ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ 17ης ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020

Γράφει ο Θεόδωρος Κρίκης Φαλτάκας, φιλόλογος

Ήταν και τότε 17 Αυγούστου του 1881 όταν ο Αλμυρός και οι γύρω περιοχές του ανέπνεαν για πρώτη φορά το γλυκό αέρα της λευτεριάς. Σαν σήμερα τσακίζονταν τα δεσμά που επί αιώνες μας κρατούσαν υπόδουλους στην ίδια μας τη γη. Δεσμά φτιαγμένα από μία αυτοκρατορία που πίστευε πως με τον τρόμο και τη βία θα «άλωνε» τις ψυχές μας και θα ξερίζωνε την ταυτότητα του έθνους μας. Αναρωτιέμαι όμως…πως θα μπορούσε να γίνει αυτό;

Όταν οι ρίζες τους χάνονταν βαθιά μες στην αχλή της ιστορίας;

Όταν κάθε μέρα οι κάτοικοι αυτού του τόπου αντίκριζαν την Όθρυ, το βουνό των Τιτάνων, του Δευκαλίωνα και της Πύρρας.

Όταν περπατούσαν στην ίδια γη που βάδισε ο Αχιλλέας και οι ατρόμητοι Μυρμιδόνες του.

Όταν όργωναν τα χωράφια εκείνα που σκέπαζαν την αρχαία Άλο, την πόλη του μυθικού βασιλιά Αθάμαντα.

    Λαμπρή και μακραίωνη η ιστορία αυτού του τόπου, βουτηγμένη όμως σε ανείπωτο πόνο και πικρή σκλαβιά. Στα χρόνια του Βυζαντίου θα εξελιχθεί σε ένα από τα ακμαιότερα λιμάνια της αυτοκρατορίας, ενώ την περίοδο της παρακμής θα γίνει στόχος της απληστίας των Δυτικών, που θα αφήσουν βαρύ το στίγμα τους στην περιοχή.  Σύντομα, όμως, φθάνει η ώρα που η οθωμανική ημισέληνος κυριαρχεί σε τούτα δω τα χώματα. Από το 1414 και για πάνω από τετρακόσια πενήντα χρόνια θα υποστούμε την καταπίεση  και τη βαριά φορολογία των εξ’ ανατολών αλλόπιστων κατακτητών. Δουλοπάροικοι στην ίδια μας τη γη θα γνωρίσουμε την οπισθοδρόμηση, την εξαχρείωση και την υποταγή των κορμιών μας, αλλά όχι και της ψυχής μας.

     Ακόμη και έτσι όμως, μέσα στη ταπείνωση και την αιχμαλωσία,  ο Άγιος Νικόλαος από το 1802 και η Άνω Μονή Ξενιάς στέκουν προπύργια της εθνικής μας ταυτότητας και φωτεινοί φάροι στο σκοτάδι των εξισλαμισμών. Οι τοιχογραφίες και οι ασκητικές μορφές των εικόνων μαρτυρούν το μεγαλείο της πάλαι κραταιάς Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ενώ τα ιερά κείμενα της Ορθοδοξίας διαφυλάττουν την πατρογονική μας γλώσσα.

Ο Αλμυρός στις φλόγες της επαναστάσεως

    Έτσι, όταν το 1821 σημαίνει η ώρα της απελευθέρωσης και ο Άνθιμος Γαζής ξεσηκώνει τα χωριά του Πηλίου, ο Αλμυρός πάλλεται από επαναστατικότητα και προσμονή. Δεκάδες είναι οι εκείνοι που θα γράψουν με χρυσά γράμματα το όνομά τους στο βιβλίο της Ελευθερίας· Ιωάννης Νικολάου, Κώστας Χάιτας, Κωνσταντής Σακελλίων, Γεώργιος Κυριαζόπουλος και τόσοι άλλοι γνωστοί και άγνωστοι πατριώτες θα δώσουν το παρόν στους πιο κρίσιμους αγώνες του Έθνους. Ο Στέφανος Κομητάς από τους Κωφούς αντιπαλεύει τον σκοταδισμό με την πένα του και φωτίζει μυαλά και συνειδήσεις, ενώ ύψιστος ανάμεσα τους στέκει ο Ιωάννης Βελέντζας. Κυριολεκτικά οργώνει την φλεγόμενη Ελλάδα και μάχεται δίπλα σε γίγαντες της Επανάστασης, ενώ διακρίνεται για το ασυμβίβαστο πνεύμα και την παλικαριά του, όπως του αναγνωρίζει ο ίδιος ο Μακρυγιάννης στα Απομνημονεύματά του. Η διάψευση των ελπίδων για μια ελεύθερη Θεσσαλία, το 1830, απογοητεύει τον μεγάλο αγωνιστή και βλέπει τον τόπο του να μένει στο σκοτάδι.

