Αυτός ήταν ο Κάρκος μας!!! – Του Γιώργου Τσιντσίνη

του Γιώργου Τσιντσίνη, δημοσιογράφου

Δεν μπορείς παρά να έχεις δέος και τρακ, όταν είναι να γράψεις στη μνήμη ενός αγαπημένου σου καθηγητή, που έφυγε από κοντά μας στις αρχές του 2021, χωρίς να προλάβεις να του αντιγυρίσεις έστω ένα χειροφίλημα ή ένα «ευχαριστώ» για όσα του χρωστάς από τα γυμνασιακά σου χρόνια, όσα σε σημάδεψαν με τη διδασκαλία του, που κατόπιν έγιναν «εργαλεία» για όλη σου τη σταδιοδρομία στην υπόλοιπη μέχρι σήμερα ζωή σου.

Ήταν ένας από τους καθηγητές μου όταν το 1965 πρωτοπήγα στο Μικτό 6τάξιο Γυμνάσιο της Νέας Ιωνίας Βόλου, ένα ετοιμόρροπο παράπηγμα του πάλαι ποτέ Προσφυγικού Συνοικισμού, απ’ όπου αποφοίτησα το 1971. Ένα παράπηγμα στις μικρές αίθουσες του οποίου στοιβάζονταν χίλια περίπου παιδιά, κάθε σχολική χρονιά. Παιδιά «της φτώχειας και της ανάγκης», παιδιά βιοπαλαιστών τα περισσότερα.

Της ίδιας φτώχειας ήταν και οι καθηγητές μας… Όταν μας έλεγαν προσωπικές ιστορίες από τις δικές τους σπουδές, έβλεπες την κοινή μας μοίρα, που συνδύαζε πάντοτε τα καθημερινά τους βάσανα, με τη φλόγα τους για μάθηση και το πείσμα τους να βρεθούν ένα σκαλοπάτι πιο πάνω από το συγγενικό τους περίγυρο και τα φτωχά χωριά και πόλεις εκείνης της εποχής.

Νεαροί και νεαρές οι περισσότεροι έρχονταν κάθε πρωί στο Παράπηγμα, πεζοί ή καβάλα σ’ ένα σκουριασμένο παλιό ποδήλατο, φορώντας συχνά το ίδιο τριμμένο κουστούμι (το μοναδικό τους ίσως), αλλά με τη βεβαιότητα ότι δεν είναι μόνο καθηγητές Γυμνασίου, αλλά πρωτίστως παιδαγωγοί για να διδάξουν τα προσφυγόπουλα της δεύτερης ή τρίτης γενιάς.

Κι ένας τέτοιος καθηγητής ήταν και ο Κώστας Κάρκος, από αγροτική οικογένεια στην Καληκώμη Αργιθέας, ένας απ’ τα επτά παιδιά της, που φοίτησε και ολοκλήρωσε το Γυμνάσιο στις Παιδουπόλεις της Αγριάς Βόλου και της Θεσσαλονίκης. Και ειδικότερα από την Αγριά έτρεχε φορτωμένος τα βιβλία του, χιλιόμετρα ολόκληρα κάθε πρωί για να προλάβει το πρώτο κουδούνι σ’ ένα άλλο παράπηγμα, στο Γυμνάσιο Αρρένων Βόλου.

Τον θυμάμαι σαν τώρα…. Ένας ωραίος και ευγενικός άντρας, με πυρόξανθα μαλλιά και τα μυωπικά του γυαλιά, χαμηλών τόνων μ΄ ένα μόνιμο υπομειδίαμα «φορεμένο» στα χείλη του και μια σεμνότητα που λες και έκρυβε την …αντίφαση με τις μεγάλες επιστημονικές του γνώσεις.

Γι’ αυτόν τον Δάσκαλο, πενήντα χρόνια τώρα, δεν άκουσα ποτέ από κανένα (μαθητή, μαθήτρια, συνάδελφό του) έναν κακό λόγο ή έστω έναν απαξιωτικό υπαινιγμό. Αντίθετα, η δημόσια, η κοινωνική αναγνώρισή του, η ευρυμάθειά του, ήταν και είναι πανθομολογούμενη.

Ο Κάρκος, μαζί με τον επίσης αείμνηστο φιλόλογο Παναγιώτη Παπαδούλη, ήταν οι αγαπημένοι μου καθηγητές.

Μια μέρα λοιπόν με κάλεσαν στο διάλειμμα οι δυο τους και με συμβούλεψαν πατρικά να προσέχω, γιατί «το Γυμνάσιο προσφέρει εγκυκλοπαιδικές γνώσεις και είναι αδιανόητο να διαλέγω μαθήματα.»

