Η επόμενη ενεργειακή επανάσταση – Πρόσφορος ο Αλμυρός για επενδύσεις πράσινου υδρογόνου

Γράφει ο Ευθύμιος Ζιγγιρίδης BEng MSc AMIEE MILT

Σύμβουλος Στρατηγικών Επενδύσεων

Το υδρογόνο είναι το καύσιμο του μέλλοντος εδώ και δεκαετίες. Τώρα φαίνεται ότι το μέλλον έχει φτάσει καθώς ιδιωτικός τομέας και κυβερνήσεις ξεκινούν πρωτοβουλίες σε μια προσπάθεια αύξησης της παραγωγής πράσινου υδρογόνου 50 φορές τα επόμενα έξι χρόνια.

Τι είναι το πράσινο Υδρογόνο;

Το πράσινο υδρογόνο παράγεται χρησιμοποιώντας ανανεώσιμη ενέργεια και ηλεκτρόλυση για να διασπάσει το νερό και διαφέρει από το γκρίζο υδρογόνο, το οποίο παράγεται από μεθάνιο και απελευθερώνει αέρια θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, και το μπλε υδρογόνο, το οποίο συλλαμβάνει αυτές τις εκπομπές και τα αποθηκεύει υπόγεια για να αποτρέψει την πρόκληση αλλαγής του κλίματος.

Η αύξηση του πράσινου υδρογόνου θα είναι απαραίτητη για να βοηθήσουμε τις παγκόσμιες οικονομίες να επιτύχουν καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2050 και να περιορίσουν την παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας στους 1,5C. Το πράσινο υδρογόνο θα μπορούσε να τροφοδοτήσει έως και το 25% των παγκόσμιων ενεργειακών αναγκών έως το 2050 και να γίνει μια ελεγχόμενη αγορά 10 τρισεκατομμυρίων δολαρίων έως το 2050.

Τον Ιούνιο του 2020, η Γερμανία παρουσίασε την εθνική στρατηγική υδρογόνου (NHS) ¹. Ήταν μια από τις πρώτες χώρες παγκοσμίως που το έκανε, ακόμη και δημοσιεύοντας ενώπιον της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Η γερμανική κυβέρνηση προβλέπει ζήτηση υδρογόνου περίπου 90 έως 110 TWh έως το 2030.

Ο ενθουσιασμός για το υδρογόνο έχει έναν απλό λόγο: Είτε χρησιμοποιείται σε μια κυψέλη καυσίμου είτε καίγεται για τη δημιουργία θερμότητας, η μόνη «εξάτμιση» που εκπέμπει είναι αθώα καθαρό νερό. Επομένως, οπουδήποτε το υδρογόνο αντικαθιστά τα ορυκτά καύσιμα, βοηθά στην επιβράδυνση της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Αυτό εξηγεί τον παγκόσμιο αγώνα να κυριαρχήσει στις διάφορες θέσεις μιας αγοράς που προβάλλονται από ορισμένες τράπεζες, αξίας τρισεκατομμυρίων δολαρίων έως το 2050.

Για να επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι θα απαιτηθούν επενδύσεις ύψους περίπου 110 δισεκατομμυρίων δολαρίων και θα δημιουργηθούν περισσότερες από 120.000 θέσεις εργασίας, οπότε θα διαδραματίσει επίσης σημαντικό ρόλο στη βοήθεια των οικονομιών να ανακάμψουν από τις επιπτώσεις του COVID-19. Οι επενδύσεις στην παραγωγή πράσινου υδρογόνου αναμένεται να ξεπεράσουν το 1 δισεκατομμύριο δολάρια ετησίως έως το 2023, καθώς το κόστος τόσο της ανανεώσιμης ενέργειας όσο και της τεχνολογίας ηλεκτρολυτών πέφτει και οι κυβερνήσεις εισάγουν υποστηρικτικές πολιτικές. Το κόστος παραγωγής πράσινου υδρογόνου έχει μειωθεί κατά 40% από το 2015 και αναμένεται να μειωθεί κατά 40% έως το 2025.

Το υδρογόνο μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση διαφόρων κρίσιμων ενεργειακών προκλήσεων. Προσφέρει τρόπους για να απελευθερωθεί ο άνθρακας από μια σειρά τομέων – συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών μεγάλων αποστάσεων, των χημικών και του σιδήρου και του χάλυβα – όπου αποδεικνύεται δύσκολο να μειωθούν σημαντικά οι εκπομπές. Μπορεί επίσης να συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα και στην ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας.