     Όμως η φλόγα της απελευθέρωσης έχει ανάψει για τα καλά και η ψυχή του έχει σφραγιστεί  με όρκους ακατάλυτους και πιο βαθείς από συνθήκες και διατάγματα. Απέναντι σε αλλότριους θεούς και δαίμονες, έχοντας απαρνηθεί αξιώματα και τιμές, οργανώνει διαρκώς απελευθερωτικά κινήματα και δίνει όλη του την περιουσία για τον ιερό σκοπό της απελευθέρωσης. Και αν πέθανε πάμφτωχος, άφησε ως παρακαταθήκη του τους δύο του γιους, Θρασύβουλο και Αχιλλέα, να συνεχίσουν το λαμπρό του έργο. Άξιοι φορείς των βαρύτιμων ονομάτων τους θα αντιταχθούν στη βούληση των ισχυρών και θα γράψουν τα τελευταία κεφάλαια της επαναστατική ιστορίας μας.

Η ώρα της απελευθέρωσης

     Τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 1878 οι επαναστατικές δυνάμεις ξεκινούν τον ιερό τους αγώνα και στο χωριό της Βρύναινας υψώνονται τα λάβαρα της απελευθέρωσης. Οι Τούρκοι, πληροφορημένοι για την επερχόμενη επανάσταση, θα επιχειρήσουν να την αφανίσουν έχοντας πίστη στις υπέρτερες αριθμητικά δυνάμεις τους. Ο Ιωάννης Βελέντζας ο Νεότερος θα  «διορθώσει» τις λάθος εκτιμήσεις τους στον λόφο της Αγίας Παρασκευής και σύντομα οι Οθωμανοί θα κλειστούν στη Ιερά Μονή Ξενιάς. Η τιτάνια μάχη που θα δοθεί στο ύψωμα του «Προφήτη Ηλία» θα τους εξαναγκάσει σε άτακτη φυγή και το μοναστήρι θα ανοίξει τις πύλες του στους νέους απελευθερωτές του.

     Επόμενος στόχος είναι ο Πλάτανος και πρώτη μάχη στις 2 Φεβρουαρίου θα είναι νικηφόρα. Σύντομα, όμως, η αντεπίθεση των Τούρκων με 6.ΟΟΟ στρατιώτες θα εξαναγκάσει τους Έλληνες σε τακτική υποχώρηση, αφού πρώτα προκαλέσουν σημαντικές απώλειες στις τάξεις του εχθρού. Τα αντίποινα και η πυρπόληση του Πλατάνου φανερώνουν σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο την κτηνωδία ενός δυνάστη που γνώριζε ότι οι ημέρες της κυριαρχίας του ήταν μετρημένες. Έτσι, τρία χρόνια μετά το Συνέδριο του Βερολίνου, στις 17 Αυγούστου 1881, τα ελληνικά στρατεύματα θα μπουν στην πόλη του Αλμυρού, βαδίζοντας στον δρόμο που τους άνοιξαν οι ήρωες αυτού του τόπου.

Οι προκλήσεις του σήμερα

    Σήμερα, όντας 139 χρόνια ελεύθεροι και αλλεπάλληλα σημαδεμένοι από πληθώρα ιστορικών γεγονότων, η γιορτή αυτή είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Η εποχή της ευδαιμονίας και της καλοπέρασης έχει περάσει ΑΝΕΠΙΣΤΡΕΠΤΙ και μία βαριά οικονομική κρίση ταλανίζει την πατρίδα μας. Ταυτόχρονα δοκιμάζεται από μία επιδημία που συνταράσει ολάκερη την ανθρωπότητα και οι βεβαιότητες του παρελθόντες δείχνουν πιο σαθρές από ποτέ. Μωροφιλόδοξοι ηγέτες ονειρεύονται την ανασύσταση νεκρών αυτοκρατοριών και ένας άκρατος νεοθωμανισμός απειλεί όσα έχτισαν οι πρόγονοί μας με ανείπωτες θυσίες. Για άλλη μια φορά στεκόμαστε στο σταυροδρόμι της ιστορίας! Για άλλη μια φορά καλούμαστε να αγωνιστούμε και να υπερασπιστούμε τα ιερά και τα όσια που απειλούνται από ορατούς και αόρατους εχθρούς.

