Τα Θεοφάνια στον τόπο μας, την Σούρπη, σε πρόσφατους και αλλοτινούς καιρούς – Γράφει ο Τρ. Σπανός

Γράφει ο θεολόγος, Τριαντάφυλλος Σπανός

Μεγάλη γιορτή τα Θεοφάνεια, η πρώτη χρονολογικά στην ιστορία της Εκκλησίας μας. Αρχικά λέγονταν Επιφάνεια και γιόρταζαν μαζί οι πρώτοι Χριστιανοί, γέννηση-βάπτιση Χριστού. Αργότερα ξεχώρισαν τα Χριστούγεννα στις 25 Δεκεμβρίου και παρέμειναν τα Θεοφάνεια πλέον ως ονομασία γιορτής, στις 6 Ιανουαρίου ως ανάμνηση της Βάπτισης του Ιησού, σε ηλικία 30 ετών στον Ιορδάνη από τον Ιωάννη Πρόδρομο.
Ονομάσθηκε η γιορτή και Φώτα, γιατί εκείνη την ημέρα οι νεοβαπτιζόμενοι Χριστιανοί, που έμπαιναν στο ναό να λειτουργηθούν για πρώτη φορά, κρατούσαν λαμπάδες και πλημμύριζε έτσι από φώτα ο ναός. Στον τόπο μας για αρκετά χρόνια, ως τα τέλη της δεκαετίας 1970-80, ο Αγιασμός των υδάτων τελούνταν στη Δεξαμενή, στο δασάκι επάνω από τον Άγιο Νεκτάριο. Πιο πριν, στην εποχή πριν το 1960, διέσωσα από συζητήσεις με γέροντες ότι ο Αγιασμός στα Θεοφάνεια γίνονταν στο χώρο του πηγαδιού του Μήτσου, το μεγαλύτερο πηγάδι του χωριού που βρίσκεται επάνω από το Αγροτικό ιατρείο.

Στη Δεξαμενή συγκεντρώνονταν όλος ο κόσμος γύρω από τον χώρο που άνοιγε εκείνη την ημέρα και ο ιερέας έριχνε 3 φορές τον Σταυρό στα νερά της. Μικρά παιδιά τότε, ντυνόμασταν «παπαδάκια» με τη γνωστή μου παρέα και με επικεφαλής τον ιερέα μας, παπα-Βαγγέλη. Ολόκληρη πομπή, λάβαρα-εξαπτέρυγα, ανεβαίναμε την ανηφόρα από τον ναό Αγίας Παρασκευής και την πλατεία και οδηγούμασταν ψηλά στο δασάκι της Δεξαμενής. Φωτογραφία δυστυχώς του Αγιασμού στη Δεξαμενή δεν έχει ακόμη βρεθεί. Αργότερα ατόνησε το έθιμο της Δεξαμενής και φθάσαμε το 2001 όταν ξεκίνησε από τον Δήμο Σούρπης η τελετή Αγιασμού στις Νηες, στη θέση Αραιές Ρίζες, εκεί που ήταν το περίφημο σπίτι του Πανταζή.

Από τότε γίνεται κάθε χρόνο, ακόμη και με χιόνι ως την παραλία, με θυελλώδεις ανέμους και με ήλιο φυσικά αρκετά χρόνια. Φέτος δεν έγινε λόγω πανδημίας… Του χρόνου με υγεία θα το ξαναζήσουμε στο παραθαλάσσιο επίνειο του χωριού.

Ο χώρος βάπτισης του Ιησού βρίσκεται 7 χιλιόμετρα δίπλα στην Ιεριχώ στο Ισραήλ, στους Αγίους Τόπους. Απέναντι του είναι το καστρομονάστηρο του Τιμίου Προδρόμου, όπου και η σπηλιά που ασκήτευε ερημιτικά ο Άγιος Ιωάννης. Οι προσκυνητές στον Ιορδάνη φορούν όσοι θέλουν λευκό χιτώνα και κάνουν μια εικονική μίμηση της Βάπτισης του Χριστού, γινόμενοι έτσι «χατζήδες». Το καλοκαίρι ο χώρος έχει πολύ λίγο νερό, τον χειμώνα όμως έχει ορμητικό νερό (Ιορδάν σημαίνει γοργοπόταμος). Χρόνια πολλά με υγεία!