Διαχείριση Υδατικών Πόρων στον Δήμο Αλμυρού – Τα έργα διαχείρισης υδάτων από την Δημοτική Αρχή

Ακολουθεί ενημερωτική καταχώρηση από τον Δήμο Αλμυρού: Η κλιματική αλλαγή και οι συνέπειές της συγκαταλέγονται στα πλέον επίκαιρα αντικείμενα συζήτησης. Οι επιστημονικές κοινότητες, επισημαίνουν τον κίνδυνο. Είναι αξιοσημείωτο, ότι, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, έως το 2100, το ΑΕΠ της χώρας ενδέχεται να υποστεί μια ετήσια μείωση έως 6% εάν δε ληφθούν μέτρα μετριασμού και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Το σωρευτικό χρηματικό κόστος αυτής της πρόβλεψης ανέρχεται στα 701 δισ. €. Αντίθετα, εάν ληφθούν μέτρα προσαρμογής, αυτό το κόστος μπορεί να μειωθεί μέχρι και 123 δισ. €.

Για τους λόγους αυτούς εγείρουμε το ζήτημα της διαχείρισης υδάτων, ως μέρος της πολιτικής μας για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής σε τοπικό επίπεδο. Στοχεύουμε στην ενημέρωση των δημοτών μας για τα σύγχρονα δεδομένα αλλά και για το έργο της παρούσας Δημοτικής Αρχής. Οι Έλληνες καταναλώνουμε κατά κεφαλήν, περίπου, 2.400 m³ το χρόνο, όταν ο παγκόσμιος μέσος όρος είναι στο μισό. Η αρδευόμενη γεωργία στην Ελλάδα καταναλώνει το 80% του συνολικού χρησιμοποιούμενου νερού. Η Ελληνική Αρχή Γεωλογικών & Μεταλλευτικών Ερευνών, απέγραψε συνολικά 21.894 γεωτρήσεις στη Θεσσαλία, εκ των οποίων οι 2.594 καταγράφηκαν στη Μαγνησία ενώ, σχεδόν, οι μισές καταγράφονται εντός των διοικητικών ορίων του Δήμου Αλμυρού. Από το σύνολο των απολήψιμων ποσοτήτων στο σύνολο της Θεσσαλίας προέκυψε ότι το 90% περίπου χρησιμοποιείται για την κάλυψη των αρδευτικών αναγκών, το 6,7% για την κτηνοτροφία, το 1,6% για την ύδρευση και το 1,7% για βιομηχανική και άλλη χρήση. Οι αγρότες της περιοχής μας αντλούν νερό για τις καλλιέργειες τους από τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα από μεγάλα βάθη, που σε πολλές περιπτώσεις υπερβαίνουν και τα 300 m. Το έλλειμμα υδατικού ισοζυγίου δημιουργεί αρνητικές επιπτώσεις στα επιφανειακά και κυρίως στα υπόγεια νερά, με σημαντικό κόστος για την άρδευση και το περιβάλλον.

Μελλοντικά δεν θα αποτελέσει ζητούμενο μόνο η εξοικονόμηση νερού αλλά και η επάρκειά του. Όπου η ζήτηση για νερό συνεχίζει να υπερβαίνει τη διαθεσιμότητα, η δημιουργία πρόσθετων υποδομών υδροδότησης μπορεί, υπό ορισμένες περιστάσεις και εφόσον έχει δεόντως συνεκτιμηθεί η βιωσιμότητα των έργων, να χρησιμεύσει ως εναλλακτική προσέγγιση στον μετριασμό των επιπτώσεων και σε αυτό το πλάνο η Τοπική Αυτοδιοίκηση, μπορεί και πρέπει, σε άμεση συνέργεια με τη Κεντρική Διοίκηση να διαδραματίσουμε τον σωστό ρόλο. Η κλιματική αλλαγή, αναμένεται να οδηγήσει σε αύξηση της συχνότητας πρόκλησης ραγδαίων βροχοπτώσεων, σε πολλές περιοχές, με αποτέλεσμα έντονα πλημμυρικά φαινόμενα. Στον Δήμο μας ήδη μέσα σε μία δεκαετία σχεδόν, βιώσαμε δύο βίαια τέτοια φαινόμενα. Το πρώτο με άμεσες συνέπειες στη Σούρπη τον Δεκέμβριο του 2009 και το δεύτερο με συνέπειες στο σύνολο σχεδόν του Δήμου, το Σεπτέμβριο του 2020 (μεσογειακός κυκλώνας «ΙΑΝΟΣ»).

