Τι συμβαίνει με την σχέση φωτιά-δάσος – Γράφει ο Απόστολος Δ. Κουταρέλος

έκδοση 28-7-2018

Γράφει ο Απόστολος Δ. Κουταρέλος

MSc Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος Α.Π.Θ. και μεταπτυχιακός φοιτητής του τμήματος Χωροταξίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Η χώρα μας δοκιμάστηκε για άλλη μια φορά, λίγες ώρες ήταν αρκετές για να καταστραφούνε χιλιάδες στρέμματα φυσικού πλούτου, να καούνε σπίτια και ανθρώπινες περιουσίες μα το πιο τραγικό, να θρηνήσουμε για άλλη μια φορά ανθρώπινες ζωές. Ο απολογισμός δυστυχώς δεν έχει τέλος με δεκάδες απανθρακωμένων ανθρώπων και δεκάδες αγνοουμένων. Επειδή έχουν ακουστεί και θα ακουστούν πολλές θεωρίες ειδικών ή μη, να δούμε λίγο αρχικά τι συμβαίνει με την σχέση φωτιά-δάσος.

1. Η φωτιά είναι φυσικό φαινόμενο, είναι μέσο αναγέννησης των οικοσυστημάτων και αναπόσπαστο κομμάτι αυτών.
2. Οι φωτιές σε πευκοδάση μπορούνε να δημιουργηθούν χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση, ειδικά σε ένα μεσογειακό κλίμα όπως το δικό μας, σε πολλές χώρες γύρω από την Μεσόγειο η φωτιά είναι σύνηθες φαινόμενο, η Ελλάδα γιατί να αποτελεί εξαίρεση; Πολλά είδη φυτών και ζώων είναι προσαρμοσμένα στην φωτιά, όσο και αν δεν το πιστεύουμε, αυτός είναι ο κύκλος της ζωής των μεσογειακών οικοσυστημάτων.
3. Όσα εναέρια και επίγεια μέσα και να διαθέταμε στις συγκεκριμένες πυρκαγιές των προηγούμενων ημερών, στρατός πυροσβεστική αεροπλάνα από το Ισραήλ την Ρωσία και δεν ξέρω ‘γω τι άλλο, όταν μιλάμε για 9 και 10 μποφόρ αέρα ο μόνος τρόπος να σταματήσει η φωτιά είναι όταν δεν θα έχει πια να κάψει κάτι άλλο.
4. Χωρίς να αποκλείω τον εμπρησμό, θεωρώ αστείες τις θεωρίες περί χτισίματος πάρκων ανεμογεννητριών, και δημιουργία ξενοδοχείων και ορυχείων, αν ήταν έτσι κύριοι, θα έπρεπε τα τελευταία 20 χρόνια να έχουμε 20 νέα ορυχεία, ξενοδοχεία, πάρκα ανεμογεννητριών κ.τ.λ, οπότε όπως καταλαβαίνετε κάτι τέτοιο δεν υφίσταται.

Εν κατακλείδι λοιπόν, ή συγκεκριμένη πυρκαγιά ήταν πρακτικά αδύνατον να σβηστεί ή να περιοριστεί. Ως γνωστόν η θεραπεία είναι η καλύτερη πρόληψη, έπρεπε λοιπόν να γίνει άμεση ενημέρωση για εκκένωση των περιοχών, το θεωρώ τραγικό με τα μέσα επικοινωνίας που διαθέτουμε εν έτη 2018 να εγκλωβίστηκαν άνθρωποι σε σπίτια και αυτοκίνητα. Έπρεπε να υπάρχουν αντιπυρικές ζώνες, έπρεπε ο καθένας να φροντίσει να έχει το σπίτι του και το οικόπεδο του καθαρό και να κάνει ο ίδιος αντιπυρική ζώνη γύρω από αυτό. Έπρεπε να υπάρχουν δρόμοι διαφυγής, δεν είναι μόνο η Ραφήνα και η Κινέτα, είναι δεκάδες περιοχές στην Ελλάδα που αν πιάσει φωτιά η κατάληξη θα είναι η ίδια και χειρότερη. Όλοι σκοτώνονται να χτίσουν αντισεισμικά σπίτια, όταν πας και χτίζεις σε δασώδη περιοχή κάντο πρώτα αντιπυρικό και μετά αντισεισμικό.  Επίσης πρέπει να γίνει γνωστό ότι στην δασοπυρόσβεση, ανεξάρτητα με το ποιοι συμμετέχουν σε αυτήν, οφείλει να μετέχει η  δασική υπηρεσία και μόνος αρμόδιος να είναι ο εκάστοτε τοπικός δασάρχης, αυτός γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα το ανάγλυφο και τις ιδιαιτερότητες της περιοχής ευθύνης του. Πρέπει επίσης να γίνονται κατάλληλοι δασοκομικοί  χειρισμοί των εύφλεκτων δασών, με αραιώσεις, κλαδεύσεις και απομάκρυνση του εύφλεκτου υπορόφου κατά μήκος των δρόμων ώστε να καταστούν λιγότερο εύφλεκτα και να εμποδίζεται η μετατροπή των έρπουσων πυρκαγιών σε επικόρυφες. Πρέπει να μιλάμε για πυροπροστασία όχι για δασοπυρόσβεση, αναγκαίο λοιπόν είναι να επιτηρούνται και να περιπολούνται συνεχώς οι περιοχές υψηλού κινδύνου, για την αποτροπή εμπρησμών αλλά και την έγκαιρη ανίχνευση εστιών πυρκαγιάς και την άμεση κατάσβεση τους. Τρομερή εντύπωση μου κάνει επίσης ότι παρά τα προβλήματά μας, τελικά το φιλότιμο και η μαγκιά του Έλληνα είναι πάνω από κάθε κυβέρνηση, χιλιάδες κόσμου ανά την Ελλάδα συλλέγουν τρόφιμα είδη πρώτης ανάγκης κτλ, προσφέρουν τα σπίτια τους σε συνανθρώπους μας, βάζουν λεφτά σε λογαριασμούς, δίνουν αίμα και βοηθάει ο καθένας από την σκοπιά του, βγάζοντας άχρηστη την ήδη ανύπαρκτη κυβέρνηση.

Ένα μεγάλο συγχαρητήρια στους αφανείς ήρωες (“παίχτες τάβλι” για κάποιους) που για 800 ευρώ ρισκάρουν την ζωή τους αυτές τις μέρες.

Κουράγιο στις οικογένειες και στους συγγενείς των θυμάτων, να μην ξαναζήσει η πατρίδα μας και κανένας, τέτοιες στιγμές, ας είναι αυτή η φορά η τελευταία, ας είναι ένα σκληρό μάθημα για όλους. Ας οργανωθούμε επιτέλους σαν χώρα και σαν λαός και να μάθουμε να σεβόμαστε την φύση, όπως είχε πει και ο αείμνηστος Σπυρίδων Ντάφης ομότιμος καθηγητής Δασοκομίας του τμήματος Δασολογίας του Α.Π.Θ., το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε μετά από μια πυρκαγιά είναι να μην κάνουμε τίποτε, απλώς να προστατεύσουμε το δάσος από την βοσκή και τους καταπατητές.