Κυριακή της Τυροφάγου – Κήρυγμα του Αρχιμ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΙΑΝΝΙΟΥ

Η επιθυμία της γνώσης, η ανάγκη της μάθησης και η ικανότητα του ανθρώπου να κρίνει, να συγκρίνει και να αξιολογεί, πράξεις λόγους και σκέψεις είναι έμφυτα δοσμένα από τον Δημιουργό του. Αποσκοπούν στην ολοκλήρωση του ατόμου αλλά και γενικότερα στην ανάπτυξη πολιτιστικών αξιών.  Συνεπώς θα ήταν άκρως παράλογο να απαιτήσουμε από τον άνθρωπο να δέχεται ασυζητητί, χωρίς έλεγχο ή και αντίρρηση τα πάντα. Θα ήταν άρνηση βασικού χαρακτηριστικού του σκεπτομένου λογικού όντος και απομάκρυνση από τον προορισμό του πάνω στη γη.

Ωστόσο η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και η δυνατότητα αξιολογικής εκτίμησης λόγων και πράξεων, δεν θα έπρεπε να περιορίζεται και να μετατρέπεται σε κρίση και κατάκριση πράξεων συγκεκριμένων ατόμων με προφανή στόχο την μειωτική κατάταξη ή και περιφρόνηση τους. Είναι δυνατόν να διδαχτούμε από πράξεις και λόγους συνανθρώπων μας. Να δεχτούμε τα καλά και ορθά παραδείγματα ως οδηγητικά για τη διαμόρφωση της συμπεριφοράς μας. Και θα είναι επίσης πολύ βοηθητικό να αποφύγουμε τη μίμηση πράξεων και λόγων που δεν είναι αποδεκτές τόσο από τον ανθρώπινο, αλλά κυρίως από τον θείο νόμο. Και αυτό χωρίς να προχωρούμε στον κριτικό έλεγχο αυτών που τις πράττουν.

«Σύ τίς εἶ ὁ κρίνων ἀλλότριον οἰκέτην; Τῷ ιδίῳ Κυρίῳ στήκει ἢ πίπτει» καταλήγει ο Απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή του, αγαπητοί μου αδελφοί. Ποιος είσαι εσύ και με ποιο δικαίωμα κρίνεις τον ξένον υπηρέτη. Έχει τον κύριό του, το αφεντικό του. Αυτός θα κρίνει αν είναι εν τάξει, ή θα τον κατακρίνει.

Πολύ εύκολα και χωρίς ιδιαίτερη σκέψη αποτιμώντας με μια απλή ματιά τις πράξεις κάποιου, σπεύδουμε να κρίνουμε όχι τόσο αυτή καθ’ εαυτή την πράξη, όσο αυτόν που την έκαμε. Αγνοούμε τα περιστατικά. Δεν προλάβαμε καν να την δούμε ολοκληρωμένη. Δεν προσέξαμε ακόμη κάποιους άλλους παράγοντες που παρέσυραν ή εξανάγκασαν αυτόν τον άνθρωπο να ενεργήσει με αυτόν τον απαράδεκτο για μας, τρόπο. Και σημειώστε αυτό το τελευταίο. Θεωρούμε  απαράδεκτο για μας, τον τρόπο που ενήργησε, κατά την δική μας προσωπική κρίση, που ίσως να είναι και λανθασμένη. Πιθανόν λοιπόν να μην είναι και τόσο κατακριτέα ή πράξη αυτή για την οποία σπεύσαμε να τον  κατηγορήσουμε.

Μήπως απλώς πρέπει να δούμε την πράξη και πως θα αποφύγουμε να κάνουμε κάτι παρόμοιο; Αλλά κι αν ακόμη είναι κατακριτέα, ποιοι είμαστε εμείς για τον κρίνουμε. Ποιος μας έδωσε αυτό το δικαίωμα; Για να μην τονίσουμε εμφαντικά: Εμείς άραγε είμαστε εκτός κάθε κριτικής; Μήπως αυτό που κατακρίνουμε το έχουμε και εμείς πράξει άλλοτε; Οι δικές μας πράξεις είναι τέλειες και σύμφωνες με τους νόμους των ανθρώπων και τις εντολές του Θεού; Αναρίθμητες είναι και καθημερινές, οι παντοειδείς μικρές ή μεγάλες παραβάσεις μας. Κάποιες μάλιστα ωραιοποιώντας τες, τις χαρακτηρίζουμε σαν παληκαριά ή τόλμη. Άλλες τις εκμηδενίζουμε. «Δεν είναι και τίποτε σπουδαίο», εκτιμούμε, δικαιολογώντας εύκολα και χωρίς ιδιαίτερη σκέψη, τον εαυτό μας, προσπαθώντας να φιμώσουμε τη φωνή της συνείδησής μας.