Στην παρούσα τετραετία, ανταποκρινόμενοι και στο έκτακτο και βίαιο γεγονός του ΙΑΝΟΥ, παρά τα προβλήματα και εν μέσω της περιόδου της πανδημίας του κορονοϊού υλοποιήσαμε, σχεδιάσαμε αλλά και επαναφέραμε στο προσκήνιο έργα που είχαν μείνει ημιτελή. Στόχος της όλης προσπάθειας είναι η εφαρμογή των Σχεδίων Διαχείρισης Υδάτων που έχουν εκπονηθεί στα πλαίσια της Εθνικής και Ευρωπαϊκής νομοθεσίας και αποτελούν τον «Οδικό Χάρτη», που οδηγεί στην λήψη αποφάσεων για την διαμόρφωση πολιτικής για το νερό.

ΕΡΓΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΑΡΧΗ

1) «Νέος Αγωγός ύδρευσης για τη Μεταφορά Νερού από τη Θέση της Γεώτρησης Χορταριά προς Κουρί», συνολικού προϋπολογισμού 649.325,36 €, που είχε καταστραφεί από τον ΙΑΝΟ.
2) «Αντικατάσταση Εξωτερικού Δικτύου Ύδρευσης της Τ.Κ. Ανάβρας» συνολικού προϋπολογισμού 1.177.000 €, που αφορά την αντικατάσταση των αμιαντοσωλήνων του εξωτερικού δικτύου ύδρευσης της Ανάβρας με σωλήνες πολυαιθυλενίου 3^ης γενιάς συνολικού μήκους 11 Km για την μεταφορά του νερού της πηγής από τη θέση Μεσοχώρι στη δεξαμενή ύδρευσης του οικισμού.
3) «Αντικατάσταση Αγωγών Αμιαντοτσιμέντου σε Τμήματα του Δικτύου Ύδρευσης της Πόλης του Αλμυρού» συνολικού προϋπολογισμού 2.802.400 €, που αφορά την αντικατάσταση τμήματος του εσωτερικού δικτύου ύδρευσης και πιο συγκεκριμένα αντικατάσταση όλων των αγωγών αμιαντοτσιμένου εντός της πόλης του Αλμυρού με σωλήνες πολυαιθυλενίου 3^ης γενιάς συνολικού μήκους περίπου 26,84 Km. Το νέο δίκτυο θα συνδέεται με το υφιστάμενο σε διάφορα σημεία εντός του οικισμού και θα τοποθετηθούν σε κατάλληλα σημεία δικλείδες για την απομόνωση τμημάτων του δικτύου σε περίπτωση βλάβης, διαρροής ή συντήρησης, δικλείδες εκκένωσης για την εκκένωση τμημάτων του δικτύου για καθαρισμό ή συντήρηση και πυροσβεστικοί κρουνοί σε κατάλληλες θέσεις εντός του οικισμού.
4) «Ευφυή Συστήματα Διαχείρισης Ενέργειας στις Υποδομές Πόσιμου Νερού και Λυμάτων του Δήμου Αλμυρού», συνολικού προϋπολογισμού 3.674.988€. Πρόκειται για την ολοκληρωμένη εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία νέων πινάκων ισχύος με ενσωματωμένους ρυθμιστές στροφών για τις γεωτρήσεις και τα αντλιοστάσια ύδρευσης, την προμήθεια και εγκατάσταση αναλυτών ενέργειας και λογισμικού Ενεργειακής Βελτιστοποίησης λειτουργίας και αντικατάσταση παλαιών ενεργοβόρων αντλητικών συγκροτημάτων, με νέα υψηλής ενεργειακής απόδοσης και ενσωμάτωση τους στο Σύστημα Τηλεελέγχου – Τηλεχειρισμού της ΔΕΥΑ Αλμυρού.
5) «Σύστημα Εκσυγχρονισμού, Εξοικονόμησης Νερού και Ενεργειακής Αναβάθμισης Εγκαταστάσεων Άρδευσης Δήμου Αλμυρού» συνολικού προϋπολογισμού 2.192.320€, το οποίο έχει ενταχθεί σε χρηματοδότηση. Η εγκατάσταση κεντρικού σταθμού ελέγχου άρδευσης, τοπικών σταθμών ελέγχου άρδευσης στις γεωτρήσεις και αντλιοστάσια, σταθμού μέτρησης και τηλεμετάδοσης αγρορομετεωρολογικών παραμέτρων και τοποθέτηση ηλεκτρονικών παροχόμετρων πρόκειται να προσφέρουν άμεσο έλεγχο των εγκαταστάσεων με σκοπό την εξοικονόμηση της κατανάλωσης νερού και ενέργειας.
