Ο Νέος Νόμος για την Αυτοδιοίκηση (ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ) – Γράφει ο Ρίζος Αριστ. Πάντζιος

Με την ψήφιση του Νόμου ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ, μια σειρά από νέες δυνατότητες παρέχονται στους ΟΤΑ σε ό,τι αφορά τη λειτουργικότητά τους αλλά κυρίως την Πολιτική τους Αποτελεσματικότητα.

Πιο συγκεκριμένα :

1. Κατηγοριοποίηση Δήμων-Κοινοτήτων

Γίνεται σαφής κατηγοριοποίηση των Δήμων, ένα ζήτημα πολύ σημαντικό για την κατανομή των πόρων και για τις αρμοδιότητες.

Επανέρχεται η παλιά έννοια των ‘κοινοτήτων’ και ουσιαστικά αυτές ορίζονται σε διακριτές πολιτικές οντότητες.

2. Εκλογικό σύστημα

– Οι έδρες των Δημοτικών και Περιφερειακών Συμβουλίων κατανέμονται στις παρατάξεις, με το σύστημα της απλής αναλογικής. Για την ανάδειξη του Δημάρχου και του Περιφερειάρχη εφόσον κανείς δεν έλαβε πάνω από 50% πραγματοποιούνται εκλογές τη δεύτερη Κυριακή, μεταξύ των δύο πρώτων και οι έδρες έχουν κατοχυρωθεί ήδη από την πρώτη Κυριακή, ακριβώς και ανάλογα με το συνολικό ποσοστό του κάθε Συνδυασμού.

 Άλλα σημαντικά θέματα:

– Διάρκεια θητείας 4 αντί για 5 χρόνια.

– Υποψηφιότητες όσες και ο αριθμός των μελών των Συμβουλίων προσαυξημένος έως και 30%.

– 40% η ποσόστωση στις υποψηφιότητες για τις γυναίκες.

– Ξεχωριστές κάλπες για τις εκλογές στις κοινότητες. Άρα συνολικά 3 κάλπες.

– Οι Κοινότητες είναι δύο κατηγοριών, στις κάτω των 300 κατοίκων που έχουν ενιαίο ψηφοδέλτιο και στις άνω των 300 όπου θα υπάρχουν ψηφοδέλτια Συνδυασμών και ανεξάρτητα από τα ψηφοδέλτια των υποψηφίων Δημάρχων και περιφερειαρχών.

3. Σύστημα Διακυβέρνησης Δήμων και Περιφερειών.

– Ορίζεται σαφώς το σύστημα διακυβέρνησης των Ο.Τ.Α. α’ και β’ βαθμού. Τα πιο ουσιώδη σημεία είναι εκείνα που διαφοροποιούν τον τρόπο εκλογής της οικονομικής επιτροπής και της επιτροπής ποιότητας ζωής, εξαιτίας της απλής αναλογικής.

– Ενισχύονται οι αρμοδιότητες και ο διακριτός ρόλος των Κοινοτήτων που αποφασίζουν πλέον και δεν γνωμοδοτούν για το πρόγραμμα και την κατανομή των πόρων που δικαιούται η περιοχή τους. 

– Αναβαθμίζεται η Δημοτική επιτροπή διαβούλευσης και ο τρόπος επιλογής των μελών της με την προοπτική να λειτουργήσει ως συμμετοχικός θεσμός.

– Να σημειώσουμε την αλλαγή υπολογισμού της λευκής ψήφου σε όλα τα όργανα. Οι Σύμβουλοι που ψηφίζουν λευκό συμμετέχουν στην συγκρότηση απαρτίας ενός σώματος, δεν συνυπολογίζονται όμως ούτε στα θετικές, ούτε στις αρνητικές ψήφους (όπως συνέβαινε μέχρι τώρα). Αυτό διευκολύνει την δημιουργία πλειοψηφιών.

 Τα σημαντικότερα θέματα που αφορούν τις περιφέρειες είναι:

– Αλλαγή στους χωρικούς αντιπεριφερειάρχες. Πλέον ορίζονται  εκλεγμένοι σύμβουλοι της αντίστοιχης περιφερειακής  ενότητας και μπορεί να ανακληθούν από τον Περιφερειάρχη .

– Σημαντική τροποποίηση η δυνατότητα σύγκλισης του συνόλου των Συμβούλων μιας Περιφ. Ενότητας από τον χωρικό αντιπεριφερειάρχη και η συζήτηση θεμάτων της περιοχής τους.

– Ο τρόπος αντικατάστασης του παραιτηθέντος ή αποβιώσαντος Περιφερειάρχη ή Δημάρχου αλλάζει. Η επιλογή του γίνεται από το σύνολο των συμβούλων των αντίστοιχων σωμάτων και όχι αποκλειστικά από την παράταξή του.