-Κι εγώ κι ο Παναγιώτης, τόνισε ο Κάρκος, ερχόμαστε σε δύσκολη θέση κάθε φορά που έχουμε συμβούλιο καθηγητών για τις βαθμολογίες. Δεν γίνεται να έχεις 19 ή 20 στα Νέα, στα Αρχαία, στην Ιστορία, για παράδειγμα και 10 ή 11 στα Μαθηματικά, τη Φυσική, τη Χημεία κτλ.

Εγώ το βιολί – βιολάκι μου… Κι αυτός ήταν ο λόγος που πήρα τελικά απολυτήριο με γενικό βαθμό 14,5.

Στις δυο τελευταίες τάξεις είχα τον Κάρκο στην έκθεση…

Τότε –μεσούσης της δικτατορίας- γράφαμε μόνο στην καθαρεύουσα. Συνήθως ο καθηγητής μας έδινε ως θέμα ένα αρχαίο ρητό, το ανέλυε για ένα – δυο λεπτά στην αρχή του μαθήματος και μετά μας άφηνε να γράψουμε κι εκείνος καθόταν στην έδρα. Στη διαδρομή του προς την έδρα λοιπόν, με γυρισμένη την πλάτη του, η μόνιμη επωδός ήταν:

-Τσιντσίνη, αν γράψεις πάνω από πέντε σελίδες, σε πληροφορώ ότι δεν θα τη διαβάσω καν…

Πάλι στη μέση το …βιολί. Έγραφα μετά μανίας εξαντλώντας και το επόμενο διάλειμμα. Κι όταν μας έδινε πίσω τις εκθέσεις διορθωμένες άρχιζε η άλλη, γραπτή επωδός, του Κάρκου αυτή τη φορά. Με ωραία καλλιγραφικά γράμματα σε κόκκινο μελάνι, μου έγραφε στο τέλος της έκθεσης: «Λυπάμαι, αλλά δεν τη διάβασα!!!» ή «Γράφε λιγότερα – Δεν τη διάβασα» κ.ο.κ.

Ώσπου σε μια από τις τελευταίες ώρες της μαθητικής μας θητείας μιλούσε για το προσωπικό ύφος γενικά στην έκθεση, τη λογοτεχνία, τη δημοσιογραφία κτλ. Και ξαφνικά ιδού η έκπληξη: «Για να καταλάβετε τι εννοώ με το προσωπικό ύφος…. Αν μου φέρετε χίλιες ανώνυμες μαθητικές εκθέσεις να τις διαβάσω, νομίζω πως εύκολα θα ξεχωρίσω μία και θα πω με βεβαιότητα ότι αυτή είναι του Τσιντσίνη».

-Μα, αφού δεν τις διαβάζατε κύριε καθηγητά, προσποιήθηκα τον έκπληκτο.

-Άντε, βρε…. (πάλι το μειλίχιο χαμόγελο). Όλες τις διάβασα. Απλά ήθελα να είναι πιο αφαιρετική η γραφή σου. Να μην βερμπαλίζεις.

Από τότε πέρασαν μισός ακριβώς αιώνας… Έκτοτε ζω, έβγαζα το μεροκάματο και έκανα καριέρα από το γράψιμο. Και στα μαθητικά μου χρόνια δεν υπήρχαν δημοσιογραφικές σχολές για περισσότερη μόρφωση. Στη φαρέτρα μου είχα μόνο όσα μου έμαθε το σχολείο και τα λογοτεχνικά βιβλία. Κυρίως όμως ο γόνιμος σπόρος που φύτεψαν στην ψυχή μου οι Δάσκαλοί μου.

Κι αν μου φέρετε σήμερα ένα νέο ή μια νέα για να δω αν πρέπει και μπορεί να γίνει δημοσιογράφος, θα του δώσω ένα μεγάλο κείμενο (σαν κι αυτό που γράφω εδώ) και θα του ζητήσω να το διαβάσει, να γράψει μια περίληψη 100 λέξεων και να δώσει τίτλο. Εκεί θα δω την αντίληψή του, την αφαιρετική του ικανότητα, την ορθογραφία του, το συντακτικό και το προσωπικό του ύφος.

Αλλά ας σταματήσω εδώ….

Γιατί αν διαβάσει σήμερα ο αείμνηστος Κάρκος αυτή την «έκθεσή» μου για εκείνον, μάλλον σε κάποια παρέα αγγέλων στους ουρανούς, φοβάμαι μην εξομολογηθεί, μειδιώντας πάντα πατρικά:

-Όπως βλέπετε, απέτυχα μ’ αυτόν τον «τύπο», γιατί δεν κατάφερα να τον διδάξω να μην γράφει πολλά.