Διαφωτιστική η ημερίδα της ΕΛΛΕΤ για την προστασία του φυσικού και αρχαιολογικού τοπίου στα πλαίσια Ευρωπαϊκού προγράμματος

Οι αναφορές για τις πλωτές ανεμογεννήτριες

ρεπορτάζ: Βιβή Τσιντσίνη,

Μέλος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων AEJ

“Ένα τοπίο, δεν είναι όπως το αντιλαμβάνονται μερικοί κάποιο σύνολο γης, φυτών και υδάτων. Είναι η προβολή της ψυχής ενός λαού επάνω στην ύλη.” Οδυσσέας Ελύτης

Παρακολουθήσαμε με μεγάλο ενδιαφέρον την επιστημονική εσπερίδα που πραγματοποίησε η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού την Τετάρτη 25 Μαΐου, με αφορμή την ένταξη «5 Νησιών του Νοτίου Αιγαίου» στα πλαίσια του προγράμματος «7 Most Endangered» της Europa Nostra, λόγω της επαπειλούμενης τοποθέτησης ανεμογεννητριών, σε ευαίσθητα τοπία τους.

Οι θεματικές ενότητες της ημερίδας ήταν:  Η σημασία της διαφύλαξης του πολιτιστικού και φυσικού τοπίου, η επίδραση των ΑΠΕ στο φυσικό και πολιτιστικό τοπίο, τα εργαλεία για την επίτευξη των στόχων της προστασίας και της βιώσιμης πράσινης μετάβασης.

Ο στόχος της ημερίδας, ο οποίος και επετεύχθη,  ήταν η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ διακεκριμένων ομιλητών και αντιπροσώπων των εμπλεκόμενων φορέων, για την παραγωγή συμπερασμάτων, κρίσιμων για την επίτευξη της προστασίας του πολιτιστικού και φυσικού τοπίου, με παράλληλη επίτευξη της βιώσιμης πράσινης μετάβασης.

Η κα Καρρά, πρόεδρος της ΕΛΛΕΤ, τόνισε ακόμη μια φορά με την ευκαιρία της ημερίδας πόσο σημαντικό είναι να διατηρήσουμε το τοπίο και οικοσύστημα εν μέσω της απαραίτητης, θεμιτής, πράσινης ανάπτυξης. «Πιστεύουμε στις ανανεώσιμες πηγές, αλλά με τη σωστή χωροθεσία» τόνισε η κα Καρρά.

Συνεχίζοντας το σκεπτικό η κα Sneska Quaedvlieg – Mihailovic, Γενική Γραμματέας του οργανισμού Europa Nostra, αναφέρθηκε στις μοναδικές ομορφιές των ελληνικών νησιών και πόσο σημαντική είναι η ευαισθητοποίηση του κοινού στην Ευρώπη για την πολύ εύθραυστη αλληλεπίδραση μεταξύ ανάπτυξης και προστασίας του φυσικού και αρχαιολογικού τοπίου.

Η Europa Nostra έχει γίνει άλλωστε, η κορυφαία πολιτιστική φωνή της Ευρώπης, ώστε να ερευνήσουμε και να προτείνουμε τις καινοτόμες λύσεις για την προστασία της πολιτιστικής, και περιβαλλοντικής εθνικής και παγκόσμιας κληρονομιάς

Ο Pado Vitti, εκπρόσωπος της Europa Nostra, ανέλυσε γιατί δεν πρέπει να μετατραπούν σε δάση ανεμογεννητριών οι κορυφογραμμές των νησιών. «Τι θα γίνει όταν θα είναι αυτοί οι τεράστιοι πύργοι ξεπερασμένοι και θα στέκουν σκουριασμένοι και παρατημένοι; Αυτό το σεμινάριο είναι μια ευκαιρία για ολοκληρωμένη συζήτηση».

