«Σημάδια στο δέρμα μας που δεν πρέπει να αγνοούμε» – Γράφει ο Μάριος Κουμουρτζής

Μάριος Κουμουρτζής, MD, MSc *

Δερματολόγος- Αφροδισιολόγος

Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του ανθρώπινου σώματος και συχνά αντανακλά εσωτερικές διαταραχές και λειτουργεί ως «πρώιμος δείκτης» για νοσήματα που αφορούν άλλα συστήματα του οργανισμού.

Εξάνθημα με αιφνίδια εμφάνιση: Μπορεί να σχετίζεται με αλλεργίες και κνιδώσεις, αλλά και ιογενείς ή βακτηριακές λοιμώξεις. Εάν εμφανιστεί ως ένα επώδυνο, ερυθρό εξάνθημα που επεκτείνεται, πολλές φορές και με τη χαρακτηριστική μορφή “στόχου” (κύκλοι με σκούρο κέντρο και πιο ανοιχτό περίγυρο), μπορεί να σχετίζεται με φαρμακευτικές αντιδράσεις.

Γενικευμένος κνησμός (ή απλά φαγούρα)  χωρίς την εμφάνιση εξανθήματος: Η ξηρότητα του δέρματος είναι η πιο συχνή εξωγενής αιτία κνησμού, ειδικά σε ηλικιωμένα άτομα. Επίσης, κνησμός χωρίς εξάνθημα μπορεί να προκληθεί από την επαφή με αλλεργιογόνα όπως γύρη, τρίχωμα ζώων, ή ακόμη και από ορισμένα υφάσματα. Πολλά φάρμακα, όπως αυτά για την υπέρταση, ή τον διαβήτη μπορούν να προκαλέσουν κνησμό. Μπορεί, όμως, να αποτελεί και εκδήλωση συστηματικών νοσημάτων. Παθήσεις του ήπατος όπως η χολόσταση ή η πρωτοπαθής χολική κίρρωση, μπορούν να προκαλέσουν κνησμό. Η νεφρική ανεπάρκεια, ο διαβήτης, ο υπο- ή ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να είναι η αιτία του κνησμού. Επίσης, χαμηλά επίπεδα σιδήρου, ακόμη και χωρίς αναιμία, μπορούν να οδηγήσουν σε κνησμό, όπως και  αιματολογικά νοσήματα όπως το λέμφωμα Hodgkin.  Τέλος, ψυχογενείς Παράγοντες, όπως το στρες, το άγχος και η ψυχική καταπόνηση μπορούν να επιδεινώσουν ή να προκαλέσουν κνησμό.

Αλλαγές σε σπίλους (ελιές): Με βάση τον κανόνα ABCDE (Asymmetry, Border, Color, Diameter, Evolution), οποιαδήποτε ύποπτη αλλαγή μπορεί να υποδηλώνει ένα δυσπλαστικό σπίλο, ακόμα και μελάνωμα.

Τριχόπτωση: Η τριχόπτωση μπορεί να υποδηλώνει διάφορες καταστάσεις, όπως ορμονικές αλλαγές (π.χ. προβλήματα θυρεοειδούς), διατροφικές ελλείψεις (π.χ. σίδηρος), αυτοάνοσα νοσήματα (π.χ. γυροειδής αλωπεκία, λύκος), δερματολογικές παθήσεις (π.χ. δερματίτιδα, ψωρίαση), άγχος, φαρμακευτικές παρενέργειες ή ακόμη και κληρονομικότητα.

Αλλαγές στο χρώμα του δέρματος: Ίκτερος- κίτρινη χροιά δέρματος υποδηλώνει ηπατικά ή αιματολογικά προβλήματα, ενώ η ωχρότητα: αναιμία. Αυξημένη παραγωγή μελανίνης που οδηγεί σε σκουρόχρωμες κηλίδες, συχνά λόγω έκθεσης στον ήλιο, μπορεί να συνδέεται με ορμονικές αλλαγές (εγκυμοσύνη, αντισυλληπτικά) ή φωτογήρανση. Η υπομελάγχρωση που προκαλεί άσπρες κηλίδες στο δέρμα (Λεύκη) μπορεί να συνδέεται με αυτοάνοσα νοσήματα.

Αλλοιώσεις στα νύχια

Κίτρινα ή πράσινα νύχια μπορεί να σημαίνει ονυχομυκητίαση ή/και βακτηριακές λοιμώξεις. Κυανοειδής χροιά μπορεί να συνδέεται με καρδιακή/αναπνευστική ανεπάρκεια. Δερματικές Παθήσεις όπως η ψωρίαση, ο λειχήνας ή το έκζεμα και διατροφικές ελλείψεις (Ανεπάρκεια σιδήρου, βιταμίνης Β12, D ή ψευδαργύρου) μπορούν να προκαλέσουν αλλαγές στα νύχια. Σπανιότερα, αλλοιώσεις ονύχων μπορεί να οφείλονται σε κακοήθεις μελανωνυχίες, όπως το υπονύχιο μελάνωμα.

Μεταβολικά και ενδοκρινολογικά: Ξανθελάσματα και ξανθώματα (είναι οι κίτρινες-πορτοκαλί πλάκες γύρω από τα μάτια ή αλλού στο σώμα) μπορεί να συνδέονται με υπερλιπιδαιμία. Σκούρες, παχιές και βελούδινες πλάκες σε μασχάλες, αυχένα, βουβωνική χώρα μπορεί να είναι ένδειξη ινσουλινοαντίστασης και σακχαρώδη διαβήτη. Επίσης, επαναλαμβανόμενα μυκητιασικά ή βακτηριακά εξανθήματα μπορεί να σημαίνουν αυξημένο σάκχαρο. Οίδημα και ξηρότητα δέρματος μπορεί να συνδέονται με υποθυρεοειδισμό, ενώ εξόφθαλμος και οίδημα/πάχυνση στις κνήμες με υπερθυρεοειδισμό.

Συμπέρασμα

Το δέρμα δεν αποτελεί μόνο το περίβλημα του οργανισμού μας, αλλά και πολύτιμο «καθρέφτη» της εσωτερικής μας υγείας. Συμπτώματα που συχνά θεωρούμε αθώα μπορεί να αποτελούν την πρώτη ένδειξη σοβαρών συστηματικών νοσημάτων. Η έγκαιρη αξιολόγηση από δερματολόγο μπορεί να οδηγήσει σε πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση και καλύτερη υγεία.