Οι ήδη διαθέσιμες τεχνολογίες επιτρέπουν στο υδρογόνο να παράγει, να αποθηκεύει, να μετακινεί και να χρησιμοποιεί ενέργεια με διαφορετικούς τρόπους. Μια μεγάλη ποικιλία καυσίμων είναι σε θέση να παράγει υδρογόνο, συμπεριλαμβανομένων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, του πυρηνικού, του φυσικού αερίου, του άνθρακα και του πετρελαίου. Μπορεί να μεταφερθεί ως αέριο μέσω αγωγών ή σε υγρή μορφή από πλοία, όπως το υγροποιημένο φυσικό αέριο (ΥΦΑ). Μπορεί να μετατραπεί σε ηλεκτρική ενέργεια και μεθάνιο σε ηλεκτροπαραγωγικά σπίτια και βιομηχανίες ζωοτροφών, και σε καύσιμα για αυτοκίνητα, φορτηγά, πλοία και αεροπλάνα.

Το υδρογόνο μπορεί να επιτρέψει στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να προσφέρουν ακόμη μεγαλύτερη συμβολή. Έχει τη δυνατότητα να βοηθήσει με μεταβλητή παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές, όπως ηλιακά φωτοβολταϊκά (PV) και αιολικά, των οποίων η διαθεσιμότητα δεν ταιριάζει πάντα καλά με τη ζήτηση. Το υδρογόνο είναι μια από τις κορυφαίες επιλογές για την αποθήκευση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και φαίνεται ελπιδοφόρο να είναι μια επιλογή χαμηλότερου κόστους για την αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας για ημέρες, εβδομάδες ή ακόμα και μήνες. Το υδρογόνο και τα καύσιμα με βάση το υδρογόνο μπορούν να μεταφέρουν ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές σε μεγάλες αποστάσεις.

Η επέκταση υδρογόνου στις μεταφορές μέσω στόλων, εμπορευματικών μεταφορών και διαδρόμων. Η τροφοδοσία αυτοκινήτων υψηλής απόστασης, φορτηγών και λεωφορείων για τη μεταφορά επιβατών και εμπορευμάτων σε δημοφιλείς διαδρομές μπορεί να κάνει τα οχήματα κυψελών καυσίμου πιο ανταγωνιστικά. Επίσης οι αγρότες θα μπορούσαν να επωφεληθούν από την τεχνολογία του υδρογόνου αφού θα μπορούσαν να παράγουν ενέργεια στα χωράφια τους και να τη χρησιμοποιήσουν επί τόπου στα αγροτικά οχήματα τους. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα μεγάλη εξοικονόμηση χρημάτων μεσοπρόθεσμα.

Στην Ελλάδα, η αγορά αυτή βρίσκεται στα πρώτα της βήματα, αλλά είναι πολλά υποσχόμενη. Μέχρι στιγμής υπάρχει ένα σχέδιο για την παραγωγή υδρογόνου με ηλεκτρόλυση με βάση την ηλιακή ενέργεια που θα προέρχεται από φωτοβολταϊκά συνολικής ισχύος 1,5 GW στη Δυτική Μακεδονία στο πλαίσιο του προγράμματος White Dragon, με προϋπολογισμό 2,5 δισ. ευρώ. Το επόμενο διάστημα θα δημιουργηθούν σε όλη την Ελλάδα μεγάλες μονάδες Φωτοβολταϊκών και Αιολικών Πάρκων.

Στη Μαγνησία και συγκεκριμένα στη ΒΙΠΕ Βόλου η εταιρεία Enel μέσω της θυγατρικής του Enel Green Power, προωθεί το έργο Green Hydrogen-NEMO project, που αφορά στην παραγωγή πράσινου υδρογόνου. Επίσης είναι πιθανόν στην περιοχή του Αλμυρού όπου έχουν αδειοδοτηθεί μεγάλες μονάδες φωτοβολταικών πάρκων να υπάρξει ενδιαφέρον κατασκευής μονάδας παραγωγής πράσινου υδρογόνου.

Η ελληνική Κυβέρνηση οφείλει να δημιουργήσει τις συνθήκες ώστε να δημιουργηθούν μονάδες παραγωγής Υδρογόνου δίπλα στις μονάδες παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Επίσης θα πρέπει να τροποποιήσει διατάξεις και να δώσει κίνητρα για την χρήση του υδρογόνου ως καύσιμη ύλη όπως για παράδειγμα στα πλαίσια των κινήτρων του Αναπτυξιακού Νόμου και για επενδύσεις που σχετίζονται με την Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (ΣΗΘΥΑ) εκτός του φυσικό αέριο θα μπορούσε να προστεθεί και το υδρογόνο. Η Ελλάδα καλείται πλέον να θεσπίσει πολιτικές στήριξης, αντισταθμίζοντας χρηματοοικονομικά κενά και μηχανισμούς ενίσχυσης ζήτησης, για οικονομίες κλίμακας.. Είναι η κατάλληλη στιγμή για να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες του υδρογόνου να διαδραματίσει βασικό ρόλο σε ένα καθαρό, ασφαλές και προσιτό ενεργειακό μέλλον.