Στο χαιρετισμό του ο Κων/νος Χριστοφίδης, εκπρόσωπος του Ινστιτούτου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας επενδύσεων είπε μεταξύ άλλων: τα νησιά πρέπει να φροντίσουν για την ήπια μετάβασή τους στις ήπιες μορφές ενέργειας… Έχουν τη δυνατότητα, να εξασφαλίσουν την ενεργειακή τους αυτονομία καθώς είναι προικισμένα με αέρα, ήλιο και κάποια με γεωθερμία. Σαφώς και δεν αναφέρομαι σε βιομηχανικά πάρκα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας… που θα διακινδύνευαν το φυσικό τοπίο, τον τουρισμό και την επιβίωση των κατοίκων…

Οι ομιλητές αναφέρθηκαν στις θαλάσσιες ανεμογεννήτριες και ότι τα ιδανικότερα ύδατα στην Ελλάδα είναι νοτιοανατολικά και δυστυχώς αμφισβητούμενα από τους γείτονές μας. Η λύση θα βρεθεί με συζήτηση, διαβούλευση και σχεδιασμό, είπαν και πρότειναν μικρές κατασκευές. «Πρέπει να αποφασίσουμε τι θα θυσιάσουμε για να διατηρήσουμε όλα τα υπόλοιπα. Γνωρίζουμε τη βιοποικιλότητα ενός νησιού πριν τη θυσιάσουμε; Πρώτα πρέπει να ερευνούμε και έπειτα να αποφασίζουμε.»

Αξίζει η αναφορά στα θέματα και τους ομιλητές για να διαπιστώσει κανείς την ενδελέχεια και αποτελεσματικότητα με την οποία εργάστηκαν οι συμβαλλόμενοι στο πρόγραμμα:

«Υφιστάμενη κατάσταση και κίνδυνοι στα πέντε νησιά του Αιγαίου.» Δημήτρης Λεβέντης, Αρχιτέκτων – Αναστηλωτής, Αντιπρόεδρος Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς ΕΛΛΕΤ.

«Διεθνείς αρχές προστασίας φυσικού και πολιτιστικού τοπίου.» Ελένη Μαΐστρου, Αρχιτέκτων, ομότιμη καθηγήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ, Πρόεδρος Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς ΕΛΛΕΤ.

«Αντιμετώπιση προκλήσεων και διαφύλαξη του πολιτιστικού τοπίου.» Βασιλική Βλάμη, Περιβαλλοντολόγος, επιστημονικός συνεργάτης LIFE-IP AdaptInGR.

 «Η μοναδική βιοποικιλότητα του Αιγαίου.» Παναγιώτης Παφίλης, Καθηγητής Ζωικής Ποικιλότητας ΕΚΠΑ, Πρόεδρος Συμβουλίου Φυσικού Περιβάλλοντος ΕΛΛΕΤ.

 «Τουριστική ανάπτυξη και τοπίο.» Άρης Ίκκος, Επιστημονικός Διευθυντής του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ).

 «Αρχαιολογικοί χώροι, παραδοσιακοί οικισμοί, μνημεία και φυσικό τοπίο.» Αμαλία Ανδρουλιδάκη, Γενική Διευθύντρια Αναστήλωσης Μουσείων και Τεχνικών Έργων του Υπουργείου Πολιτισμού.

«Χωροταξία και θεσμικό πλαίσιο: συσχετίσεις και αντιφάσεις.» Μιλτιάδης Λάζογλου, Χωροτάκτης-Πολεοδόμος, υπεύθυνος περιβαλλοντικής πολιτικής ΕΛΛΕΤ.

 «Αποτύπωση των περιοχών αποκλεισμού και των ζωνών ασυμβατότητας για την χωροθέτηση εγκαταστάσεων Α.Π.Ε.» Έφη Καραθανάση, Πολεοδόμος, ιδρυτής της εταιρείας «Χωροδυναμική και Περιβάλλον».

 «Συμμετοχικός σχεδιασμός και ενεργειακές κοινότητες.» Μάνος Βασιλάκης, Πολιτικός μηχανικός, μέλος Επιτροπής Κυθήρων για θέματα των βιομηχανικών αιολικών σταθμών.