– Επίσης αλλάζει και ο τρόπος επιλογής των Περιφερειακών επιτροπών διαβούλευσης.

4. 
   Εποπτεία Ο.Τ.Α.

Η ίδρυση και λειτουργία αυτοτελούς υπηρεσίας Εποπτείας των Ο.Τ.Α. αποτελεί

αντικείμενο του νέου νόμου. Είναι ο ένας από τους δύο βασικούς τομείς  δράσης της ‘Αποκεντρωμένης’ που πλέον αποκολλάται από αυτήν.

Η Αυτοτελής Υπηρεσία Εποπτείας προβλεπόταν από τον “Καλλικράτη” αλλά ποτέ δεν υλοποιήθηκε, κυρίως εξαιτίας αντιδράσεων των γραφειοκρατών των Υπουργείων. Είναι ένα σημαντικό βήμα αποδυνάμωσης της Αποκεντρωμένης διοίκησης.

Επίσης αλλάζουν τα άρθρα που αφορούν τον πειθαρχικό έλεγχο, την αργία και την δωσιδικία των αιρετών.

5. 
   Συμμετοχικές διαδικασίες

– Το δημοψήφισμα καθιερώνεται άμεσα με τον ‘Κλεισθένη’.

(Να υπενθυμίσουμε ότι υπήρχε και στον  “Καλλικράτη” αλλά ουδέποτε εφαρμόσθηκε γιατί προϋπέθετε την έκδοση προεδρικού διατάγματος (Π.Δ.) που ποτέ δεν υπήρξε).      

– Αλλάζει ο τρόπος επιλογής του Διαμεσολαβητή και οργανώνονται πιο αξιόπιστα τα γραφεία  προκειμένου να καταφέρουν να λειτουργήσουν.

6. Ενίσχυση αναπτυξιακής δράσης και οικονομικής λειτουργίας των Ο.Τ.Α.

Γίνεται πιο επιτακτική η υποχρέωση των Αυτοδιοικητικών αρχών να καταρτίσουν και να εφαρμόσουν τετραετή επιχειρησιακά προγράμματα στα οποία αναγκαστικά θα αναφέρονται τα ετήσια προγράμματα δράσης και το τεχνικό του πρόγραμμα και ο προϋπολογισμός του.

Επιχειρείται, και αυτό γίνεται συστηματικά για πρώτη φορά, η ενίσχυση της χαμηλής επιχειρησιακής δυνατότητας των Δήμων.

7. Προϋπολογισμοί – Ανταποδοτικά – Κ.Α.Π.

Διευρύνεται ύστερα από καιρό τα κριτήρια κατανομής των Κ.Α.Π. που πλέον δεν θα είναι βάσει κυρίως του πληθυσμιακού μεγέθους των δήμων αλλά με υπολογισμό της έκτασης, κοινωνικής κατάστασης, ΑΕΠ και άλλων παραγόντων.

Εξασφαλίζονται οι κοινότητες στην κατανομή των επενδυτικών πόρων (ΣΑΤΑ) από τις τυχόν αυθαιρεσίες των διοικήσεων των Δήμων, αφού προβλέπονται συγκεκριμένες διαδικασίες.

Αλλάζει ο τρόπος έγκρισης των ανταποδοτικών, του τεχνικού προγράμματος και του προϋπολογισμού συνολικά.

Βασική καινοτομία η καθιέρωση της εναλλακτικής συγκεκριμένης πρότασης

Απέναντι, στη θέση της διοίκησης και η έγκριση έργο-έργο και κωδικό.

8. Αρμοδιότητες

Προβλέπεται η δημιουργία διυπουργικών επιτροπών με την συμμετοχή ΚΕΔΕ-ΕΝΠΕ, οι οποίες θα μελετήσουν και θα προτείνουν, ανακαθορισμό, διευκρίνηση, ερμηνεία αρμοδιοτήτων, ή τμημάτων ενιαίων δημοσίων πολιτικών, μεταξύ της Κεντρικής Διοίκησης, Αποκεντρωμένης και Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού.

Όλα λοιπόν τα παραπάνω είναι ορισμένα μόνο από τα πιο σημαντικά σημεία του νέου νόμου και αναφέρονται πολύ επιγραμματικά και για οικονομία χώρου, ενδεχομένως γι΄αυτό το λόγο να μην είναι και απόλυτα κατανοητά, γι΄αυτό δεσμευόμαστε για λεπτομερέστερη και σαφέστερη ανάλυση που θα αναρτηθεί το επόμενο διάστημα στο e-almyros.gr.