Ψηφιακή ξενάγηση στο Γιαννοπούλειο Αρχαιολογικό Μουσείο Αλμυρού

Το Σωματείο «Φίλοι Αθανασάκειου Αρχαιολογικού Μουσείου Βόλου και Αρχαιολογικών Χώρων Μαγνησίας & Βορείων Σποράδων» προχώρησε στην όγδοη θεματική ψηφιακή ξενάγηση με τίτλο: «Το Γιαννοπούλειο Αρχαιολογικό Μουσείο Αλμύρου στο πέρασμα του χρόνου».

Όπως επισημαίνεται στο σχετικό Δελτίο Τύπου, θα μάθουμε τη μακραίωνη ιστορία αυτού του σπουδαίου μουσείου της περιοχής μας, θα περιπλανηθούμε  «ψηφιακά» στις αίθουσές του και θα έχουμε την ευκαιρία να θαυμάσουμε τα εκθέματά του. Ευχαριστούμε την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μαγνησίας, την Ένωση Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων Δ. Βόλου και τη διδάκτορα Νεότερης Ιστορίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας-διπλωματούχο ξεναγό, κα Μελίνα Κωστίδη για την εξαιρετική συνεργασία.

Για να υπάρχει καλύτερη και ευκολότερη πρόσβαση το υλικό όλων των ψηφιακών ξεναγήσεων και των πολιτιστικών δράσεων του Σωματείου αναρτάται στη δημόσια σελίδα στο Facebook ΦΙΛΟΙ ΑΘΑΝΑΣΑΚΕΙΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΒΟΛΟΥ-ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ.

Το Γιαννοπούλειο Αρχαιολογικό Μουσείο Αλμυρού τη δεκαετία του 1960  και μετά τους σεισμούς του 1980

Το Γιαννοπούλειο Αρχαιολογικό Μουσείο Αλμυρού σήμερα

Η Φιλάρχαιος Εταιρεία Αλμυρού Όθρυς

Η Φιλάρχαιος Εταιρεία Αλμυρού «Όθρυς» ιδρύθηκε από τον ερασιτέχνη αρχαιολόγο Νικόλαο Γιαννόπουλο στις 28 Απριλίου 1896.Σκοπός της ήταν η περισυλλογή, η διάσωση από την καταστροφή και η διαφύλαξη των αρχαιοτήτων της ευρύτερης περιοχής του Αλμυρού.  Λίγο μετά την ίδρυσή της άρχισε να εκδίδει το «Δελτίον της εν Αλμυρώ ΦΙΛΑΡΧΑΙΟΥ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ της ΟΘΡΥΟΣ». Εκδόθηκαν επτά συνολικά τεύχη από το 1899-1911.

Χωρίς ουσιαστικά ποτέ να πάψει να υπάρχει η Εταιρεία και αφού πέρασε κάποιες περιόδους αδράνειας, κυρίως λόγω των πολεμικών περιπετειών της χώρας μας, επαναδραστηριοποιήθηκε δυναμικά στα τελευταία 20 χρόνια με κύριο πλέον σκοπό τη μελέτη, τη διάσωση και την καταγραφή της Ιστορίας της ευρύτερης περιοχής του Αλμυρού.

Νικόλαος Γιαννόπουλος (1866-1945), ο ιδρυτής της Φιλαρχαίου Εταιρείας Αλμυρού Όθρυος

O Ν. Ι. Γιαννόπουλος με καταγωγή από την Ήπειρο άρχισε την ενεργό δράση του ως ερασιτέχνης Αρχαιολόγος σε πολύ νεαρή ακόμη ηλικία. Ίδρυσε το 1896 την «Eν Aλμυρώ Φιλάρχαιον Eταιρείαν της Όθρυος», θέτοντας τον θεμέλιο λίθο της συστηματικής έρευνας και διάσωσης των αρχαιοτήτων της Θεσσαλίας. Από τα πρώτα επιτεύγματά του υπήρξε η δημιουργία της Αρχαιολογικής Συλλογής του Αλμυρού, μέρος της οποίας στεγάστηκε αρχικά στο Παρθεναγωγείο και στο Ελληνικό Σχολείο του Αλμυρού. Επιστέγασμα της όλης προσπάθειάς του ήταν η ανέγερση του Αρχαιολογικού Mουσείου του Aλμυρού.

