Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα – «καραμέλα» εποχής!

Προσφάτως ο αρχηγός του ΚΚΕ στα πλαίσια ομιλίας του χρησιμοποίησε την έκφραση «Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα». Μια έκφραση την οποία  η Ρόζα Λούξεμπουργκ έθεσε  κατά τη διάρκεια του Α ‘ Παγκοσμίου Πολέμου και της επακόλουθης Γερμανικής επανάστασης και η οποία έχει υιοθετηθεί από πολλούς σοσιαλιστές από τότε.

Η Λουξεμπουργκ έθεσε την ιδέα ότι η ανθρωπότητα αντιμετώπισε μια επιλογή μεταξύ της νίκης του σοσιαλισμού και του τέλους του πολιτισμού σε ένα ισχυρό αντιπολεμικό φυλλάδιο που έγραψε στη φυλακή το 1915.  Η Λούξεμπουργκ απέδωσε την έκφραση σε έναν από τους ιδρυτές του σύγχρονου σοσιαλισμού τον Φρίντριχ Ένγκελς.

Ο Ένγκελς είπε κάποτε ” η αστική κοινωνία βρίσκεται στο σταυροδρόμι, είτε για μετάβαση στο σοσιαλισμό είτε για υποχώρηση στη βαρβαρότητα.” Φυσικά υπήρχε κάποιος λιγότερο γνωστός στο ευρύ κοινό από τον Ένγκελς και αυτός ήταν ο Καούτσκυ ένας μεγάλος θεωρητικός μαρξιστής ο οποίος ανέφερε τα εξής το 1892 (πριν την αναφορά του Ένγκελς) : «Πρέπει είτε να προχωρήσουμε στο σοσιαλισμό είτε να επιστρέψουμε στην βαρβαρότητα». Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα επίσης ονομαζόταν μία επαναστατική ομάδα (οργάνωση), που ιδρύθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και δραστηριοποιούνταν κυρίως στη Γαλλία. Η ομάδα προέρχεται από την τροτσκιστική Τέταρτη Διεθνή, στην οποία ο Καστοριάδης και ο Κλοντ Λεφόρ συγκρότησαν την Τάση Σολιέ-Μοντάλ στο γαλλικό Κομμουνιστικό Διεθνιστικό Κόμμα το 1946

Ο Σωκράτης πρώτος και ο Αριστοτέλης συμφώνησε απόλυτα με τον μεγάλο φιλόσοφο, αναφέρθηκε στην αξία των ορισμών των εννοιών προκειμένου να υπάρχει κοινή βάση και αντίληψη για να διενεργηθεί διάλογος μεταξύ ανθρώπων.

Ας δούμε λοιπόν τον ορισμός της βαρβαρότητας στη νεοελληνική γλώσσα. Έλλειψη πολιτισμού ή πράξη βάρβαρου δηλαδή χυδαίου, σκληρού, βίαιου, βάνδαλου.

Τώρα ας ορίσουμε την λέξη σοσιαλισμός. Κάποιος θα αναρωτηθεί για ποιον σοσιαλισμό μιλάμε. Τον ουτοπικό σοσιαλισμό, τον επιστημονικό σοσιαλισμό του Μαρξ και του Ένγκελς, τον σοσιαλισμό των ρεβιζιονιστών του Μπερστάιν, τον Σταλινικό σοσιαλισμό, τον Μαοϊκό σοσιαλισμό, τον αστικό ευρωπαϊκό σοσιαλισμό;

Το λεξικό της Οξφόρδης (του οποίου το σλόγκαν είναι “Η γλώσσα έχει σημασία”) ορίζει τον σοσιαλισμό ως “μια πολιτική και οικονομική θεωρία κοινωνικής οργάνωσης που υποστηρίζει ότι τα μέσα παραγωγής, κατανομής και συναλλαγής θα πρέπει να ανήκουν στην κοινότητα συνολικά ή να ελέγχονται από αυτήν”. Προτείνει τους παρακάτω όρους ως συνώνυμα: αριστερισμός, προνοιακός παρεμβατισμός (welfarism), προοδευτισμός, σοσιαλδημοκρατία, κομμουνισμός και μαρξισμός.

