Ευθύμιος Ζιγγιρίδης: Οι επιπτώσεις των δασμών σε ΗΠΑ, Ε.Ε. και Ελλάδα

Η αλλαγή ηγεσίας στην μεγαλύτερη οικονομία και μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη στον κόσμο μετά της εκλογές του περασμένου Νοεμβρίου δημιούργησε αναταράξεις σε όλον τον κόσμο σε πολλά επίπεδα. Όταν αναφέρομαι σε πολλά επίπεδα εννοώ μεταξύ άλλων τη γεωπολιτική, την οικονομία και την διάσταση των κοινωνικών προεκτάσεων. Μέρος αυτών των οικονομικών «σεισμικών δονήσεων» είναι και η επιβολή δασμών από τις ΗΠΑ σε ένα μεγάλο μέρος χωρών κυρίως της Ασίας και της Ευρώπης αλλά και της Αυστραλίας και άλλων χωρών.

Δασμοί υπήρχαν πάντοτε μεταξύ χωρών σε συγκεκριμένα προϊόντα. Για παράδειγμα ο Καναδάς η κυβέρνηση του οποίου είναι απί τις πρώτες που αντιτίθεται σε αυτούς τους δασμούς από την μεριά των ΗΠΑ τα προηγούμενα χρόνια είχε τεράστιους δασμούς έως και 270% σε γαλακτοκομικά προϊόντα που εισήγαγε από τις ΗΠΑ όταν οι εισαγωγές ξεπερνούσαν ένα μικρό ποσοστό της παραγωγής του στο συγκεκριμένο προϊόν.

Οι ΉΠΑ είχαν  αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο της τάξεως του  1,2 τρις  δολάρια, για το 2024  δηλαδή εισήγαγαν  προϊόντα από άλλες χώρες περισσότερα από ότι εξήγαγαν . Το μεγαλύτερο έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο των ΗΠΑ δημιουργεί η Κίνα, το οποίο πέρυσι ανήλθε σε κάτι λιγότερο από 300 δισ. δολάρια Ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, με την οποία οι ΗΠΑ έχουν εμπορικό έλλειμμα ύψους 235 δισ. δολ. και το Μεξικό που προκαλεί έλλειμμα ύψους 171 δισ. δολ. στις ΗΠΑ. Η Ελλάδα συμβάλει στο εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με περίπου 300 εκατ. δολ. ΗΠΑ. Η χώρα εξήγαγε πέρυσι αγαθά και υπηρεσίες 2,61 δισ. δολ. και εισήγαγε αγαθά και υπηρεσίες 2,24 δισ. δολ. Στις ελληνικές εξαγωγές προς ΗΠΑ περιλαμβάνονται κυρίως αγροτοδιατροφικά προϊόντα αλλά και βιομηχανικά προϊόντα.

Ο νέος πρόεδρος Των ΗΠΑ προχώρησε σε αυτές τις ενέργειες προκειμένου να περιορίσει τις εισαγωγές και να προσελκύσει αμερικάνικες και άλλες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται εκτός ΗΠΑ να επενδύσουν στις ΗΠΑ δημιουργώντας θέσεις εργασίας και αυξάνοντας το ΑΕΠ της χώρας. Υπάρχουν ήδη μεγάλες εταιρείες που ξεκίνησαν την μετεγκατάσταση στις ΗΠΑ εδώ και μήνες μετά από τις φοροελαφρύνσεις και την φθηνή ενέργεια που ανακοίνωσε η κυβέρνηση Τράμπ.

Τέτοιες κινήσεις φυσικά μπορεί να έχουν και το ανάποδο αποτέλεσμα και αυτό θα το αναλύσουμε παρακάτω με τις πιθανές θετικές η αρνητικές εξελίξεις σε Ευρώπη ΗΠΑ και Ελλάδα. Η εφαρμογή ενός σταθερού δασμού 20% σε αυτές τις ροές θα μπορούσε να μεταφραστεί σε άμεση μείωση των εξαγωγών κατά 85 δισ. Ευρώ. Η ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία θα είναι η πρώτη που θα πληγεί . Πέρσι οι συνολικές εξαγωγές οχημάτων από την ΕΕ στις ΗΠΑ ανήλθαν στα 46 δις ευρώ περίπου Αυτοί οι νέοι δασμοί θα μπορούσαν να καταστήσουν τα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα μη ανταγωνιστικά στην αμερικανική αγορά. Μία μείωση στις εξαγωγές οχημάτων έχει επίδραση και στις εφοδιαστικές αλυσίδες που σημαίνει κίνηση μικρότερων όγκων προϊόντων  σε ευρωπαϊκά με ότι συνεπάγεται αλυσιδωτά αυτό σε θέσεις εργασίας .

Επιπλέον ο κλάδος των φαρμακευτικών προϊόντων θα επηρεαστεί λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2023 το εμπορικό πλεόνασμα της ΕΕ στο συγκεκριμένο κλάδο σε σχέση με τις ΗΠΑ αντιπροσώπευε το 15% της εγχώρια παραγωγής της ΕΕ.

