσωπικών εικόνων, επίμονη παρακολούθηση μέσω διαδικτύου, παρενόχληση στον κυβερνοχώρο και υποκίνηση βίας ή μίσους με τη χρήση της τεχνολογίας. Ενώ λοιπόν, όλα αυτά, εν γνώση μας ή και εν αγνοία μας (συνειδητά ή ασυνείδητα) συμβαίνουν και είναι υπαρκτά και εν έτει 2023, είναι αξιοπερίεργο το γεγονός ότι δεν υφίσταται, ακόμη, ενιαία ειδική νομοθεσία της ΕΕ για την αντιμετώπιση της βίας, με το ζήτημα να καλύπτεται από ορισμένες οδηγίες και κανονισμούς της Ε.Ε.

Μόλις την 1^η Ιουνίου 2023 το Συμβούλιο της Ευρώπης εξέδωσε απόφαση σχετικά με την προσχώρηση της ΕΕ στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, του νομικού κειμένου που αποτελεί σημείο αναφοράς για τα διεθνή πρότυπα στον συγκεκριμένο τομέα. Πρόκειται για τη πρώτη διεθνή σύμβαση που καθορίζει ολοκληρωμένα νομικά και πολιτικά μέτρα για την πρόληψη της έμφυλης βίας και την παροχή βοήθειας στα θύματα.

Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει ανατεθεί η εκπόνηση μελετών σχετικά με την ποινικοποίηση της έμφυλης βίας κατά των γυναικών στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την εκτίμηση του κόστους της βίας με βάση το φύλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν όλα αυτά βρίσκονται λίγο μακριά από όσα η καθεμία και ο κάθε ένας από εμάς μπορούμε να κάνουμε, ώστε όλοι μαζί ως κοινωνία να συνεισφέρουμε το δικό μας λιθαράκι στη μείωση αυτού του αποκαρδιωτικού φαινομένου, σίγουρα είναι εφικτό να συνεισφέρουμε στην καταπολέμηση του με τρόπους πιο απλούς.

Η πληροφορία και η ενημέρωση είναι διάχυτη στα μέσα και εργαλεία που καθημερινά χρησιμοποιούμε δίνοντας μας τη δυνατότητα να την αξιοποιήσουμε σωστά και να διαδώσουμε το μήνυμα της εξάλειψης της βίας είτε έκαστη/ος ατομικά είτε ως σύνολα ομάδων (πχ εκπαιδευτικές κοινότητες, σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων, δημοτικές επιτροπές ισότητας κ.λ.π.).

Για αρχή μπορούμε να θέσουμε τις βάσεις, οι οποίες είναι απλές και μπορούν να εφαρμοστούν εύκολα, όπως για παράδειγμα:

• Να κατανοήσουμε τον ορισμό και την έννοια της βίας κατά των γυναικών.

Η βία κατά των γυναικών αποτελεί κατάφωρη παραβίαση ανθρώπινων δικαιωμάτων, έχει τις ρίζες της στην έμφυλη ανισότητα, αποτελεί πρόβλημα δημόσιας υγείας και εμπόδιο στη βιώσιμη ανάπτυξη. Επηρεάζει σημαντικά όχι μόνο την άμεση καθημερινότητα του θύματος και της οικογένειας του αλλά ακόμη και την οικονομία και ανάπτυξη μίας ολόκληρης κοινωνίας.

• Να συνειδητοποιήσου με τους αριθμούς.

Καταγράφεται ότι ποσοστό 1/3 γυναικών, παγκοσμίως, έχουν βιώσει σεξουαλική κακοποίηση από τον σύντροφό τους. Παγκοσμίως το 38% με 50% των ανθρωποκτονιών γυναικών έχουν διαπραχθεί από το σύντροφο. Το 55% -95%  των γυναικών που επιβίωσαν από γεγονότα βίας δεν αναζήτησαν καμία τύπου υπηρεσία.

• Να αναγνωρίσουμε τους παράγοντες που οδηγούν στην αύξηση του φαινομένου:

Χαμηλό Μορφωτικό Επίπεδο, Έλλειψη ενημέρωσης, Βίαιο οικογενειακό περιβάλλον που έχει κανονικοποιήσει τη βία.

• Να αντιληφθούμε ότι η πρόληψη είναι εφικτή και μπορούμε να συμβάλλουμε σε αυτή.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προτρέπει στην εφαρμογή επτά (7) στρατηγικών βασισμένων στο ακρωνύμιο “R.E.S.P.E.C.T.” που παραπέμπει σε ελληνική μετάφραση στη λέξη ΣΕΒΑΣΜΟΣ.