Δέκα χρόνια μετά την ίδρυση της Φιλαρχαίου Εταιρείας Αλμυρού,  ιδρύθηκε η Κρατική Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσσαλίας με έδρα τον Βόλο και με πρώτο Έφορο Αρχαιοτήτων τον Απόστολο Αρβανιτόπουλο. Από το 1925 μέχρι και το θάνατό του, στις 28 Νοεμβρίου του 1945, ο Ν. Ι. Γιαννόπουλος υπήρξε ο πρώτος Eπιμελητής Aρχαιοτήτων ολόκληρης της Θεσσαλίας και μόνος για 20 ολόκληρα χρόνια, με τη σύντομη παρουσία ορισμένων Εφόρων Αρχαιοτήτων, όπως ο Χρ. Καρούζος, και σε άμεση συνεργασία με τον Κ. Κουρουνιώτη, Διευθυντή της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, η οποία  υπαγόταν στο Υπουργείο Παιδείας.

Στις 25 Νοεμβρίου 2015 με αφορμή την 70ή επέτειο από το θάνατο του Νικόλαου Ι. Γιαννόπουλου, η Φιλάρχαιος Εταιρεία Αλμυρού «Όθρυς» διοργάνωσε ημερίδα με θέμα: «ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ι. ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ, 70 χρόνια μετά».

Σημαντικές στιγμές της ιστορίας του μουσείου

Το 1910 ο Δήμος Αλμυρού δώρισε στη Φιλάρχαιο Εταιρεία δύο οικόπεδα συνολικού εμβαδού 1.385 τ.μ. στη νοτιοανατολική πλευρά της πόλης για την ανέγερση του Μουσείου. Τα σχέδια εκπονήθηκαν από τον μηχανικό Αθ. Γεωργιάδη και την ίδια χρονιά ξεκίνησαν οι εργασίες ανέγερσης, οι οποίες σταμάτησαν στο διάστημα 1915-1923 με αποτέλεσμα το ημιτελές οικοδόμημα να βρίσκεται σε κακή κατάσταση. Από το 1923 και έπειτα η Φιλάρχαιος Εταιρεία  «Όθρυς» άρχισε να συγκεντρώνει εισφορές Αλμυριωτών για την αποπεράτωση του Μουσείου, η οποία συντελέστηκε το 1930.

Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος  και οι δύο σεισμοί που έπληξαν την περιοχή το 1955 και το 1956, προξένησαν εκτεταμένες καταστροφές στο κτίριο. Επισκευάστηκε από την «Όθρυ», το Δήμο και τους κατοίκους του Αλμυρού. Το 1960 το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας με προτροπή του τότε Εφόρου Αρχαιοτήτων Δημήτρη Ρ. Θεοχάρη αποφάσισε να παραχωρήσει το Μουσείο στο Κράτος. Το 1965-1969 έγινε γενική επισκευή και το Μουσείο απέκτησε τη σημερινή του μορφή.

Το 1976 οργανώθηκε η πρώτη έκθεση από τον έφορο Αρχαιοτήτων Γιώργο Χ. Χουρμουζιάδη. Οι αρχαιότητες παρουσιάστηκαν με πρωτότυπο τρόπο. Η έκθεση όμως ήταν επισκέψιμη για τέσσερα μόνο χρόνια, εξαιτίας των σεισμών του 1980, που κατέστησαν το κτήριο ετοιμόρροπο. Οι αρχαιότητες και η βιβλιοθήκη μεταφέρθηκαν στο Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου.  Ετέθη θέμα κατεδάφισης του κτιρίου, αλλά ο χαρακτηρισμός του, το 1986, ως «ιστορικό διατηρητέο μνημείο», από την τότε Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων Μαγνησίας, το διέσωσε. Οι αναστηλωτικές εργασίες, η οργάνωση της σημερινής έκθεσης αρχαιοτήτων του Μουσείου, ολοκληρώθηκαν το Μάιο του 1998.