Σύμφωνα με την Goldman Sachs   προβλέπεται  ότι το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της ζώνης του ευρώ θα είναι 0,7% χαμηλότερο μέχρι το τέλος του 2026 σε σύγκριση με ένα σενάριο χωρίς δασμούς, με το μεγαλύτερο μέρος της ζημιάς να είναι εμπροσθοβαρές μέχρι τα τέλη του 2025. Στο καθοδικό σενάριο, η ζώνη του ευρώ θα μπορούσε να διολισθήσει σε τεχνική ύφεση το επόμενο έτος, με σωρευτική απώλεια ΑΕΠ κατά 1,2% σε σχέση με το βασικό σενάριο χωρίς δασμούς. Η δυναμική του πληθωρισμού, εν τω μεταξύ, πρόκειται να γίνει πιο περίπλοκη. Η Goldman Sachs αύξησε την πρόβλεψή της για τον δομικό πληθωρισμό το 2025 στο 2,1% και προειδοποιεί για πιθανή κορύφωση 2,3% εάν τα αντίποινα της ΕΕ εντείνουν τις πιέσεις στις τιμές.

Αυτές οι αλλαγές θα επηρεάσουν και την οικονομία των ΗΠΑ και από ΄ότι φαίνεται αρνητικά τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.

• Οι Αμερικανοί καταναλωτές δείχνουν σημάδια ότι ετοιμάζονται να μειώσουν τις δαπάνες τους, καθώς προετοιμάζονται να απορροφήσουν τις αυξήσεις των τιμών από την εκστρατεία του προέδρου Donald Trump για τους δασμούς.
• Οι έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι ανησυχούν όλο και περισσότερο για τον πληθωρισμό και την ανεργία και σχεδιάζουν να μειώσουν τα βασικά αγαθά και τις προαιρετικές αγορές εάν οι δασμοί ωθήσουν τον πληθωρισμό.
• Οι καταναλωτικές δαπάνες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομικής ανάπτυξης των ΗΠΑ και η επιβράδυνση των δαπανών θα μπορούσε να καταστήσει πιο πιθανή μια ύφεση.

Η JP Morgan  βλέπει μείωση 0,2 ποσοστιαίων μονάδων στο ΑΕΠ των ΗΠΑ, το οποίο μειώνει την εκτίμησή του για το έτος στο 1,3%. Ο πληθωρισμός τιμών προσωπικών καταναλωτικών δαπανών (PCE) για το 2025 αναμένεται να ανέλθει στο 2,7%, αυξημένος κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ ο πυρήνας του πληθωρισμού PCE προβλέπεται να αυξηθεί κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες στο 3,1%. Η επιδείνωση της ανάπτυξης και τα αποτελέσματα του πληθωρισμού αφήνουν τη Fed με ένα δύσκολο δίλημμα. Ελλείψει επιδείνωσης της αγοράς εργασίας, υπάρχουν ισχυρά επιχειρήματα για τα επιτόκια να παραμείνουν σε αναμονή επ ‘αόριστον.

Όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενή παράγραφο η Ελλάδα έχει εμπορικό πλεόνασμα που ανέρχεται σε 300 εκ δολάρια σε σχέση με τις ΗΠΑ για το 2024. Τα προϊόντα της χώρας μας που ενδέχεται να  δεχτούν πλήγμα είναι οι ελιές όπου το 2024 οι εξαγωγές σε ελιές ανήλθαν σε αξία 241 εκ ευρώ στις ΗΠΑ  και επιπλέον εξήχθησαν 45000 τόνους ελαιόλαδο. Η ελληνική φέτα επίσης κατέχει ηγετική θέση στην αμερικάνικη αγορά με αξία εξαγωγών πάνω από 54 εκ ευρώ . Επίσης ο κλάδος του κρασιού ενδεχομένως να πληγεί έχοντας πωλήσεις ύψους 19 εκ ευρώ στις ΗΠΑ. Υπάρχουν και έμμεσες επιπτώσεις στα ελληνικά προϊόντα αφού οι Ευρωπαίοι εταίροι μας ενδεχομένως να μειώσουν τις εισαγωγές τους από Ελλάδα . Να σημειωθεί ότι η  Ελλάδα εξάγει το 65% των προϊόντων της σε χώρες της ΕΕ

Εν κατακλείδι ο Παγκόσμιος δασμολογικό πόλεμος έχει αρχίσει. Είναι σίγουρο ότι η ΕΕ όπως και άλλες χώρες θα ανταποδώσουν με δασμούς σε προϊόντα που εισάγονται από τις ΗΠΑ . Αναρωτιέται κάποιος εάν αυτό είναι λογική προσέγγιση ή είναι η αρχή ενός παραλογισμού που το μόνο που θα πετύχει είναι η μείωση του βιοτικού επιπέδου των κατοίκων των χωρών της Δύσης και όχι μόνο. Σε περίπτωση που ο Τραμπ επιβάλλει και επιπλέον φορολόγηση σε πλοία που ελλιμενίζονται σε λιμάνια των ΗΠΑ και είναι κατασκευασμένα στην Κίνα ή τα διαχειρίζονται κινέζικες εταιρείες, τότε θα αναστατωθεί η παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα αφού το 75 % των πλοίων κατασκευάζονται σε κινέζικα ναυπηγεία.

Ας ελπίσουμε ότι η λογική θα πρυτανεύσει από όλες τις πλευρές και ότι αυτοί οι δασμοί είναι ένας μοχλός πίεσης προκειμένου να διαπραγματευτούν όλες οι χώρες τις εμπορικές τους στρατηγικές εκ νέου με τις ΗΠΑ και δεν είναι ένα όπλο το οποίο θα καταστρέψει το εμπόριο όπως το γνωρίσαμε έως σήμερα.

Ευθύμιος Ζιγγιρίδης Beng MSc AMIEE MILT

Σύμβουλος Στρατηγικών επενδύσεων

Πρόεδρος GBHORIZONS