Συμμετοχή του ΓΕΛ Αλμυρού στο Πρόγραμμα «Κλεμμένες Αρχαιότητες, Λαοί Χωρίς Μνήμη»

Μια ξεχωριστή εμπειρία είχαν την ευκαιρία να βιώσουν οι μαθητές της Α΄ Λυκείου του ΓΕΛ Αλμυρού κατά την επίσκεψή τους την Τετάρτη 22/1/25 στο Αθανασάκειο Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου, όπου περιηγήθηκαν στην έκθεση με θέμα «Κλεμμένες Αρχαιότητες, Λαοί Χωρίς Μνήμη», η οποία σχεδιάστηκε από μουσειολόγους του τμήματος Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων της Δ/νσης Αρχαιολογικών Μουσείων του ΥΠΠΟ. Η εκπαιδευτική επίσκεψη πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της ευαισθητοποίησης των μαθητών σχετικά με τη σημασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, την προστασία των πολιτιστικών αγαθών από την αρπαγή και την παράνομη διακίνησή τους -στη χώρα μας και διεθνώς- καθώς και τις επιπτώσεις της αρχαιοκαπηλίας στους λαούς και την ιστορική τους μνήμη.

Πριν από την επίσκεψη στο Μουσείο οι μαθητές προετοιμάστηκαν στο σχολείο από τους συνοδούς εκπαιδευτικούς με ανάγνωση και συζήτηση με αφορμή 4 ιστορίες: κλοπή βυζαντινής εικόνας, λαθρανασκαφή, τυμβωρυχία, αρχαιοκαπηλία. Κατά την επίσκεψή τους στο Μουσείο είδαν φωτογραφικό υλικό ταφής που περιλαμβάνει τον σκελετό ενός νεκρού κοριτσιού και τα «κτερίσματα» που το συνοδεύουν, ενώ παρακολούθησαν ένα 3λεπτο animation video ευαισθητοποίησης για την αρχαιοκαπηλία και εμβάθυναν στο θέμα του εμπορίου αρχαιοτήτων μέσω συζήτησης με τις υπευθύνους υλοποίησης του προγράμματος.

Οι μαθητές ενημερώθηκαν από τις αρχαιολόγους του Μουσείου για τη συστηματική λεηλασία αρχαιοτήτων που έχει συμβεί σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, κατά τη διάρκεια των αιώνων. Έγινε εκτενής αναφορά σε περιπτώσεις διάσημων ελληνικών έργων τέχνης που βρίσκονται σε Μουσεία του εξωτερικού, όπως τα Γλυπτά του Παρθενώνα, η Αφροδίτη της Μήλου, η Νίκη της Σαμοθράκης, ο Αρπιστής, ο Βωμός του Ναού του Διός της Περγάμου, ενώ τονίστηκε ο αγώνας για τον επαναπατρισμό τους. Η συζήτηση επικεντρώθηκε στα αίτια και τα κίνητρα της αρχαιοκαπηλικής δραστηριότητας, στον τρόπο που λειτουργούν διεθνώς τα κυκλώματα, στις καταστροφικές επιπτώσεις της αρχαιοκαπηλίας, όχι μόνο στη διάσπαση της πολιτιστικής κληρονομιάς αλλά και στην απώλεια της ιστορικής συνέχειας και ταυτότητας για τους λαούς που χάνουν τα πολιτιστικά τους τεκμήρια, στα διαφορετικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου και στην ευαισθητοποίηση όλων μας απέναντι σε αυτό το οργανωμένο έγκλημα πολιτισμού.

Παράλληλα αξιοποιήθηκαν τα παιδαγωγικά εργαλεία του Μουσείου: Οι μαθητές πάνω σε έναν παγκόσμιο χάρτη, όπου τοποθετούνται διαδραστικά μαγνητικές κουκίδες δήλωσαν και σχολίασαν τις χώρες που πλήττονται από τη δράση των αρχαιοκάπηλων, καθώς και τα κέντρα διακίνησης ή εμπορίου των αρχαιοτήτων. Στη συνέχεια, συμμετείχαν σε επιδαπέδιο παιχνίδι περιπέτειας με τίτλο «Στα ίχνη των αρχαιοκαπήλων», το οποίο ζωντανεύει δύο φανταστικές ιστορίες, λαθρανασκαφής αρχαίου νεκροταφείου και κλοπής εικόνων βυζαντινού ναού και κλήθηκαν να εξιχνιάσουν τις 2 υποθέσεις αρχαιοκαπηλίας, αναγνωρίζοντας τη διαδρομή των αντικειμένων που χάθηκαν από τη χώρα καταγωγής τους.

Η επίσκεψη ολοκληρώθηκε με την ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των μαθητών και των υπευθύνων, όπου οι μαθητές εξέφρασαν την ανάγκη να προστατευθούν οι αρχαιότητες από την παράνομη διακίνηση και να επιστραφούν εκεί όπου ανήκουν. Χαρακτηριστικά μια μαθήτρια ανέφερε: «Η αρχαιοκαπηλία δεν είναι μόνο μια υλική απώλεια, αλλά και μια απώλεια μνήμης και ταυτότητας. Άλλωστε ο τίτλος της έκθεσης υπογραμμίζει ότι ένας λαός χωρίς πρόσβαση στο παρελθόν του είναι σαν να χάνει τη μνήμη του και μέρος της ψυχής του». Άλλος μαθητής είπε: «Η πολιτιστική κληρονομιά δεν είναι μόνο μνήμη του παρελθόντος, αλλά και κληροδότημα για τις επόμενες γενιές», ενώ κάποιος άλλος εξέφρασε την άποψη ότι «Η προστασία της ταυτότητας κάθε αρχαιολογικού αντικειμένου μάς αφορά όλους. Τα αντικείμενα έχουν φωνή. Ας τα αφήσουμε να μας διηγηθούν τις ιστορίες τους».

Η επίσκεψη στο Αθανασάκειο Μουσείο έκλεισε  με την περιήγηση των μαθητών μας στις αίθουσες του Μουσείου, όπου παρατήρησαν νεολιθικά ευρήματα, μυκηναϊκά αντικείμενα και επιτύμβιες στήλες. Ως εκπαιδευτικοί αισθανόμαστε ιδιαίτερη ικανοποίηση για την ευκαιρία αυτή που δόθηκε στους μαθητές μας προκειμένου να κατανοήσουν τη σημασία του πολιτισμού και την ευθύνη που έχουμε όλοι απέναντι στην ιστορία μας. Ταυτόχρονα, συγχαίρουμε το Αθανασάκειο Μουσείο για την πρωτοβουλία του, που απέδειξε για ακόμη μια φορά τον πολύτιμο ρόλο του ως φάρος γνώσης και ευαισθητοποίησης.

Η Διευθύντρια του ΓΕΛ Αλμυρού

Μπουκόρου Άννα

Med Φιλόλογος