6) Φράγμα Ύδρευσης  Μαυρομάτη: Το Φράγμα Μαυρομάτι, σχεδιάστηκε ώστε σε συνδυασμό με την εκμετάλλευση των υφιστάμενων πηγών, να καλύψει της ανάγκες ύδρευσης 9 οικισμών των Δ.Ε Σούρπης και Πτελεού για τα επόμενα 40 χρόνια. Ωστόσο, το έργο δεν λειτούργησε όπως έπρεπε, έτσι επί θητείας μας και από κοινού με τη ΔΕΥΑ Αλμυρού προβήκαμε σε αυτοψίες στο σημείο για να εντοπίσουμε τα προβλήματα. Ο πιλότος φράσει λόγω της αυξημένης θολότητας του νερού, ο έλεγχος πίεσης δεν λειτουργεί και η αυξημένη πίεση που αναπτύσσεται μετά το φρεάτιο προκαλεί αστοχίες στους αγωγούς με αποτέλεσμα το πρόβλημα να μετατίθεται σε όλα τα κατάντη φρεάτια. Επιπλέον, οι διατάξεις πιεζόθραυσης που είναι τοποθετημένες στα φρεάτια, λόγω των μικρών διαστάσεων τους, δε επιτρέπουν στο προσωπικό συντήρησης να εισέλθει στο φρεάτιο ώστε να προβεί σε εκτέλεση εργασιών συντήρησης των βαλβίδων και του εξοπλισμού των φρεατίων ώστε να καταστούν και πάλι λειτουργικά.
Κατόπιν αυτών των διαπιστώσεων υποβάλλαμε πρόταση για χρηματοδότηση στα πλαίσια πρόσκλησης στο ΤΠΑ Υπουργείου Εσωτερικών στον Άξονα Προτεραιότητας 2.6: «Παροχή Πόσιμου Νερού και Διαχείριση Υδάτων» με Τίτλο «Εκτέλεση Εργασιών από τους ΟΤΑ της Χώρας για την Αντιμετώπιση του Φαινομένου της Λειψυδρίας» συνολικού προϋπολογισμού 249.860 €. Σκοπός του έργου είναι εκτός από το τελικό φρεάτιο Αχιλλείου η εξολοκλήρου αντικατάσταση των φρεατίων πιεζόθραυσης από την πρώτη διακλάδωση προς Δρυμώνα και κατάντη, η προσθήκη φρεατίου φίλτρανσης στην κεφαλή του δικτύου κατάντη της δεξαμενής καθίζησης του φράγματος ώστε να καταστεί το δίκτυο λειτουργικό και το νερό άριστης ποιότητας.

7) Λιμνοδεξαμενή Ξεριά Αλμυρού: Το παρόν έργο είχε σκοπό τη συλλογή και αξιοποίηση των χειμαρρικών απορροών του Ξεριά για την κάλυψη μέρους των αρδευτικών αναγκών καλλιεργειών του κάμπου του Αλμυρού 6.400 στρεμμάτων περίπου. Δυστυχώς, το έργο δεν έλαβε τη δέουσα προσοχή, ωστόσο με την ανάληψη της δημοτικής αρχής, επανεκκινήσαμε τις διαδικασίες, υποβάλλοντας στο Αρμόδιο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης Μελέτες κόστους 17.980 €, για το έργο «Κατασκευή Αγωγού Μεταφοράς Νερού από τη Λιμνοδεξαμενή Ξεριά Αλμυρού» συνολικού προϋπολογισμού 3.332.000 € και συνεργαστήκαμε στενά με τους αρμόδιους φορείς Περιφέρειας και Υπουργείου ώστε το έργο να αναβιώσει και επιτέλους να ολοκληρωθεί όντας ύψιστης προτεραιότητας για την κάλυψη μέρους των αρδευτικών αναγκών των αγροτών της περιοχής. Δυστυχώς προβλήματα που προκλήθηκαν στο έργο από τον ΙΑΝΟ καθυστέρησαν περαιτέρω τις διαδικασίες, σήμερα όμως έχουν αποκατασταθεί και το έργο πλέον προχωρά με στενή επίβλεψη.

