Η εκπομπή «Λαός Online» προβάλει το αίτημα για Λαογραφικό Μουσείο στους Κοκκωτούς

Σε ρόλο ξεναγού ο κ. Ευστάθιος Πολυμέρου, παρουσιάζει μια ολοκληρωμένη πρόταση για τον τουρισμό στην περιοχή

Με την εκπομπή «Λαός online» για το καλοκαίρι ταξιδεύουμε με νέους χορηγούς και εκτός στούντιο. Φίλοι και πελάτες, επαγγελματίες και αιρετοί γίνονται ξεναγοί του τόπου τους και μαζί τους καταγράφουμε εικόνες της Όθρυος, εικόνες των δαντελωτών παραλιών του Αλμυρού, εικόνες της Νοτιοδυτικής Μαγνησίας.

Η εκπομπή ανοίγει λοιπόν ένα νέο κύκλο, αλλά παραμένει διαδραστική, καθώς σε ζωντανή μετάδοση διαβάζουμε τα σχόλιά σας, τις παρατηρήσεις σας, τις προσκλήσεις σας, στο δικό σας χωριό, αλλά και τις ιδέες σας. Όλα αυτά γίνονται με τη στήριξη των: Studio Αισθητικής Face & Body της Νεκταρίας Κοτζαπαναγιώτη, Wardrobe Boutique της Ιωάννας Μακρή, Κομμωτήριο της Σοφίας Μπίλικα, Μεταφορική Φώτη Τσέλια, οικοδομικά υλικά και εργαλεία Μάριος Κρομμύδας, Ζιγγιρίδης Ευθύμιος GBhorizons, Gossip Coffe n More, Κωνσταντίνος Λασκαρίδης Belitech.

Τη Δευτέρα 12 Ιουλίου ταξιδέψαμε με ξεναγό τον κ. Ευστάθιο Πολυμέρου, στις νότιες πλαγιές της Όθρυος σε υψόμετρο 560 μέτρων, στο γραφικό χωριό των Κοκκωτών, 18 χλμ από τον Αλμυρό και ανάμεσα στα δυο μοναστήρια της Παναγιάς μας, 5 χιλιόμετρα από το ανδρώο μοναστήρι της Ξενιάς.

Επιλέξαμε τον κ. Πολυμέρου γιατί είναι φίλος και αναγνώστης, αλλά και γιατί διετέλεσε επί σειρά ετών πρόεδρος των Κοκκωτών, πρόεδρος του εξωραϊστικού συλλόγου «η Όθρυς», αλλά και γιατί έχει να μας παρουσιάσει ένα μικρό λαογραφικό μουσείο που στέκει αξιοποίησης στην αυλή του.

Μεταφέρουμε την περιγραφή των αντικειμένων του Λαογραφικού μουσείου του κ. Πολυμέρου, όπως μας τις μετέφερε, από τη μνήμη και την προφορική παράδοση. Ας μας συγχωρέσουν λοιπόν, οι ειδικοί αν έχουμε κάποια λάθη στη μεταφορά. Εξάλλου και αυτά έχουν το ενδιαφέρον τους, δηλαδή πως κάποιες λέξεις κατέληξαν σήμερα, μέσα από την πάροδο των χρόνων και την προφορική ιστορία.

Σας μεταφέρουμε όσα μας παρουσίασε ο κ. Πολυμέρου και με τις περιγραφές του:

Παραδοσιακός φούρνος, το φτυάρι και το ξιτάλι (ξύλινο) που τραβούσανε τα κάρβουνα και «βοηθούσαν τη φωτιά».

Μέρη του αργαλειού με την σαΐτα και το νήμα, με το οποίο έφτιαχναν «μπαντανίες» και άλλα.

Λυποσίδερο που πιάναμε τους λύκους (lupus στα λατινικά είναι ο λύκος). Παλαιότερα είχαμε πάρα πολλούς λύκους. Έτσι βάζαμε το λυποσίδερο, το στήναμε ανοικτό  και όταν πατούσε το πόδι του ο λύκος έκλεινε και έτσι τους πιάναμε.

Περδούκλια. Με αυτά πιάναμε τα μπροστινά πόδια στα ζώα, είχε και κλειδί. Έτσι δεν μπορούσαν να απομακρυνθούν γιατί τα περδούκλια τους εμπόδιζαν να περπατήσουν και τα βρίσκαμε εύκολα και κοντά στο σημείο που τα αφήσαμε όταν πηγαίναμε σ’ αυτά το πρωί.

Γκιουστέκια. Τα φορούσαν οι σκαριάτες. Πηγαίναν μπροστά στο γάμο. Μ΄ αυτά ‘χτυπάγαν τα ζώα για να τρέχουνε.

Τσιγγέλι. Όταν ο κουβάς γέμιζε στο πηγάδι και δεν μπορούσαμε να τον βγάλουμε με μια τριχιά δέναμε το τσιγγέλι, πιάναμε τον κουβά και τον ανεβάζαμε.

Καπίστρι.

