Ευθ. Ζιγγιρίδης: Ούτε μεταναστευτικό, ούτε προσφυγικό αλλά υβριδική απειλή

Γράφει ο Ευθύμιος Ζιγγιρίδης BEng MSc AMIEE MILT
Σύμβουλος Στρατηγικών Επενδύσεων

Για μεγάλο χρονικό διάστημα (τουλάχιστον 5 δεκαετίες), η  δεδηλωμένη πρόθεση των τουρκικών ηγεσιών είναι να καταστήσουν την Τουρκία μεγάλη δύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο. Στο πλαίσιο αυτής της επιδίωξης, η Τουρκία είναι ένας γεωπολιτικός παίκτης ο οποίος δεν αποφεύγει τις εξωτερικές προκλήσεις, αλλά αντίθετα προσπαθεί διαρκώς να τις εκμεταλλευτεί. Σε αυτή τη λογική, οι τουρκικές ηγεσίες και κυρίως ο Ερντογάν δεν θα μπορούσαν να αφήσουν αναξιοποίητες τις μαζικές μεταναστευτικές ροές που καταφθάνουν στην Ευρώπη από τον Τρίτο κόσμο.

Η Τουρκία λοιπόν διευκόλυνε την έκδοση βίζας για μεγάλο αριθμό χωρών της Ασίας και της Αφρικής και καθιέρωσε πολύ φθηνά αεροπορικά εισιτήρια. Επίσης ανέχτηκε, αν όχι υπέθαλψε, διάφορα κυκλώματα διακίνησης παράνομων μεταναστών. Με τον τρόπο αυτό η Τουρκία κατάφερε να γίνει βασική χοάνη διοχέτευσης της παράνομης μετανάστευσης στην Ευρώπη, μετατρέποντας έτσι τις μεταναστευτικές ροές σε πολιτικό της όπλο. Στα πλαίσια ενός ευρύτερου υβριδικού πολέμου εναντίον της Ελλάδας κυρίως αλλά κατ επέκταση και της υπόλοιπης Ευρώπης (μετανάστες, πρόσφυγες, κυβερνοεπιθέσεις, συνεχείς παρενοχλήσεις πολιτικών και στρατιωτικών αεροπλάνων ή πλοίων κτλ) η Τουρκία προσπαθεί, έχοντας μακροπρόθεσμη στρατηγική, να εκβιάσει την Ελλάδα και την Ευρώπη προκειμένου να υποκύψουν στις επιθυμίες της.

«Αρχής Σοφίας η των ονομάτων επίσκεψις» έλεγε ο Αντισθένης. Ας δούμε λοιπόν τι είναι ο υβριδικός πόλεμος. Είναι μία στρατιωτική στρατηγική η οποία συνδυάζει στοιχεία συμβατικών επιχειρήσεων, μη συμβατικού πολέμου όπως επίσης και κυβερνοπολέμου. Περιλαμβάνει τον εκφοβισμό λαών, την παραπληροφόρηση, την προπαγάνδα τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων, τη διαμόρφωση κοινής γνώμης. Το φαινόμενο του υβριδικού πολέμου εάν και είναι νέο με τον όρο αυτόν, επί του πρακτέου είναι ένα φαινόμενο τόσο παλιό, όσο και ο Δούρειος Ίππος. Αναφορές υβριδικού πολέμου συναντάμε και στον Πελοποννησιακό πόλεμο του Θουκυδίδη, αλλά και στην Τέχνη του Πολέμου του Σουν Τσου. Γενικότερα, ο υβριδικός πόλεμος και η υβριδική απειλή συνοδεύουν την ανθρωπότητα σε όλη την πορεία της ανθρώπινης ιστορίας, η οποία έρχεται σε άμεση συνάρτηση με τον πόλεμο. Το μόνο πράγμα που αλλάζει ανά εποχή είναι η κλίμακα, η ταχύτητα και η έντασή του.

Αυτόν τον πόλεμο υλοποιεί εναντίον μας η Τουρκία αυτήν την περίοδο χρησιμοποιώντας μεταξύ άλλων μέσων και τους πρόσφυγες-μετανάστες. Στη συριακή κρίση χρησιμοποίησε και χρησιμοποιεί ομογενείς Τουρκομάνους και διάφορες ισλαμικές ομάδες για να αποσταθεροποιήσει τη Συρία. Τα θύματα αυτής της πολιτικής της τα χρησιμοποιεί μετά είτε για επανα-εποικισμό κατακτηθεισών κουρδικών περιοχών της βόρειας Συρία, είτε τα αφήνει να διοχετεύονται προς την Ελλάδα, την Κύπρο και την Ευρώπη.

