Το μοντέλο Τριαντόπουλου δείχνει το δρόμο για το άρθρο 86 και την ευθύνη Υπουργών – Γράφει ο Εμμανουήλ Σταύρου

Μετά την απολογία του πρώην Υφυπουργού και βουλευτή Μαγνησίας, Χρήστου Τριαντόπουλου, στην ανακρίτρια του Δικαστικού Συμβουλίου την Πέμπτη φαίνεται ότι ολοκληρώνεται η ανακριτική διαδικασία που ξεκίνησε από το καλοκαίρι. Όλους αυτούς τους μήνες η ανακρίτρια εξέτασε και έλαβε καταθέσεις από λίγες δεκάδες μάρτυρες, αλλά και από τους όσους περιλαμβάνονται στο κατηγορητήριο στο πλαίσιο της διερεύνησης που αφορά την αλλοίωση του τόπου της σιδηροδρομικής τραγωδίας στα Τέμπη. Ολοκληρώνεται, δηλαδή, το ανακριτικό έργο για την υπόθεση, που θεωρητικά θα ήταν το αντίστοιχο που θα γινόταν στο πλαίσιο μιας προανακριτικής επιτροπής της Βουλής. Βέβαια, κανείς δεν πιστεύει ότι θα γινόταν κάτι τέτοιο. Αντιθέτως, είναι σίγουρο πως θα είχαμε ακόμα ένα σήριαλ δημιουργίας πολιτικών εντυπώσεων και ακροτήτων, κυρίως, από την αντιπολίτευση. Όπως γίνεται και στην επιτροπή για τον ΟΠΕΚΕΠΕ, αν και εξεταστική.

Η υπόθεση, λοιπόν, μπαίνει στην τελική ευθεία, μετά την απολογία του πρώην Υφυπουργού παρά τω Πρωθυπουργώ, Χρήστου Τριαντόπουλου, και του πρώην Περιφερειάρχη Θεσσαλίας Κώστα Αγοραστού, στο πλαίσιο της έρευνας για το πλημμέλημα της παράβασης καθήκοντος, την οποία χειρίζεται ανακρίτρια – αρεοπαγίτης του Δικαστικού Συμβουλίου του Ειδικού Δικαστηρίου.

Πέρα όμως από τη διαδικαστική εξέλιξη, ιδιαίτερη σημασία έχει η θεσμική διάσταση της υπόθεσης, η οποία συνδέεται με το αποκαλούμενο πλέον «μοντέλο Τριαντόπουλου». Για πρώτη φορά στα κοινοβουλευτικά χρονικά, πολιτικό πρόσωπο που ελέγχεται για πράξεις κατά την άσκηση των καθηκόντων του ζήτησε αυτοβούλως να μη διεξαχθεί προανακριτική διαδικασία στη Βουλή, αλλά να εισαχθεί η υπόθεσή του απευθείας στον φυσικό δικαστή. Δηλαδή, στο Δικαστικό Συμβούλιο, όπου προεδρεύουν ανώτατοι δικαστικοί λειτουργοί. Ο Χρήστος Τριαντόπουλος με αυτόν τον τρόπο, αποστασιοποιήθηκε από μια πρακτική η οποία τα τελευταία χρόνια έχει δεχθεί σοβαρή κριτική για τον έντονα κομματικό χαρακτήρα της: τις εξεταστικές και προανακριτικές επιτροπές, που συχνά καταλήγουν σε πλήθος πορισμάτων με αποκλειστικά κομματικό πρόσημο.

Σημείο – κλειδί στην αποδοχή της νέας οδού αποτελεί επίσης η σύνθεση του Δικαστικού Συμβουλίου. Πρόκειται για όργανο που απαρτίζεται από ανώτατους δικαστές του Αρείου Πάγου και του Συμβουλίου της Επικρατείας, γεγονός που θωρακίζει την αμεροληψία της διαδικασίας και περιορίζει τα περιθώρια αμφισβήτησης. Η επιλογή της οδού αυτής, σε μια υπόθεση με έντονο πολιτικό αποτύπωμα και έντονη την κοινωνική φόρτιση, ερμηνεύτηκε από κυβερνητικά στελέχη ως «κίνηση πολιτικής γενναιότητας» εκ μέρους του πρώην Υφυπουργού.

Παράλληλα, η υπόθεση άνοιξε εκ νέου τη συζήτηση για την ανάγκη αναθεώρησης του άρθρου 86 του Συντάγματος, το οποίο ρυθμίζει την ευθύνη των υπουργών και παραμένει, σύμφωνα με κυβερνητικές δηλώσεις, «αναχρονιστικό». Η πρόθεση της Κυβέρνησης να εισηγηθεί αλλαγές στη σχετική διάταξη συνδέεται με την επιδίωξη ενίσχυσης της εμπιστοσύνης των πολιτών στη δικαστική αντιμετώπιση υποθέσεων που αφορούν πολιτικά πρόσωπα.

Η εξέλιξη γύρω από τον Χρήστο Τριαντόπουλο δεν αφορά μόνο το πρόσωπο ή την υπόθεση των Τεμπών. Αναδεικνύει ένα βαθύτερο θεσμικό αίτημα: την ανάγκη οι διαδικασίες περί ευθύνης υπουργών να αποκτήσουν σταθερούς κανόνες, απαλλαγμένους από κομματικές εκκρεμότητες και ερμηνείες. Η επικείμενη απόφαση του Δικαστικού Συμβουλίου θα κριθεί για το ουσιαστικό της περιεχόμενο, όμως η επιλογή της οδού που οδήγησε ως εκεί ίσως αποδειχθεί ακόμη σημαντικότερη για τον τρόπο με τον οποίο η χώρα θα αντιμετωπίζει στο μέλλον ζητήματα πολιτικής λογοδοσίας.