Ξυστρί. Ξύναμε, καθαρίζαμε τα ζώα από βουνιές και βρωμιές.

Σουβλιά για το λαιμό των σκύλων, ώστε να μην μπορούν να τα φάνε οι λύκοι.

Βελόνες, τις χρησιμοποιούσαμε για να περνάμε τον καπνό.

Αλφάδι ξύλινο.

Χερόμυλος. Γύριζε με το χέρι και σ’ αυτόν τρίβανε το αλάτι. Τη μια πλάκα τη βάζαμε σε μια μπαντανία, σε ένα πανί, στη μέση βάζαμε το αλάτι και πάνω την δεύτερη πλάκα.

Βαρελάκι ξύλινο για το τυρί.

Αλέτρι, παλιά και νεότερα εξαρτήματά του (όπως κλειδί και εργαλεία για τον καθαρισμό του).

Κοπτικά εργαλεία: Πριόνι, Κοσιά, δρεπάνι (για το τσάι), τανάλια.

Παλάντζα και Καντάρι (για το ζύγισμα σε οκάδες).

Κυπριά, κουδούνια για τα ζώα.

Γάστρα, για το ψήσιμο του φαγητού (σε στεφάνια και στάχτη)

Ζογανάς για την κοπή του τσαγιού.

Ξιτάνι για τα κάρβουνα (σίδερο)

Σαντράτσι, εργαλείο για να κόβουμε τα νύχια των ζώων, πέταλα, καρφιά και εργαλεία για το πετάλωμα.

Κοπίδια, σφήνες για να «σχίζουν» τις πέτρες.

Σφήνες για ξύλα.

Σούβλες που χρησιμοποιούσαν στα πανηγύρια για κοκορέτσια και σπληνάντερα.

Δοχεία για γάλα, τραχανά και τοματοπολτό.

Κιαφ’στήρι, μ’ αυτό κιαφίζαμε τα αμπέλια ή ψυχαστήρι (πιθανώς η ονομασία από το θειάφι που χρησιμοποιούσαν σ’ αυτά για να τα ψεκάσουν)

Εργαλείο για το φύτεμα του καπνού.

Εξάρτημα από παλιό καρυοφύλλι.

Καβουρντιστίρι για τον καφέ. Εκεί και το βάζαμε σα ρεβύθι τον καφέ και τον καίγαμε.

Παλιό πουγκί.

Σούβλες από έλατο για το αρνί του Πάσχα.

Παλιά ραπτομηχανή.

Σίτα για κοσκίνισμα.

Σφοντύλια και ρόκα, όπως και εξαρτήματα για να τυλίγουν το νήμα.

Ξύλο για να γυρίζουν τον τραχανά στο καζάνι να μη κολλήσει.

Εργαλεία για να φτιάχνουμε και να ράβουμε σκούπες. Φύτευαν σπόρους και το φυτό που αναπτυσσόταν, το έκοβαν όταν ήταν έτοιμο και το έραβαν. Έτσι έφτιαχναν τις σκούπες.

Εργαλείο για το μπόλιασμα των δέντρων.

Σφραγίδι για τις λειτουργίες. (ο κ. Πολυμέρου αφηγείται με «σπασμένη», συγκινημένη φωνή: η μητέρα μου όταν έκανε τη λειτουργία, πήγαινε σε ένα δωμάτιο, δεν ήταν κανείς εκεί, άναβε ένα κερί, είχε το σφραγίδι και το θυμιατό, έλεγε μια προσευχή και στο τέλος έβαζε το σφραγίδι).

Σίδερο για κάρβουνα.

Χαβάνι, που χτυπούσαμε τις σκορδαλιές.

Χωνάκι για το κρασί, για να μη φεύγει το κρασί από το δοχείο.

Ταψιά για πίτες.

Φιτσέλι για το νερό.

Τορβάς για το κολατσιό όταν πηγαίναμε στο χωράφι.

Λάμπα.

Τετζεράκι που φτιάχναμε το γάλα (σα μικρό κατσαρολάκι).

Σβάρνα (οργώναμε, «ισιάζαμε» το χωράφι).

Όλα αυτά μπορείτε να τα δείτε στο βίντεο που θα ενσωματώσουμε στο σχετικό άρθρο που θα αναρτήσουμε τη Δευτέρα 19 Ιουλίου ή στη σελίδα μας στο facebook «Λαός του Αλμυρού».

