«Μωμόγεροι» στην κεντρική πλατεία Αλμυρού

Στην Κεντρική Πλατεία Αλμυρού θα πέσει η αυλαία των εορταστικών εκδηλώσεων της χριστουγεννιάτικης περιόδου. Το απόγευμα της Κυριακής 5 Ιανουαρίου, στις 5:30μ.μ., θα αναβιώσει το έθιμο των Μωμόγερων, ένα λαϊκό δρώμενο, βγαλμένο μέσα από την ποντιακή παράδοση το οποίο διαδραματίζεται κατά το Δωδεκαήμερο των γιορτών Χριστούγεννα – Πρωτοχρονιά – Θεοφάνια με ευχετηριακό χαρακτήρα. Το έθιμο θα αναβιώσουν μέλη του  Συλλόγου Καρυοχωρίου Πτολεμαΐδας τα οποία θα επισκεφτούν παράλληλα και τον πεζόδρομο και τα καφέ γύρω από την πλατεία.

Στο διαδίκτυο «αλιεύσαμε» κάποιες σχετικές πληροφορίες…

Η ονομασία του δρώμενου προέρχεται από τις λέξεις μίμος και γέρος. Στο έθιμο οι λέξεις αυτές συνδέονται με τις μιμητικές κινήσεις των πρωταγωνιστών-γερόντων.  Κατ’ άλλους υπάρχει σύνδεση με τον αρχαιοελληνικό θεό Μώμο, ο οποίος ήταν ο θεός της χλεύης και του σκώμματος, της ειρωνείας και του σαρκασμού, προσωποποίηση της κοροϊδίας και της αποδοκιμασίας. Τέλος, υπάρχει και η εκδοχή ότι μωμόγερους ονόμαζαν τους ιερείς του Μώμου.

Το έθιμο των Μωμόγερων πιστεύεται ότι προέρχεται από την αρχαία Ελλάδα, λόγω της ομοιότητάς του με τον διθύραμβο. Οι θεωρίες που κυριαρχούν υποστηρίζουν ότι οι Μωμόγεροι είτε ήταν οι δώδεκα ιερείς του Μώμου, θεού του γέλιου και της σάτιρας, είτε σύμβολα των στρατηγών του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Το έθιμο είχε αρχικά τελετουργικό χαρακτήρα, στη συνέχεια όμως μεταβλήθηκε λόγω των επιδράσεων που δέχτηκαν οι Μωμόγεροι τόσο από το περιβάλλον τους, όσο και από τις γειτονικές κουλτούρες. Τα στοιχεία που είχαν πάρει από την αρχαϊκή περίοδο αντικαταστάθηκαν από άλλα της βυζαντινής περιόδου που βίωναν. Η Μωμοέρια αργότερα εξελίχτηκε σε δρώμενο Σε νεότερο στάδιό τους με επίκεντρο τη σάτιρα, τον έρωτα και την ψυχαγωγία.

Το έθιμο της Μωμοέριας έχει πάνω από πενήντα παραλλαγές. Ωστόσο, μέχρι σήμερα έχει διατηρηθεί μόνο εκείνη που προέρχεται από το χωριό Λιβερά της Τραπεζούντας. Με την ανταλλαγή των πληθυσμών ανάμεσα στον Πόντο και την Ελλάδα το 1923, οι Πόντιοι πρόσφυγες ήταν αναγκασμένοι να φέρουν μαζί τους λιγοστά πράγματα κατά τη μετανάστευσή τους στον ελλαδικό χώρο. Ανάμεσα σε αυτά βρίσκονταν περικεφαλαίες και εγκόλπια Μωμόγερων. Συνέχισαν να τελούν το έθιμο ακόμη και μετά την εγκατάστασή τους στη Μακεδονία. Για αυτόν τον λόγο, από το 1924 η Μωμοέρια πραγματοποιείται κάθε χρόνο στην Ελλάδα.