Τί είναι η άπνοια; – Γράφει ο Χρήστος Κ. Δάενας

Γράφει ο Χρήστος Κ. Δάενας

Πνευμονολόγος

Τί είναι η άπνοια;

Άπνοια είναι η παύση στην αναπνοή, η οποία διαρκεί για τουλάχιστον 10 δευτερόλεπτα. Η υπνική άπνοια, διαχωρίζεται στην κεντρική, όπου ο εγκέφαλος δεν δίνει σωστά το σήμα στους πνεύμονες για να πάρουν ανάσα και στην αποφρακτική, που ειναι και η συχνότερη.  Στην αποφρακτική άπνοια οι  πνεύμονες προσπαθούν να τραβήξουν αέρα μέσα στο στήθος, αλλά λόγω εμποδίου ή απόφραξης σε κάποιο σημείο της διαδρομής του αεραγωγού,  δεν υπάρχει καθόλου εισροή αέρα. Το οξυγόνο στο αίμα, άρα και στον εγκέφαλο κατακρημνίζεται, με αποτέλεσμα ο ασθενής να αφυπνίζεται, να ζορίζει στιγμιαία την καρδιά του και τελικά με σπασμωδικές κινήσεις να παίρνει ανάσα.  Συνήθως δεν υπάρχει αντίληψη αυτών των περιόδων άπνοιας ή των αφυπνίσεων από τον ασθενή.

Πώς μπορεί να καταλαβει κάποιος ότι πάσχει από σύνδρομο αποφρακτικών απνοιών;

Οι περισσότεροι ασθενείς με υπνική άπνοια παρουσιάζουν δυνατό ροχαλητό, αν και δεν σημαίνει πως όποιος ροχαλίζει πάσχει κιόλας.  Συνήθως, ο/η σύντροφος του πάσχοντος παρατηρεί κάποια επεισόδια που τον/την  τρομάζουν. Κάποιοι άνθρωποι ξυπνούν κατά περιόδους, με την καρδιά τους να χτυπά δυνατά, ιδρωμένοι ή με την αίσθηση πνιγμού. Ο κακής ποιότητας ύπνος που απορρέει από την άπνοια, οδηγεί στα αισθήματα της κούρασης και υπνηλίας κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αυτό με τη σειρά του οδηγεί σε πρωινούς πονοκεφάλους, χαμηλή συγκέντρωση, αδύνατη μνήμη και μειωμένη απόδοση στην εργασία. Συχνά, ο ασθενής παρουσιάζει απότομες αλλαγές στην διάθεση του, κατάσταση που μπορεί να παρερμηνευθεί με καταθλιπτική διαταραχή.

Γιατί είναι σημαντικό να γνωρίζει κάποιος αν πάσχει από σύνδρομο απνοιών;

Το σύνδρομο απνοιών στον ύπνο είναι μια σχετικά προσφάτως αναγνωρισθείσα διαταραχή. Πολλοί ασθενείς αλλά και γιατροί πιστεύουν πως οι άπνοιες είναι τόσο αθώες όσο και το απλό ροχαλητό. Τίποτα δεν θα μπορούσε να είναι περισσότερο λάθος. Οι ασθενείς παρουσιάζουν αυξημενο κίνδυνο για σοβαρές αρρυθμίες, αρτηριακή υπέρταση και στεφανιαία νόσο. Είναι πλεόν τεκμηριωμένο, πως το σύνδρομο ευθύνεται για πλήθος αιφνίδιων θανάτων  κατά τη διάρκεια του νυκτερινού ύπνου.Επίσης,επιδεινώνει τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και αυξάνει την πιθανότητα εγκεφαλικού επεισοδίου. Λόγω της υποάρδευσης του εγκεφάλου με οξυγόνο κατά τη διάρκεια της νύκτας, πολλά τροχαία ατυχήματα την περίοδο της ημέρας οφείλονται σε αυτό το σύνδρομο. Σε κάποιες χώρες όπως στην Ολλανδία, όλοι οι επαγγελατίες οδηγοί πρέπει να υποβληθούν σε έλεγχο,πριν η ασφαλιστική εταιρεία προχωρήσει σε συμβόλαιο. Ένα τελευταίο δεδομένο, είναι ότι σχετίζεται με την ανάπτυξη άνοιας σε πιο προχωρημενη ηλικία. Δεδομένου των περιορισμένων θεραπευτικών χειρισμών στην άνοια, όλο το βάρος πέφτει στην πρόληψη εμφάνισης αυτής της κατάστασης.

Πως αντιμετωπίζεται η υπνική άπνοια;

Αρχικά, πρέπει να διαγνωσθεί αν υπάρχει το σύνδρομο και ποιά είναι η βαρύτητά του. Αυτό επιτυγχάνεται με την πολυκαταγραφική μελέτη ύπνου, που γινεται σε εξειδικευμένα εργαστήρια. Ο ασθενής κοιμάται για ένα βράδυ, οπότε και καταγράφονται η καρδιακή, εγκεφαλική και μυική λειτουργία, ανιχνεύονται με αισθητήρες οι κινήσεις του θώρακα και της κοιλίας, η ροή του αέρα, η συγκέντρωση του οξυγόνου και του διοξειδίου του άνθρακα. Ακολούθως, η αντιμετώπιση εξαρτάται από την βαρύτητα της κατάστασης. Στις ήπιες περιπτώσεις αρκούν κάποιες διαιτητικές αλλαγές και οδηγίες. Σε πιο προχωρημένη νόσο, η θεραπεία που προτείνεται για την υπνική άπνοια είναι η Συνεχής Θετική Πίεση Αεραγωγού (Continuous Positive Airway Pressure ή CPAP). Το CPAP είναι μία μηχανή η οποία απαλά αυξάνει την πίεση του αέρα μέσα στον αεραγωγό, εμποδίζοντας έτσι αυτόν να καταρρεύσει και να αποφραχθεί. Το ακριβές επίπεδο πίεσης που προσφέρεται από το μηχάνημα πρέπει να καθοριστεί κατά τη διάρκεια της μελέτης ύπνου και ενώ χρησιμοποιείται το μηχάνημα. Το CPAP είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό για αυτούς που το χρησιμοποιούν σωστά και είναι η θεραπεία με τις λιγότερες επιπλοκές. Σε ασθενείς που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν το CPAP αποτελεσματικά ή έχουν σοβαρό πρόβλημα, συστήνεται  χειρουργική θεραπεία.