Στις 18 Μαΐου 2011 σε ειδική επίσημη εκδήλωση, που οργανώθηκε από κοινού από τη Φιλάρχαιο Εταιρεία Αλμυρού και τη ΙΓ΄ ΕΠΚΑ, το Μουσείο μετονομάσθηκε σε ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΕΙΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΛΜΥΡΟΥ, προς τιμήν του ιδρυτού του Νικολάου Ι. Γιαννόπουλου. Τότε η Φιλάρχαιος Εταιρεία δώρισε σ’ αυτό  το φυλασσόμενο εκεί τμήμα της Βιβλιοθήκης της, με τον όρο να τοποθετηθεί στην είσοδο πινακίδα στην οποία θα αναγράφεται: «ΠΡΩΗΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΦΙΛΑΡΧΑΙΟΥ».

Οι αίθουσες του μουσείου

Στις τρεις αίθουσες του μουσείου εκτίθενται αντικείμενα που προέρχονται από τις αρχαιολογικές ανασκαφές της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μαγνησίας στην περιοχή του Αλμυρού. Αφορούν διάφορες ιστορικές περιόδους και πιστοποιούν την ανθρώπινη δραστηριότητα και εξέλιξη από τα νεολιθικά, τα αρχαϊκά, τα κλασικά και τα ελληνιστικά χρόνια.

Στην κεντρική αίθουσα Α εκτίθενται ευρήματα από την αρχαία πόλη των Φθιωτίδων Θηβών. Η αίθουσα οργανώνεται σε τρία επιμέρους σύνολα, που καλύπτουν το σύνολο της κοινωνικής και οικονομικής οργάνωσης της πόλης. Το πρώτο αφορά τα δημόσια κτίρια με ευρήματα από το άριστα σωζόμενο αρχαίο Θέατρο που λειτούργησε από τα ελληνιστικά ως τα ρωμαϊκά χρόνια, καθώς και από τα ιερά της Πολιάδας Αθηνάς (6ος-2ος π.Χ. αιώνας) και του Ασκληπιού (4ος π.Χ.-1ος μ.Χ. αιώνας). Το δεύτερο, αφορά την πολεοδομία και την κατοίκηση από τα ελληνιστικά ως τα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια, ενώ το τρίτο αφορά  τα ταφικά έθιμα από τα αρχαϊκά ως τα ρωμαϊκά χρόνια.

Στην αίθουσα Β εκτίθενται αντικείμενα της Νεολιθικής περιόδου από ανασκαφές ή περισυλλογές από αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής του Αλμυρού. Η Μέση Εποχή του Χαλκού αντιπροσωπεύεται από τη μικρής έκτασης ανασκαφή στη θέση Καστράκι  Ξενιάς. Στην ίδια αίθουσα εκτίθενται επίσης ευρήματα από το εκτεταμένο νεκροταφείο των Τύμβων της Βουλοκαλύβας, όπου χρησιμοποιείται η πρακτική της καύσης των νεκρών. Το πλήθος των ευρημάτων πιστοποιεί την ύπαρξη σημαντικού οικισμού στην περιοχή με διάρκεια από τα πρωτογεωμετρικά ως και τα αρχαϊκά χρόνια.

Η αίθουσα Γ είναι αφιερωμένη στην ελληνιστική πόλη της Άλου. Τα εκθέματα δίνουν στοιχεία για τις καθημερινές ασχολίες των κατοίκων με τη γεωργία και την αλιεία και τις εμπορικές σχέσεις της Άλου με άλλες γειτονικές πόλεις.

Η αυλή του μουσείου

Στον κήπο του μουσείου φιλοξενείται υπαίθρια έκθεση που περιλαμβάνει επιτύμβιες στήλες όλων των εποχών καθώς και αρχιτεκτονικά μέλη βυζαντινών ναών.

Το μουσείο μέσα από τις δράσεις του

   Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αλμυρού διοργανώνονται:  εκπαιδευτικά προγράμματα για σχολικές μονάδες της περιοχής του Αλμυρού, εικαστικές εκθέσεις, οργανωμένες θεματικές ενημερωτικές περιηγήσεις και επετειακές πολιτιστικές δράσεις.