Ωστόσο, αγαπητοί μου, το ότι κρίνουμε, κατακρίνουμε και καταδικάζουμε τους άλλους για τις πράξεις τους και την συμπεριφορά τους, δεν είναι το χειρότερο. Δυστυχώς η κριτική και καταδίκη των άλλων γίνεται πολύ πιο αυστηρή και ανελέητη, όταν οι πράξεις τους, μάς επηρεάζουν έμμεσα, μάς ενοχλούν άμεσα. Φυσικά για ό,τι κάνουμε ζημιώνοντας τους συνανθρώπους μας ή περιφρονώντας και αγνοώντας τα δικαιώματά τους, ή παραβαίνοντας τον νόμο του Θεού, δεν τα θεωρούμε σοβαρά ή καταδικαστέα. Ο Κύριος, αγαπητοί μου αδελφοί, γνωρίζει βέβαια ότι είμαστε αμαρτωλοί και είναι αδύνατον, αν και μια ημέρα ήταν η ζωή μας να μείνουμε μακριά από την αμαρτία.

Γι’ αυτό με απόλυτη σαφήνεια στην επί του όρους ομιλία Του, τονίζει «ἐάν μή ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τά παραπτώματα αὐτῶν, οὐδέ καί ὁ πατήρ ὑμῶν ἀφήσει τά παραπτώματα ὑμῶν», απαιτώντας από εμάς απόλυτη συνέπεια. Εάν δε φανούμε συγχωρητικοί αντιμετωπίζοντας με κατανόηση τα παραπτώματα των άλλων, να μην περιμένουμε να μας συγχωρήσει και ο Θεός για τα πολλά λάθη και αμαρτίες μας που καθημερινά πράττουμε. Αυτό λοιπόν, που πρέπει πάντοτε να σκεφτόμαστε, όταν συμβαίνει να συγκρουσθούμε με τους συνανθρώπους μας, είτε πρόκειται για σοβαρά θέματα ή και απλά και ανάξια λόγου, είναι η αποδοχή ότι είναι κι αυτοί αδέρφια μας, παιδιά του ίδιου Θεού και Πατέρα μας. Συνεπώς με αγάπη και κατανόηση θα έπρεπε να αντιμετωπίζουμε λάθη των άλλων που μας ενοχλούν, μας ζημιώνουν. Αλλιώς αποδεικνύουμε ότι δεν λογαριάζουμε τους άλλους ως αδέρφια μας. Έτσι καταλήγουμε να  συμπεριφερόμαστε με μη φιλική διάθεση, κάποτε και με εχθρική ή και εκδικητική. Πως λοιπόν περιμένουμε να δείξει, ο Πατήρ ο Ουράνιος, κατανόηση για τις αδυναμίες, τα λάθη, τις αμαρτίες μας;

Από αύριο, αγαπητοί μου, εισερχόμαστε στην μεγάλη τεσσαρακοστή, που είναι μια ακόμη ευκαιρία, ένα στάδιο προετοιμασίας για την καθαρότητα της ψυχής μας. Χωρίς πραγματική όμως, ειλικρινή και ανιδιοτελή αγάπη για τους συνανθρώπους μας, η ψυχή μας δεν θα είναι καθαρή. Άλλη απόδειξη της αγάπης μας για τους άλλους, είναι η αποφυγή της κακόβουλης κριτικής, το επιπόλαιο κουτσομπολιό, η κατάκριση. Αγάπη σημαίνει, με προθυμία, κατανόηση και καλοσύνη να συγχωρούμε αυτούς που πιθανόν μας έβλαψαν. Δύο βασικά διδάγματα, από τα πολλά που αναφέρουν οι ευαγγελικές περικοπές, τονίσαμε. Το πρώτο η αποφυγή της κρίσης και κατάκρισης των άλλων.

Και το δεύτερο η ανάγκη να συγχωρούμε από καρδιάς και με αγάπη τους συνανθρώπους μας, αν θέλουμε να μας βλέπει και ο Θεός σαν αδέλφια μεταξύ μας και με την απέραντη αγάπη Του, να συγχωρεί τα πολλά μας λάθη.