Συγκεκριμένα οι στρατηγικές αφορούν τους εξής τομείς:

Relationshipskillsstrengthened (Ενδυνάμωση Δεξιοτήτων Ανάπτυξης Σχέσεων), με σκοπό τη βελτίωση των δεξιοτήτων στη διαπροσωπική επικοινωνία, στη διαχείριση συγκρούσεων και στον διαμοιρασμό λήψης αποφάσεων.

Enpowermentofwomen (Ενδυνάμωση Γυναικών), με σκοπό την ενδυνάμωση των γυναικών τόσο κοινωνικά όσο και οικονομικά, μέσω της εκπαίδευσής τους σε ζητήματα που αφορούν την ορθή διαχείριση της περιουσίας τους, μικροοικονομία, εκπαίδευση για την ανάπτυξη δεξιοτήτων αναφορικά με την αυτοαποτελεσματικότητα, τη διαπραγμάτευση και την αυτοπεποίθηση.

ServicesEnsured (Διασφάλιση Υπηρεσιών), μέσω της οργάνωσης ενός θεσμικού πλαισίου που θα εξασφαλίζει ένα εύρος υπηρεσιών που θα προσφέρονται σε επιβιώσασες βίας.

PovertyReduced (Μείωση της Φτώχειας), μέσω της εφαρμογής προγραμμάτων σε νοικοκυριά με ελάχιστο ή καθόλου εισόδημα και ιδίως στην παροχή κινήτρων για εργασία σε άνεργες γυναίκες, στην εκπαίδευσή τους για τη διαχείριση των οικονομικών, στην παροχή δανείων κ.α.

EnviromentsmadeSafe (Ασφαλή Δημόσιοι Χώροι) με σκοπό τη δημιουργία ασφαλών σχολείων, δημόσιων ή/και επαγγελματικών χώρων.

Childandadolescentabuseprevented (Πρόληψη κατά της Κακοποίησης Παιδιών και Εφήβων),εφαρμόζοντας στρατηγικές με στόχο τη γαλούχηση οικογενειακών σχέσεων, απαγορεύοντας τη σωματική τιμωρία και εφαρμόζοντας προγράμματα εκπαίδευσης των γονέων.

TransformedAttitudes, BeliefsandNorms (ΑλλαγήΚουλτούρας), μέσα από στρατηγικές που προκαλούν την αλλαγή στον τρόπο διαχείρισης ζητημάτων με αναφορά στο φύλο, σκέψεων, νοοτροπιών και κουλτούρας που θέλουν τον άνδρα πιο δυνατό από τη γυναίκα, που δικαιολογούν τη βία ενάντια των γυναικών και στιγματίζουν τα θύματα. Οι στρατηγικές αυτές μπορεί να αφορούν από καμπάνιες ενημέρωσης μέχρι προγράμματα μέσα σε σχολικά, γονεϊκά ή άλλα περιβάλλοντα.

Όσο και όλα αυτά ακούγονται ως θεωρίες είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι πριν από τις πράξεις είναι τα λόγια και αυτό ισχύει είτε αρνητικά είτε θετικά. Σημαίνει ότι ένας βίαιος άνθρωπος πριν προβεί σε πράξεις, θα έχει προηγουμένως εκδηλωθεί με λόγια, επομένως μπορεί να αναγνωριστεί και να προληφθεί ο κίνδυνος.

Πριν εφαρμόσουμε καλές πρακτικές είτε ως απλοί πολίτες είτε ως μέλη ομάδων είτε ακόμη και ως θεσμικοί ρόλοι είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τις έννοιες, τους ορισμούς και τις συνέπειες των φαινομένων αυτών τα οποία αναδεικνύουν. Οφείλουμε να μιλάμε ανοιχτά για τα ζητήματα τούτα, χωρίς ενοχές, χωρίς φόβους αλλά με το ίδιο πάθος που θα προστατεύαμε οποιοδήποτε άτομο εάν ένα γεγονός κακοποίησης λάμβανε χώρα ενώπιον μας.

Όταν τα μηνύματά μας μετουσιωθούν σε πράξεις εφαρμογής στην καθημερινότητά μας τότε και μόνο τότε μπορούμε να μιλάμε για μία σύγχρονη κοινωνία σε πορεία ανάπτυξης, διότι είναι ξεκάθαρο πλέον ότι χωρίς ανεπτυγμένες κοινωνίες δεν μπορούμε να ζούμε σε αναπτυγμένες οικονομίες.

Πηγές και πληροφορίες μπορούν όλοι να αναζητούν σε δημόσιες ιστοσελίδες:

Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (Isotita.gr),

Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας: www.kethi.gr

Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας: www.who.gr

Ευρωπαϊκό Συμβούλιο_ Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής ‘Ενωσης: www.consilium.europa.eu