«Μνήμες κατοχής» στη Νέα Αγχίαλο

Ανήμερα της συμπλήρωσης 79 ετών από το ολοκαύτωμα της Νέας Αγχιάλου από τα ιταλικά στρατεύματα κατοχής, στις 27 Απριλίου, έλαβε χώρα εκδήλωση μνήμης μέσα σε ένα ζεστό και φιλικό περιβάλλον στο αμφιθέατρο του Δραγνειοδημαρχιακού μεγάρου.

Οι επισκέπτες είχαν τη δυνατότητα να μάθουν την ιστορία των μαρτυρικών πόλεων μέσα από τη φωτογραφική έκθεση «Δεν Λησμονώ, μια εικόνα χίλιες λέξεις» του ιδρύματος «Δεν Λησμονώ Γεώργιος Καραμάνος», παρακολούθησαν ενδιαφέρουσες ομιλίες κατά την παρουσίαση της ποιητικής συλλογής «Μνήμες Κατοχής» του Ανδρέα Ανδρουλιδάκη κι ενημερώθηκαν για τις θηριωδίες στην κατοχή της χώρας μας από Γερμανούς, Ιταλούς και Βουλγάρους.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης βραβεύτηκε ο ιδρυτής του Ιδρύματος «Δεν Λησμονώ» κος Γιώργος Καραμάνος για την προσφορά του στη διατήρηση της εθνικής μας μνήμης.

Σύντομο χαιρετισμό στο ξεκίνημα απηύθυνε ο Αντιδήμαρχος Δημ. Ενοτήτων κος Αργύρης Κοπάνας ο οποίος μεταξύ των άλλων είπε πως «ζωντανεύουν μνήμες του χθες που φέρνουν μπροστά μας εικόνες τρομερές, γεγονότα καταστροφής που συμβαίνουν μέσα στην παράνοια και τον παραλογισμό του πολέμου, όμως αυτά τα έργα αναδεικνύοντας όλη τη θηριωδία του πολέμου, εκπέμπουν δυνατά και ηχηρά μηνύματα, υμνούν την ειρήνη».

Από την πλευρά της, η πρόεδρος του τοπικού συμβουλίου Ν. Αγχιάλου κα Βάσω Πυργάνη-Παρασκευοπούλου καλωσόρισε τους παρευρισκόμενους λέγοντας ότι «είναι η πρώτη τέτοια εκδήλωση μνήμης που πραγματοποιείται στη Νέα Αγχίαλο και θα αποτελέσει απαρχή για άλλες αντίστοιχες στο μέλλον». Την εκδήλωση συντόνισε η δημοσιογράφος Ροσάνα Πόπωτα.

Πρώτη ομιλήτρια η Αντιδήμαρχος Τουρισμού Βόλου κα Γεωργία Μποντού-Τοκαλή η οποία μεταξύ των άλλων είπε: «Η Αγχίαλος ξαναζεί σήμερα μνήμες οδυνηρές καθώς στις 27 Απριλίου 1943 οι Ιταλοί πυρπόλησαν την πόλη, κάηκε ολοσχερώς. Ήταν ένα προμελετημένο έγκλημα διότι από τις προηγούμενες ημέρες είχαν ξεκινήσει οι πυροβολισμοί, ιταλικά κανονιοφόρα από το λιμάνι του Βόλου έφθασαν εδώ και κατέστρεψαν τις βάρκες, οι Αγχιαλίτες εγκατέλειψαν τα σπίτια τους γιατί ήξεραν ότι θα γίνει η μεγάλη επίθεση. Από μακριά έβλεπαν την πόλη τους να καίγεται, από τα 700 σπίτια τα 650 κάηκαν ολοσχερώς, όπως το καμάρι μας, το εξατάξιο σχολείο. Η συνέχεια ήταν πολύ οδυνηρή διότι οι Αγχιαλίτες κλήθηκαν να βιώσουν μία τραγωδία. Δύο τραγωδίες μέσα σε έναν αιώνα, 37 χρόνια μετά το ολοκαύτωμα της Αγχιάλου στην Ανατολική Ρωμυλία, πάνω που οι Αγχιαλίτες είχαν στήσει τη ζωή τους ζουν ένα άλλο ολοκαύτωμα, αυτή τη φορά από τους Ιταλούς. Τα παιδιά εκείνης της εποχής προόδευσαν και μας παρέδωσαν έναν ευλογημένο τόπο που χαιρόμαστε εμείς σήμερα. Τις μνήμες εκείνες πρέπει να τις διατηρούμε ζωντανές. Το ευτύχημα για εμάς εδώ είναι ότι δεν θρηνήσαμε νεκρούς όπως στη Δράκεια, το δεύτερο μαρτυρικό χωριό του Δήμου Βόλου».

Σχετικά με το βιβλίο του κου Ανδρουλιδάκη, η κα Μποντού τόνισε: «Μέσα από την κατάθεση ψυχής του γράφτηκε αυτό το βιβλίο. Υπάρχει πολύ μεγάλη έρευνα για τους μαρτυρικούς τόπους της Ελλάδος με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Η τέχνη και ο λόγος, η ζωγραφική, η φωτογραφία και η ποίηση αποτυπώνονται σε κάθε μαρτυρικό τόπο».