Αναφορά στο πρόβλημα και πιθανές εναλλακτικές από εκπροσώπους των Δήμων των νησιών: Κωνσταντίνος Βεντούρης, Δήμαρχος Κιμώλου | Ελευθέριος Καραΐσκος, Δήμαρχος Αμοργού| Βασίλης Μαράκης, Δήμαρχος Σικίνου | Πέτρος Μαρκουίζος, Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Τήνου και Τρύφωνας Κόλλιας, Νομικός σύμβουλος Δήμου Τήνου | Εμμανουήλ Μικέλης, Δήμαρχος Μήλου | Χαράλαμπος Σούγιαννης, Αντιδήμαρχος Τεχνικών Υπηρεσιών Κυθήρων

 «Η ένταξη Πέντε Νησιών του Αιγαίου στα 7 Υπό Απειλή ως ενέργεια της ΕΛΛΕΤ.» Βασιλική Πουγκακιώτη, Πολιτικός μηχανικός-Αναστηλώτρια, επιστημονικός συνεργάτης Συμβουλίου Ενέργειας ΕΛΛΕΤ.

Θυμίζουμε: Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού επέλεξε πέντε ενδεικτικά Νησιά στο Νότιο τμήμα του Αιγαίου Πελάγους για να τα εντάξει στο Πρόγραμμα 7 Most Endangered 2021 της Europa Nostra. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ αγωνίζεται για έναν βιώσιμο τρόπο ζωής με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από το 1972. Ωστόσο, στην περίπτωση του Κυκλαδίτικου Τοπίου που εκπροσωπείται από τα Πέντε Νησιά του Νοτίου Αιγαίου, η Οργάνωση ζητά εναλλακτικές και ισορροπημένες λύσεις καθαρής ενέργειας αντί των μαζικών αιολικών πάρκων, σε συνδυασμό με μια διεξοδική διαδικασία διαβούλευσης με τις τοπικές κοινότητες και ειδικούς.

Τα πέντε Νησιά – Αμοργός, Κίμωλος, Κύθηρα, Σίκινος και Τήνος – βρίσκονται χωρικά στο Νότιο τμήμα του Αιγαίου Πελάγους, ενώ τα τέσσερα από αυτά (Αμοργός, Κίμωλος, Σίκινος και Τήνος) αποτελούν μέρος του νησιωτικού συμπλέγματος των Κυκλάδων. Και τα πέντε χαρακτηρίζονται από το «κυκλαδίτικο τοπίο», το οποίο τους δίνει υψηλή πολιτιστική και περιβαλλοντική αξία. H αρμονική συνύπαρξη του Αιγαίου Πελάγους, με τους λόφους, τα βουνά, τους παραδοσιακούς οικισμούς, τα μνημεία και τους αρχαιολογικούς χώρους, δημιουργούν ένα εμβληματικό τοπίο, το οποίο αποτελεί ζωτικό κομμάτι της ελληνικής και κατ’ επέκταση της ευρωπαϊκής ταυτότητας.

Το πολυφασματικό αυτό τοπίο βρίσκεται τώρα σε σοβαρό κίνδυνο, καθώς η ελληνική κυβέρνηση ενθαρρύνει τη μετατροπή του σε βιομηχανική ζώνη με αιολικά πάρκα. Το σχέδιο είναι η εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε διάφορες τοποθεσίες σε κάθε νησί, συχνά δίπλα σε αρχαιολογικούς χώρους, προστατευόμενες περιοχές Natura 2000 και ως σκηνικό-περιμετρικά από παραδοσιακά χωριά. Οι προτεινόμενες ανεμογεννήτριες υπερβαίνουν κατά πολύ τις πραγματικές ενεργειακές ανάγκες των νησιών και πρόκειται να παρέχουν ενέργεια και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Οι ανεμογεννήτριες όχι μόνο θα επηρεάσουν οπτικά το τοπίο των νησιών, αλλά θα έχουν επιπτώσεις στα μορφολογικά και κλιματολογικά στοιχεία τους, θέτοντας σε κίνδυνο τόσο τη χλωρίδα και την πανίδα τους, όσο και τους τομείς της γεωργίας, της κτηνοτροφίας και του τουρισμού. Αναμφίβολα, αυτό θα μειώσει την περιβαλλοντική και πολιτιστική αξία του τοπίου και θα θέσει σε κίνδυνο την επιβίωση των τοπικών κοινοτήτων.