Στα χρόνια που θα ακολουθήσουν θα δοκιμασθούν ιδανικά, ταυτότητες και συνειδήσεις μέσα σε ένα κόσμο που διαρκώς αλλάζει και φλέγεται. Στην δύσκολη ώρα που ίσως έρθει, μόνοι πραγματικοί και ανιδιοτελείς σύμμαχοι θα σταθούν η ιστορία και τα ιδανικά μας.

     Πώς είναι δυνατόν να λιγοψυχούμε, όταν οι ήρωες εκείνοι αγωνίστηκαν εναντίον αυτοκρατοριών και υπερδυνάμεων με μοναδικά όπλα την πίστη στο Θεό και την Πατρίδα;

     Πώς μπορούμε να απελπιζόμαστε, όταν οι άντρες και οι γυναίκες του τόπου μας έδωσαν το ίδιο τους το είναι για να απολαμβάνουμε εμείς σήμερα την κάθε στιγμή;

Η κληρονομιά του παρελθόντος, θεμέλιο του μέλλοντος

     Καθώς βαδίζουμε προς ένα άγνωστο και σκοτεινό μέλλον, μοναδική πυξίδα και φωτοδότης είναι η μνήμη των ανθρώπων που πότισαν με το αίμα τους τα χώματα αυτά, για να ανθίσει και εδώ το δέντρο της λευτεριάς. Αν θέλουμε όμως να τους τιμήσουμε πραγματικά, οφείλουμε να ενσαρκώσουμε το παράδειγμα τους στην ίδια μας τη ζωή και να γίνουμε άξιοι συνεχιστές τους. Υπάρχει άραγε μεγαλύτερο «ευχαριστώ» από το να αγωνιστούμε για έναν καλύτερο Αλμυρό, απαλλαγμένο από τις παθογένειες και τα λάθη του παρελθόντος; Έναν Αλμυρό για τον οποίο οι νεότερες γενιές θα είναι περήφανες να αποκαλούν πατρίδα τους;

     Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να επισημάνω κάτι που ίσως είναι παράδοξο για μερικούς. Οι δοκιμασίες που αντιμετωπίζουμε και θα αντιμετωπίσουμε δεν είναι κατάρα αλλά ευλογία. Είναι ευκαιρία να χτίσουμε μία νέα κοινωνία, σφυρηλατημένη από τις αντιξοότητες των καιρών μας και θεμελιωμένη στις αξίες τους έθνους μας. Εξάλλου όπως έχει ήδη ειπωθεί και από πολλούς «το μεγαλείο του κάθε ανθρώπου μετριέται ως προς τις  δυσκολίες που αντιμετωπίζει». Και εμείς, ως έθνος και ως λαός, το έχουμε αποδείξει ξανά και ξανά.

     ΚΥΡΙΕΣ ΚΑΙ ΚΥΡΙΟΙ, ΉΡΘΕ Η ΩΡΑ ΝΑ ΣΤΑΘΟΎΜΕ ΞΑΝΑ ΣΤΟ ΥΨΟΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΤΩΝΤΑΣ ΤΟ ΕΝΔΟΞΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ ΝΑ ΔΙΑΓΡΑΨΟΥΜΕ ΕΝΑ ΑΚΟΜΗ ΠΙΟ ΕΝΔΟΞΟ ΜΕΛΛΟΝ! ΤΟ ΟΦΕΙΛΟΥΜΕ ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΚΑΤΟΧΟΥΣ ΜΑΣ! ΤΟ ΟΦΕΙΛΟΥΜΕ ΣΤΟΥΣ ΕΑΥΤΟΥΣ ΜΑΣ! ΤΟ ΟΦΕΙΛΟΥΜΕ ΣΤΟΥΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΥΣ ΜΑΣ!