- 30 Αυγούστου, 2012
Η εκδήλωση μνήμης για την επέτειο του βομβαρδισμού της Σούρπης
Από το 2002, οι κάτοικοι της Σούρπης και των γύρω χωριών και οικισμών, θυμούνται την καταστροφή και τιμούν τους πεσόντες του βομβαρδισμού της Σούρπης, την 14η Αυγούστου 1943 από τους γερμανούς κατακτητές, αλλά και τη συμμετοχή των κατοίκων στην εθνική αντίσταση.
Την περασμένη Κυριακή, 19 Αυγούστου, ο τοπικός Πολιτιστικός Σύλλογος «Οι Νήες», πραγματοποίησε στο χώρο του πάρκου Εθνικής Αντίστασης, στη Σούρπη, εκδήλωση μνήμης. Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε ο Ιστορικός – Φιλόλογος Αποστόλης Χασάπης, τον οποίο δημοσιεύουμε:
«Από τον Ιούλιο του 1940 οι Ιταλοί με μία σειρά προκλητικών ενεργειών επεδίωκαν πολεμική σύγκρουση με την Ελλάδα, με στόχο να πραγματοποιήσουν τα επεκτατικά τους σχέδια στην περιοχή. Περίπου τρείς μήνες αργότερα, τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου κηρύχτηκε ο ελληνοιταλικός πόλεμος. Με την κήρυξη του πολέμου, όπως και σε όλη την Ελλάδα, όλοι οι επιστρατευμένοι άντρες της επαρχίας Αλμυρού πήραν τις θέσεις τους στο μέτωπο. Μετά την αποτυχία των Ιταλών στα ελληνοαλβανικά σύνορα ανέλαβαν δράση οι Γερμανοί ναζιστές. Στις 6 Απριλίου του 1941 περνάνε τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα και σε λιγότερο από ένα μήνα καταλαμβάνουν όλη την Ελλάδα. Η κατεχόμενη Ελλάδα διαιρέθηκε ανάμεσα σε γερμανική, ιταλική και βουλγαρική ζώνη ελέγχου.
Την επαρχία Αλμυρού, όπως και τα 2/3 της Ελλάδας κατείχαν οι Ιταλοί. Έτσι από τον Ιούνιο η Σούρπη βρισκόταν υπό Ιταλική διοίκηση, αν και κατά διαστήματα γερμανοί στρατιώτες περνούσαν από το χωριό. Η Καραμπιναρία, όπως ονομαζόταν η ιταλική διοίκηση, στεγαζόταν στην οικία Ιωάννη Δροσόπουλου (επί της δημοσίας οδού) και η φρουρά αποτελούνταν από 10-15 άντρες. Οι περισσότεροι Σουρπιώτες εγκαταλείπουν το χωριό, ζουν στις Νηές και σε άλλες κοντινές περιοχές.
Αμέσως στην πόλη του Αλμυρού, στη Σούρπη και τα γύρω χωριά επιστρέφουν οι στρατιώτες από τα μέτωπα και αισθάνονται ότι μέσα στις συνθήκες αυτές μπορούν να παλέψουν και να αντισταθούν στον ξένο κατακτητή. Έτσι άρχισαν να δημιουργούνται στην περιοχή μας αντιστασιακές ομάδες που θα αναλάμβαναν την ενημέρωση και θα οργάνωναν τη δράση του λαού. Είναι αποκαλυπτική η μαρτυρία των γεγονότων εκείνης της περιόδου της γυναίκας του Αποστόλη Σακελλαρίου, μέλους του ΕΑΜ από τη Μιτζέλα, Ναυσικάς, η οποία αναφέρει: (…)Αργότερα, το 1940-41, που μας κήρυξαν τον πόλεμο οι ξένοι καταχτητές, άρχισε να εργάζεται (σημ. ο Σακελλαρίου) παρανόμως με μερικούς πατριώτες… και ερχόταν θυμάμαι τα βράδια νύχτες αργά στο σπίτι μας και στα παράθυρα είχαν βάλει κουβέρτες, να μην τους βλέπουν απ’ έξω και με τη λάμπα όλη τη νύχτα συνεδριάζανε παράνομα. Το 42 οργάνωσε τα τρία γράμματα ΕΑΜ. Ως το 43 θυμάμαι γύρισε στην επαρχία του Αλμυρού όλα τα χωριουδάκια και έκανε καθοδήγηση. Τον είχα σχεδόν χάσει από το σπίτι(…)
Η συμμετοχή των κατοίκων της περιοχής στην αντίσταση ήταν πολύ μεγάλη. Στη Σούρπη η πρώτη ομάδα αντιστασιακών κάνει την εμφάνισή της το φθινόπωρο του 1942, στην οποία συμμετείχε και ο πρώτος αντάρτης της περιοχής του Αλμυρού, ο Σουρπιώτης Αδάμ Πριάγγελος, σε ηλικία 17 ετών. Η επιτυχημένη δράση των αντιστασιακών ομάδων οδήγησε τους Ιταλούς τον Απρίλη του 1943 να αποσυρθούν από τον Αλμυρό και όλα τα χωριά, και έτσι η περιοχή, μέσα στην κατοχή, μένει ελεύθερη. Όμως αυτό δε κράτησε πολύ. Οι Ιταλοί με μεγάλες δυνάμεις μπαίνουν στον Αλμυρό και αρχίζουν το χτένισμα της Όθρυς. Επειδή οι προσπάθειές τους αποτυγχάνουν εξαιτίας της έντονης αντίστασης των ανταρτών, στρέφουν την οργή τους στον άμαχο πληθυσμό των ορεινών χωριών και του κάμπου, αρπάζοντας καίγοντας, σκοτώνοντας. Στο έργο αυτό τους βοήθησαν και ντόπιοι συνεργάτες τους.