Στη συνέχεια μίλησε ο ιατρός διδάκτορας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών Θεσσαλίας και αντιπρόεδρος του ANIMUS κος Ιωάννης Νταβέλης ο οποίος έκανε μια αναλυτική εξιστόρηση των γεγονότων της κατοχής, της αντίστασης και των εγκλημάτων που διέπραξαν οι κατοχικές δυνάμεις σε διάφορες περιοχές της χώρας μας. Μεταξύ των άλλων είπε: «Ο κ. Ανδρουλιδάκης καταφέρνει μέσα από το βιβλίο του να παρουσιάσει σε κάθε ένα από τα 152 μαρτυρικά χωριά και Δήμους τον χαιρετισμό και την προσωπική παρέμβαση κάθε τοπικού άρχοντα, τη σκιτσογραφία που είναι αναγόμενη εις το αφήγημα, και την ποίηση του ίδιου του συγγραφέως, ένα τρίπτυχο πρωτοποριακό, καινοτόμο για τα ελληνικά λογοτεχνικά δρώμενα. Μαρτυρικά χωριά, χωριά του μαρτυρίου, πρόκειται για χωριά που είναι μαρτυρίες και μνήμες μέσα στον χρόνο. Άρα η έννοια έχει δύο επεξηγήσεις. Αυτή είναι η αφήγηση του τι συνέβη την περίοδο 1941-1944 όταν η χώρα βρισκόταν υπό τριπλή κατοχή, γερμανική, ιταλική, βουλγαρική».

Ο κ. Νταβέλης αναφέρθηκε επίσης στα κατοχικά δάνεια, τις εκτελέσεις των πατριωτών της αντίστασης, στη διαφοροποίηση των Ναζί που εν μέσω κατοχής άλλαξαν τον τρόπο με τον οποίο έβλεπαν τους Έλληνες. «Οι Γερμανοί στην αρχή έδειξαν ανοχή. Όταν οι Έλληνες αποφάσισαν ότι η κατάπαυση της ελευθεριότητας δεν τους αρμόζει, τότε οι Γερμανοί έδειξαν τα πραγματικά τους δόντια. Το 1943 μας υποβιβάζουν μετά τα σαμποτάζ στον ελλαδικό χώρο, σε φυλή μη προεξέχουσα επαναφέροντας τη θεωρία ότι το ελληνικό κάλλος έχει χαθεί, ήτοι αυτό προκάλεσε ένα πογκρόμ εκτελέσεων σε όσα χωριά εθεωρούνταν ένοχα. Για το 3^ο Ράιχ, η ευθύνη δεν ήταν ατομική αλλά συλλογική. Όταν ένας Γερμανός στρατιώτης έχανε τη ζωή του, δέκα τουλάχιστον χωρικοί έπρεπε να σκοτωθούν. Στην ελληνική επικράτεια διακομματικά και διαπολιτικά μεγαλουργούσε η ελληνική αντίσταση, με άπειρα σαμποτάζ με αποκορύφωμα την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου. Οι κατακτητές προς παραδειγματισμό προχωρούσαν σε φριχτά αντίποινα».

Τέλος, ο κ. Ανδρουλιδάκης, δημοσιογράφος, συγγραφέας και ποιητής, πήρε τον λόγο. Αρχικά αναφέρθηκε σε προσωπικά του βιώματα διότι η γιαγιά του κάηκε ζωντανή στο χωριό Καλή Συκιά της Κρήτης μπροστά στα μάτια της 11χρονης τότε μητέρας του συγγραφέα. «Γεννήθηκε στο Ροδάκινο, ένα μαρτυρικό χωριό που οι Γερμανοί το έκαψαν τρεις φορές. Όπως κι εδώ στη Νέα Αγχίαλο όπου οι Ιταλοί δεν άφησαν τίποτα όρθιο παρά μόνο χαλάσματα και φαντάσματα στα αποκαΐδια. Περνώντας τα χρόνια μου ήρθε η ιδέα μου να κάνω το χρέος μου στη γιαγιά μου Βαγγελίτσα, διαβάζοντας την ιστορία και ψάχνοντας τεκμήρια, μου ήρθε η ιδέα να γράψω για τα μαρτυρικά χωριά, να διατηρήσουμε ζωντανή τη μνήμη όλων όσων έγιναν».

Στον επίλογο της εκδήλωσης, από την κα Τοκαλή παραδόθηκε ένα κάδρο με ποίημα για τη Νέα Αγχίαλο στον κο Καραμάνο. «Το Ίδρυμα Δεν Λησμονώ είναι να μάθετε ένα πράγμα στα παιδιά σας, να μην ξεχνάνε. Εγώ μπορεί να έδωσα κάποια χρήματα, εσείς δώστε τους ψυχή να θυμούνται» είπε χαρακτηριστικά εν μέσω θερμών χειροκροτημάτων ο κ. Καραμάνος. Επίσης, η Αντιδήμαρχος Βόλου προσέφερε αναμνηστικό δώρο με το σύμβολο του Δήμου, την Αργώ, σε κάθε έναν από τους ομιλητές, ενώ στο τέλος πήρε τον λόγο ο σπουδαίος Αγχιαλίτης συγγραφέας και λαογράφος κος Διονυσίου ο οποίος έζησε τα γεγονότα του 1943 και κατέθεσε τη δική του μαρτυρία (που είχαμε φιλοξενήσει πέρυσι τέτοια εποχή στον «Λαό»).