ΓΕΛ Αλμυρού: Το έργο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην προάσπιση των δικαιωμάτων του παιδιού

Άρθρο των μαθητών- Πρέσβεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του Γενικού Λυκείου Αλμυρού

Η προστασία και προαγωγή των δικαιωμάτων του παιδιού αποτελεί θεμελιώδη αξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έναν από τους βασικούς πυλώνες της ευρωπαϊκής δημοκρατίας. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ως θεσμός που εκφράζει τη φωνή και τη βούληση των πολιτών, διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμόρφωση πολιτικών και στη θέσπιση νομοθετικών πρωτοβουλιών που διασφαλίζουν τα δικαιώματα όλων των παιδιών, ανεξαρτήτως καταγωγής, φύλου ή κοινωνικής κατάστασης.

Αφετηρία της δέσμευσης αυτής αποτέλεσε η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού (1989), την οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ενσωματώσει πλήρως στο θεσμικό της πλαίσιο. Το Κοινοβούλιο έχει επανειλημμένως τονίσει την ανάγκη να λαμβάνεται υπόψη το «βέλτιστο συμφέρον του παιδιού» σε κάθε ευρωπαϊκή πολιτική, από την εκπαίδευση και την υγεία έως τη μετανάστευση και την ψηφιακή προστασία.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην προστασία των παιδιών από κάθε μορφή εκμετάλλευσης, βίας και κακοποίησης. Μέσα από νομοθετικές παρεμβάσεις και ψηφίσματα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ζητήσει αυστηρότερα μέτρα για την καταπολέμηση της παιδικής πορνογραφίας, της εμπορίας ανηλίκων και της παιδικής εργασίας, καθώς και τη δημιουργία ασφαλέστερων ψηφιακών περιβαλλόντων για τους ανήλικους χρήστες του διαδικτύου.

Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, το Κοινοβούλιο έχει συμβάλει καθοριστικά στην προώθηση της Στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού (2021–2024), η οποία επικεντρώνεται στην προστασία από τη βία και την εκμετάλλευση, στην καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας, στην ασφαλή χρήση του διαδικτύου και στην ενεργή συμμετοχή των παιδιών στη λήψη αποφάσεων που τα αφορούν. Μέσα από το έργο των Επιτροπών του (LIBE, FEMM, DROI), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο παρακολουθεί στενά την εφαρμογή των σχετικών πολιτικών και προτρέπει τα κράτη μέλη να συμμορφώνονται με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

Τεκμηριωμένες δράσεις και ερευνητικά δεδομένα

Η ευρωπαϊκή πολιτική για το παιδί στηρίζεται σε επιστημονικά δεδομένα και εκτεταμένες έρευνες που αναδεικνύουν τις σύγχρονες προκλήσεις.