Για κάποιον που έχει μελετήσει τις διάφορες προσεγγίσεις του σοσιαλισμού θα καταλήξει ότι ο ουτοπικός σοσιαλισμός πράγματι δεν υποστήριζε την βία και την βαρβαρότητα για την εγκαθίδρυση του σοσιαλισμού ως σύστημα στην κοινωνία, το ίδιο και ο ευρωπαϊκός σοσιαλισμός ο οποίος καμία σχέση δεν είχε με τον επιστημονικό σοσιαλισμό ή τον σοσιαλισμό όπως εκφράστηκε σε άλλες ακραίες μορφές.

Ωστόσο η συγκεκριμένη έκφραση προήλθε από τους θεωρητικούς του μαρξισμού όπως ο Ένγκελς και ο Καούτσκυ και χρησιμοποιήθηκε εκτενώς από τροτσκιστές και υποστηρικτές του Μαρξισμού όπως η Ρόζα Λουξεμπουργκ. Θα ήταν λογικό λοιπόν να υποθέσω ότι όταν κάποιος αναφέρεται στο «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα» να εννοεί «επιστημονικός σοσιαλισμός δηλαδή κομουνισμός ή βαρβαρότητα».

Στην τελευταία παράγραφο του κομμουνιστικού μανιφέστου αναφέρεται «Οι κομμουνιστές διακηρύσσουν ανοιχτά ότι οι σκοποί τους μπορούν να επιτευχθούν  μόνο με την βίαιη ανατροπή κάθε προηγούμενης κοινωνικής τάξης» Στο δεύτερο κεφάλαιο υποστηρίζεται η κοινογυνία ως μέρος της ιδεατής κοινότητας του κομμουνισμού συγκεκριμένα «….Οι κομουνιστές δεν χρειάζεται να καθιερώσουν την κοινογυνία, αυτή υπήρχε ανέκαθεν σχεδόν» Όσον αφορά πατρίδα, οικογένεια, θρησκεία είναι γνωστές οι απόψεις.

Ας επανέλθουμε όμως στο κυρίως θέμα του άρθρου. Θεωρείται βαρβαρότητα το πραξικόπημα μίας νέας πολυκομματικής κυβέρνησης ή η αυθαίρετη κατάργηση συνελεύσεων ευρύτερης αποδοχής;

Το Φεβρουάριο του 2017 πραγματοποιήθηκε η αστική επανάσταση η οποία εκθρόνισε την μοναρχία από την διακυβέρνηση της Ρωσίας. Σχηματίσθηκε η Προσωρινή Κυβέρνηση η οποία αποτελείτο από όλα τα δημοκρατικά κόμματα που ανήκαν στη Βουλή. Το δημοκρατικό – συνταγματικό κόμμα (Καντέ), το σοσιαλεπαναστατικό κόμμα το οποίο εστηρίζετο στους αγρότες, το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα το οποίο χωρίστηκε σε μενσεβίκους και μπολσεβίκους.  Τον Ιούλιο του ίδιου έτους έγινε απόπειρα από τους μπολσεβίκους να ανατρέψουν την πρώτη «δημοκρατική κυβέρνηση» της Ρωσίας αφού δεν είχαν την πλειοψηφία χωρίς να τα καταφέρουν. Τον Οκτώβριο ωστόσο οι μπολσεβίκοι πιστοί στις θέσεις του Λένιν κατέλαβαν την εξουσία πραξικοπιματικά από την πολυκομματική προσωρινή κυβέρνηση και προκύρηξαν εκλογές όπου πρώτευσαν οι σοσιαλεπαναστάτες και δεύτεροι ήρθαν με μεγάλη διαφορά οι μπολσεβίκοι. Η Συντακτική συνέλευση πήρε αποφάσεις στις οποίες οι μπολσεβίκοι και ο Λένιν διαφωνούσαν έτσι έπαψαν τη συντακτική συνέλευση και εγκαθίδρυσαν την μονοκομματική μπολσεβίκικη διακυβέρνηση υλοποιώντας δεύτερο πραξικόπημα.