Η Σούρπη δε θα μπορούσε να μην πέσει θύμα αυτών των επιδρομών. Η πρώτη μεγάλη καταστροφή περιγράφεται χαρακτηριστικά από τον μητροπολίτη Δημητριάδος Ιωακείμ: (…) Στη Σούρπη, τον Απρίλη του 1943, Κυριακή του Θωμά, για αντίποινα κατά των ανταρτών επυρπόλησαν 35 οικίες και λεηλάτησαν πολλές. Συνέλαβαν 18 χωρικούς, ως συνεργάτες των ανταρτών και τροφοδότες των Άγγλων, τους εφυλάκισαν εις τον Βόλον. Μετά 20 ημερών, άφησαν αυτούς ελεύθερους(…) Η απελευθέρωσή τους έγινε με μεσολάβηση του Μητροπολίτη αλλά και πειθόμενοι από τις προσφορές λαδιού και ρουχισμού που απέστειλαν πολλοί ντόπιοι για να τους καλοπιάσουν. Οι Ιταλοί τότε παραπλάνησαν επίτηδες τους Σουρπιώτες να επιστρέψουν από τα γύρω μέρη στο χωριό τους, διαψεύδοντας τις φήμες για ενδεχόμενη πυρπόληση του χωριού, το οποίο τελικά έκαψαν.
Τον Αύγουστο του 1943 το αρχηγείο του ΕΛΑΣ πήρε την απόφαση να επιτεθεί κατά των Ιταλικών δυνάμεων στην πόλη του Αλμυρού. Η επιχείρηση αν και προκάλεσε μεγάλες καταστροφές στον κατακτητή, απέτυχε.
Για ακόμη μία φορά οι Ιταλοί για αντίποινα αρχίζουν τις εκκαθαριστικές επιδρομές. Έτσι έρχεται και η δεύτερη, μεγαλύτερη αυτή τη φορά καταστροφή για τη Σούρπη. Στις 14 Αυγούστου 1943 τέσσερα αεροπλάνα βομβαρδίζουν το χωριό. Παρόλο που οι περισσότεροι κάτοικοι είχαν ειδοποιηθεί να το εγκαταλείψουν, κάποιοι, εκ των οποίων οι περισσότεροι ηλικιωμένοι, παρέμειναν. Από το βομβαρδισμό καταστράφηκαν 42 οικίες και σκοτώθηκαν 7 κάτοικοι. Αυτοί ήταν οι εξής: Γαλατάς Κωνσταντίνος, Γεωργιάδης Παναγιώτης, Γιάγκος Γεώργιος, Κατσάνος Κων/νος, Κατσάνος Δημήτριος, Λάμπου Παναγιώτα, Πρασσάς Δημήτριος.
Συνολικά, στη διάρκεια της κατοχής στη Σούρπη κάηκαν: 180 σπίτια, 80 αποθήκες με σιτηρά και 3 μαγαζιά. 250 οικογένειες βρέθηκαν άστεγες.
Όλα τα δεινά που συνέβησαν στη Σούρπη δεν είναι τυχαία. Αν σκεφτεί κανείς ότι ήταν ένα χωριό με μεγάλη συμμετοχή στην αντίσταση τόσο των αντρών όσο και των γυναικών (οι αντάρτες από το χωριό υπολογίζονται σε 80-90 άτομα). Επίσης, πολλοί από αυτούς που ζούσαν στις Νηές έκρυβαν Νεοζηλανδούς και Άγγλους, έπαιρναν από τα καΐκια που έφταναν από το Πήλιο τρόφιμα και άλλα εφόδια που τα προωθούσαν στην Όθρυ. Η καθολική αυτή συμμετοχή πληρώθηκε ακριβά με το θάνατο αρκετών ντόπιων αγωνιστών.
Τα παραπάνω γεγονότα αντί να κάμψουν την αντίσταση των κατοίκων της περιοχής, τη δυνάμωσαν. Τα τμήματα των αντιστασιακών ομάδων ανασυντάχθηκαν. Οι Σουρπιώτες που είχαν καταφύγει στις γύρω περιοχές επέστρεψαν στα ξεγυμνωμένα και κατεστραμένα χωριά και άρχισαν να ξαναφτιάχνουν όπως και όσο μπορούσαν τα σπίτια και το νοικοκυριό τους.
Αυτή η κατάσταση με τις επιδρομές των Ιταλών κράτησε μέχρι τις πρώτες μέρες του Σεπτέμβρη, οπότε συνθηκολόγησαν και το μεγαλύτερο τμήμα των δυνάμεών τους παραδόθηκε στον ΕΛ.ΑΣ. Μετά την συνθηκολόγηση η Σούρπη και όλη η περιοχή έμεινε ελεύθερη ως την απελευθέρωση όλης της Ελλάδας από τους κατακτητές, τον Νοέμβρη του 1944.
Από το 2002 ο τότε δήμος Σούρπης τιμά και θυμάται τη καταστροφή του χωριού από τις δυνάμεις κατοχής την 14η Αυγούστου 1943, αλλά και τη συμμετοχή των κατοίκων του τόπου και της περιοχής μας, στην εθνική αντίσταση. Σήμερα 19/8/2012 η εκδήλωση μνήμης πραγματοποιείται από τον τοπικό πολιτιστικό σύλλογο στο χώρο του πάρκου εθνικής αντίστασης στη Σούρπη.
Χασάπης Αποστόλης
Ιστορικός – Φιλόλογος
Απόφοιτος Τμήματος Ιστορίας, Ιόνιο Παν/μιο»