Έχοντας στο επίκεντρο της πολιτικής μας τη διαχείριση των υδάτων με άμεσο όφελος τόσο για τους δημότες όσο και για τους αγρότες μας σχεδιάζουμε νέα έργα.

Πρότασή μας αποτελεί η κατασκευή ενός αρδευτικού ταμιευτήρα στη θέση «Κλινοβός» στη Σούρπη, κατάντη του ταμιευτήρα ύδρευσης Μαυροματίου. Για να κατανοήσουμε τα μεγέθη, η έκταση της λεκάνης απορροής Μαυροματίου είναι 3,51 Km², ενώ της λεκάνης απορροής Κλινοβού υπολογίζεται στα 38,23 Km². Η λειτουργία του ταμιευτήρα στον Κλινοβό μπορεί να καλύψει το ¼ των αρδευτικών αναγκών των καλλιεργειών που βρίσκονταν στον κάμπο της Σούρπης, συμβάλλοντας στη συνολική βελτίωση του υδατικού ισοζυγίου της λεκάνης απορροής Ξηρορέματος. Απαιτείται όμως και η αλλαγή του τρόπου άρδευσης και αποφυγή υδροβόρων καλλιεργειών με παράλληλη προώθηση της βιολογικής γεωργίας αποσκοπώντας στην εξοικονόμηση σημαντικής ποσότητας νερού και την μείωση της πίεσης των υπόγειων υδατικών αποθεμάτων. Ένας ταμιευτήρας στη θέση Κλινοβός ενέχει, σαφώς, και ρόλο πολιτικής προστασίας, καθώς μπορεί να προστατεύσει τον κάμπο της Σούρπης από πλημμυρικά φαινόμενα.

Παράλληλα, υπάρχει πρόθεση επέκτασης του αποχετευτικού δικτύου και κατασκευή,  στο βιολογικό καθαρισμό, τριτοβάθμιας επεξεργασίας των αστικών λυμάτων, με σκοπό την επαναχρησιμοποίηση της εκροής για άρδευση καλλιεργειών και κοινόχρηστων χώρων πρασίνου και πάρκα του Δήμου Αλμυρού, μειώνοντας τις επιπτώσεις της απόρριψης των επεξεργασμένων λυμάτων στα υδάτινα σώματα και προωθώντας την εξοικονόμηση νερού μέσω πολλαπλών χρήσεων αστικών λυμάτων, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος.

Διασφαλίζοντας με συνέπεια τη συνέχεια δράσεων και έργων διαχείρισης υδάτων στο Δήμου Αλμυρού συντελούμε στη βελτίωση του υδατικού ισοζυγίου της περιοχής για την κάλυψη αναγκών ύδρευσης και άρδευσης, της προστασίας των υγροτόπων στις απολήξεις – εκβολές των χειμάρρων και της οικολογικής κατάστασης των οικοσυστημάτων και των παράκτιων περιοχών. Η νέα Στρατηγική σε επίπεδο Δήμων οφείλει να προσανατολίζεται στη  τόνωση της κυκλικής οικονομίας και της βιοοικονομίας. Η Δημοτική Αρχή δηλώνει παρούσα, μάχεται με έργα και όχι λόγια, με τεκμήρια αντιμετωπίζοντας τις προκλήσεις, δίνοντας λύσεις. Μαζί συνεχίζουμε και προσδίδουμε στον τόπο την αξία που του αναλογεί.

Ευάγγελος Χατζηκυριάκος Δήμαρχος Αλμυρού