Οι βίαιες και άδικες αρπαγές της αγροτικών εκτάσεων από τους μικροαγρότες και οι κολεκτιβοποιήσεις οδήγησαν σε μείωση της παραγωγής από το 1917 έως το 1921 κάτι που οδήγησε σε φοβερό λιμό τα επόμενα χρόνια και ανάγκασε την κυβέρνηση του Λένιν να εγκαθιδρύσει την Νέα Οικονομική Πολιτική όπου μοίρασε στους αγρότες πάλι την ατομική περιουσία τους για να έρθει μετά το 1927 ο Στάλιν και να την αφαιρέσει βιαίως.

Είτε αναφερθούμε σε κείμενα του Τρότσκι που μιλούσε για την «διαρκή επανάσταση» είτε του Μάο είτε του Στάλιν ο οποίος δολοφόνησε χιλιάδες ρώσους εφαρμόζοντας υποτίθεται τις επιταγές του Λένιν για την «δικτατορία του προλεταριάτου», είτε σε άλλες θεωρίες οι οποίες προέρχονται από τον πυρήνα του Μαρξισμού θα συνειδητοποιήσουμε ότι οι έννοιες της βίας, του πόλεμου, του αφανισμού των αντιπάλων άρα της βαρβαρότητας είναι διάχυτες.

Ο επιστημονικός σοσιαλισμός όπου επικράτησε, οδήγησε τις χώρες σε αποσύνθεση και μιζέρια. Χώρες στην Αφρική και την Λατινική Αμερική, χώρες στην Ασία εφήρμοσαν τον επιστημονικό σοσιαλισμό, όπου αντίπαλοι σφαγιάσθηκαν οικονομίες καταρρακώθηκαν και η κοινωνική και πολιτισμική εξέλιξη των ανθρώπων πραγματοποιήθηκε σε μικρό βαθμό. Οι οπαδοί του επιστημονικού σοσιαλισμού επιμένουν ότι σε καμία χώρα ποτέ δεν εφαρμόστηκε πραγματικά ο μαρξισμός. Τα τελευταία 100 χρόνια σε διάφορες χώρες εφαρμόστηκαν καθεστώτα που προσέγγισαν την αρχική θεωρία.

Μήπως το σύστημα του κομουνισμού όπως δημιουργήθηκε από τον Μαρξ δεν είναι εφαρμόσιμο διότι εκμηδενίζει τον άνθρωπο γενικά και το άτομο ειδικά; Παρουσιάζει τον άνθρωπο ως μέρος της μάζας χωρίς άποψη, ωστόσο ο κάθε άνθρωπος έχει προσωπικότητα και επιθυμίες, όνειρα και στόχους τα οποία δεν μπορούν να υλοποιηθούν σε ολοκληρωτικά καθεστώτα.

Τέλος θα πρέπει οι εκφράσεις που χρησιμοποιήθηκαν σε άλλες εποχές κάτω από άλλες συνθήκες όπως το «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα» να μην χρησιμοποιούνται σαν… καραμέλα, τόσο εύκολα από πολιτικούς ειδικά όταν αυτό που εννοούν έχει ξεπεραστεί εδώ και δεκαετίες στην συνείδηση του ελεύθερου πολίτη της χώρας μας από την ίδια την πορεία της ζωής του.

Ευθύμιος Ζιγγιρίδης BEng MSc AMIEE MILT

Σύμβουλος Στρατηγικών Επενδύσεων