1. Συμμετοχή των παιδιών στη δημοκρατική ζωή: Έρευνα που εκπονήθηκε για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2020) κατέγραψε τις πρακτικές συμμετοχής παιδιών σε πολιτικό και τοπικό επίπεδο στα 27 κράτη μέλη. Πάνω από 200 παιδιά και νέοι συμμετείχαν μέσω συνεντεύξεων και ομάδων εστίασης, επισημαίνοντας ότι, παρότι υπάρχουν θετικά παραδείγματα, η ενεργός εμπλοκή των παιδιών στις αποφάσεις που τα αφορούν παραμένει περιορισμένη. Η μελέτη αυτή αποτέλεσε πολύτιμο εργαλείο για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο ζητά πλέον θεσμικά τη δημιουργία “παιδικών συμβουλίων” και την ένταξη της παιδικής φωνής στις ευρωπαϊκές διαβουλεύσεις.
2. Νομικό πλαίσιο και δικαιοσύνη: Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (FRA), με το εγχειρίδιο “European Law relating to the Rights of the Child” (2022), αποτυπώνει το σύγχρονο νομικό πλαίσιο προστασίας των παιδιών στην Ευρώπη. Η μελέτη τονίζει την ανάγκη για φιλικά προς τα παιδιά συστήματα δικαιοσύνης, ειδικά εκπαιδευμένους δικαστές και ψυχοκοινωνική στήριξη για παιδιά-θύματα βίας. Τα πορίσματά της χρησιμοποιούνται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη βελτίωση της νομοθεσίας σχετικά με τη δικαστική συνδρομή και τα δικαιώματα των ανηλίκων.
3. Παιδική φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός: Σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση της Eurochild (2024), το 24,8 % των παιδιών στην Ε.Ε. κινδυνεύουν από φτώχεια ή κοινωνικό αποκλεισμό. Τα ποσοστά αυτά αγγίζουν το 39 % στη Ρουμανία και το 34 % στην Ισπανία. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει θέσει ως προτεραιότητα την Εγγύηση για το Παιδί (European Child Guarantee), που προβλέπει δωρεάν πρόσβαση σε εκπαίδευση, υγειονομική περίθαλψη και διατροφή για κάθε παιδί στην Ευρώπη.
4. Ψηφιακή προστασία και ασφάλεια: Η εκρηκτική άνοδος της χρήσης του διαδικτύου από παιδιά ανέδειξε την ανάγκη για ισχυρότερους μηχανισμούς προστασίας. Μελέτες της FRA και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνουν ότι το 15–29 % των εφήβων αναφέρουν περιστατικά διαδικτυακού εκφοβισμού. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ζητήσει την αυστηροποίηση των ευρωπαϊκών κανόνων για την ασφάλεια στο διαδίκτυο και την ψηφιακή εκπαίδευση των παιδιών, με στόχο τη δημιουργία ενός ασφαλούς ψηφιακού χώρου για ανηλίκους.
5. Προστασία ευάλωτων παιδιών: Ιδιαίτερη μέριμνα δίνεται στα ασυνόδευτα παιδιά και στους ανήλικους πρόσφυγες. Το Κοινοβούλιο έχει υποστηρίξει την ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου και την παροχή ειδικών δομών φιλοξενίας, εκπαίδευσης και ψυχολογικής υποστήριξης, σύμφωνα με τα πρότυπα της Σύμβασης της Γενεύης και της Ευρωπαϊκής Χάρτας Θεμελιωδών Δικαιωμάτων.

Ένα θεσμικό όραμα με ανθρώπινη διάσταση

Η δράση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τα δικαιώματα του παιδιού δεν περιορίζεται στη νομοθεσία. Εκδηλώσεις, ακροάσεις, συνέδρια και ειδικές ομάδες εργασίας (όπως η Intergroup on Children’s Rights) λειτουργούν ως πλατφόρμες διαλόγου μεταξύ θεσμών, ειδικών και ίδιων των παιδιών. Κάθε χρόνο, το Κοινοβούλιο φιλοξενεί νέους από όλη την Ευρώπη στο πλαίσιο προγραμμάτων που ενθαρρύνουν τη δημοκρατική συμμετοχή και την ευαισθητοποίηση γύρω από τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Η Ευρώπη αναγνωρίζει πως τα παιδιά δεν είναι «το μέλλον», αλλά το παρόν. Είναι πολίτες με φωνή, με δικαιώματα και με ανάγκη για σεβασμό και προστασία. Η συνεχής προσήλωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους συνιστά έκφραση του ευρωπαϊκού ανθρωπισμού, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της δημοκρατίας που αποτελούν τον πυρήνα του ευρωπαϊκού ιδεώδους.

Η προστασία των παιδιών είναι υπόθεση όλων. Και η Ευρώπη, μέσα από το έργο του Κοινοβουλίου της, δείχνει ότι μπορεί και οφείλει να αποτελεί παγκόσμιο πρότυπο σεβασμού και προαγωγής των δικαιωμάτων του παιδιού.