Η πολιτική των ανοιχτών συνόρων που εφάρμοζε η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια οδήγησε σε καταστάσεις πρωτόγνωρες για τη χώρα μας. Οι αναταραχές μεταξύ αντικρουόμενων ομάδων μεταναστών και οι διαδηλώσεις μεταναστών για τις συνθήκες κράτησής τους, οι συγκρούσεις μεταναστών με την Αστυνομία, οι διαδηλώσεις και απεργίες πολιτών, αλλά και η δημιουργία αυτόκλητων «ομάδων περιφρούρησης» μαζί με τον πολλαπλασιασμό των φαινομένων αυτοδικίας δείχνουν πως οι ανησυχίες για αποσταθεροποίηση δεν είναι αβάσιμες. Ταυτόχρονα, δημιουργείται διχόνοια και σύγκρουση μεταξύ πολιτών, για παράδειγμα μελών ΜΚΟ και μερίδας του πληθυσμού που αντιτίθεται στη μαζική μετανάστευση. Επίσης, σύγκρουση πολιτών με θεσμούς του κράτους, οι οποίοι είναι επιφορτισμένοι με την ασφάλεια και την άμυνα και που βρίσκονται στο ενδιάμεσο της κρίσης, αναγκαζόμενοι να απορροφήσουν όλους τους κραδασμούς. Επιπλέον, δημιουργείται και θεσμική ένταση. Παράδειγμα, οι ανακοινώσεις συνδικαλιστών και άλλων φορέων που εκπροσωπούν την Αστυνομία, την Πυροσβεστική και τον Στρατό για άμεση απεμπλοκή των Σωμάτων Ασφαλείας και των Ενόπλων Δυνάμεων από τη διαχείριση του μεταναστευτικού, αφού, κατά τα γραφόμενά τους, αυτό τους φέρνει σε σύγκρουση με τους πολίτες της Ελληνικής Δημοκρατίας που έχουν ορκιστεί να υπηρετούν

Στον βωμό μεταμοντέρνων ιδεολογημάτων, δηλαδή των «ανοιχτών συνόρων», του «πολυπολιτισμού» και της «πολιτικής ορθότητας» (που έχει συγκεκριμένο, καθ’ όλα πολιτικό, περιεχόμενο), έχει θυσιαστεί η συνοχή του κράτους και κατ’ επέκτασιν η ανθεκτικότητα (resilience) της εθνικής κοινωνίας.

Φυσικά δεν είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκαν μετανάστες για τέτοιο σκοπό ωστόσο είναι η πρώτη φορά στην Ευρώπη που γίνεται σε τέτοια έκταση. Η Φιλανδία και η Νορβηγία αντιμετώπισαν αυτό το πρόβλημα όταν ήρθαν αντιμέτωπες με τεράστιους αριθμούς αιτούντων άσυλο ασιατικής και μεσανατολικής καταγωγής που προσπάθησαν να περάσουν με ποδήλατα στις χώρες τους από την περιοχή της Λαπωνίας. Πέντε χιλιάδες  άνθρωποι πέρασαν στη Νορβηγία και 1.000 στην Φινλανδία, αφού τους επιτράπηκε η είσοδος από τη ρωσική Συνοριοφυλακή. Κατά τους Φιλανδούς αξιωματούχους ήταν ένα ξεκάθαρο μήνυμα της Ρωσίας ότι μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα όποτε το επιθυμεί.

Η κυβέρνηση έχει ήδη πάρει σωστά μέτρα (κλείσιμο συνόρων και πάγωμα των αιτήσεων ασύλου) και έχει κινηθεί διεθνώς με τρόπο ο οποίος δεν θα δώσει άμεση λύση αλλά θεωρώ ότι δημιουργεί τις προϋποθέσεις για μελλοντική αποκλιμάκωση της έντασης.  

Τέλος, η Ελλάδα  οφείλει να αναπτύξει εθνική πολιτική αντιμετώπισης του υβριδικού πολέμου και να συντονίσει την δράση της  και με άλλα κράτη και την ΕΕ, ούτως ώστε να αντιμετωπιστεί η υβριδική απειλή πιο αποτελεσματικά. Η πολυμορφία του υβριδικού πολέμου, απαιτεί και πολυμορφία στον τρόπο αντιμετώπισής του.