Για το παλιό σχολείο που συντηρούν τα μέλη του Συλλόγου Κοκκωτών «η Όθρυς», έχουμε αναφερθεί εκτενώς στο παρελθόν. Εκεί φυλάσσονται αναλλοίωτα από το χρόνο, παλιοί χάρτες, πολλά αναγνωστικά βιβλία, αλλά και εκπαιδευτικά, η έδρα του δασκάλου με την κουδούνα (καμπανούλα) που χτυπούσε για το διάλειμμα, παλιά εργαλεία του δασκάλου που δεν τα συναντάμε πλέον, για τη φυσική, τη χημεία, τη βιολογία και τα μαθηματικά και το αρχείο του σχολείου. Ο κ. Πολυμέρου μας αφηγήθηκε πως παλιότερα ο δάσκαλος είχε πολλές αρμοδιότητες. Έδινε μέχρι και βεβαίωση για την έκδοση του διπλώματος οδήγησης. Στον χώρο του σχολείου έμενε και ο δάσκαλος. Κυλιόμενα κάθε οικογένεια των μαθητών του χωριού, έφερνε και ένα πιάτο φαγητό στο δάσκαλο. Ενώ κάθε μέρα όλοι οι μαθητές έφερναν στον δάσκαλο από ένα ξύλο για τη σόμπα του σχολείου.

Ως λαογραφία ορίζεται εκείνη η επιστήμη που ασχολείται με όλες τις εκφάνσεις του λαϊκού πολιτισμού. Εξετάζει, καταγράφει και ταξινομεί όλα όσα ένας λαός κατά παράδοση λέγει, ενεργεί και πράττει σε συλλογικό επίπεδο ψυχικής και κοινωνικής ζωής του λαού σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο και συνεπώς ποικίλει. Κατηγορίες, τις οποίες θα μπορούσε κανείς να διακρίνει ως αντικείμενο έρευνας της λαογραφικής επιστήμης, αφορούν στον υλικό βίο και την λαϊκή δημιουργία (οίκος και αυλή, τροφές και ποτά, ενδύματα και καλλωπισμός, λαϊκές τέχνες), στον πνευματικό βίο (λατρεία, θρησκευτική ζωή, δημώδης μετεωρολογία, φυτά, ζώα, μύθοι, παραδόσεις, παροιμίες, αινίγματα, λαϊκό θέατρο κ.α.) και στον κοινωνικό βίο (καθημερινά έθιμα, παιχνίδια, σχολική ζωή κ.α.).

Ο κ. Πολυμέρου μας παρουσίασε την έκφανση της λαογραφίας στην καθημερινή ζωή και εργασία μέσα από όσα έχει συγκεντρώσει από τον πατέρα του και τον παππού του και έπειτα μας ταξίδεψε στο σχολείο των Κοκκωτών, στους Ιερούς Ναούς της Αγίας Παρασκευής, στο μνημείο του Νικόλαου Μιχόπουλου, ιδρυτή, προέδρου του πρώτου ελληνικού συνεταιρισμού. Από την παραπάνω αναφορά μας στη Λαογραφία και τις κατηγορίες της, παρατηρεί κανείς ότι το μικρό αυτό χωριό της Όθρυος μπορεί να αξιοποιηθεί ως λαογραφικός θησαυρός στις περισσότερες από τις κατηγορίες, δηλαδή στον πολιτισμό, στην παιδεία, στην καθημερινή ζωή και στη θρησκευτική ζωή.

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο κ. Πολυμέρου στον κ. Πριάκο, ο οποίος και διασφάλισε με τις ενέργειές του ώστε να παραμείνει η ονομασία του χωριού Κοκκωτοί, ως ελληνική.

Στο κλείσιμο της εκπομπής και στη σκιά του Πλατάνου, συνεχίσαμε τη συζήτησή μας όπου ο κ. Πολυμέρου σχολίασε μεταξύ άλλων: προ δυο μηνών κάναμε έγγραφο στη Δημοτική Αρχή, με το οποίο ζητούμε να κάνουμε μια λυόμενη αίθουσα στο προαύλιο του σχολείου, όπου θα εκτίθενται όσα είδαμε, αλλά και όσα φίλοι και συγχωριανοί θέλουν να δωρίσουν στο λαογραφικό μουσείο… Χρειάζεται μελέτη, μας διευκρίνισαν οι υπηρεσίες του Δήμου, ενώ ο Δήμαρχος συμφώνησε με το εγχείρημα. Αναμένουμε τις ενέργειές του λοιπόν…

Συζητήσαμε για τη θέση του χωριού, ότι είναι σταθμός μεταξύ των δυο μοναστηριών, πολύ κοντά σε πανέμορφες διαδρομές –όπως αυτή για τη Νεροσπηλιά- που αξιοποιούνται εύκολα για τον ορειβατικό τουρισμό, είναι σταθμός μεταξύ του βοτανικού κήπου και του χωριού και μουσείου του Στεφάνου Κομμητά και μπορεί να γίνει σταθμός και για το νέο λαογραφικό μουσείο που προτείνει, το επισκέψιμο παλιό σχολείο και τις εκκλησιές της Αγίας Παρασκευής.

Ευελπιστούμε αυτό το βίντεο στους Κοκκωτούς, να το αξιοποιήσουν οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί του τόπου μας και σίγουρα οι αιρετοί μας!

Περιμένουμε τις προτάσεις σας, τις προσκλήσεις σας, τις ιδέες σας για την επόμενη εκπομπή… Μαζί λοιπόν, μέχρι το επόμενο ταξίδι… το οποίο, θα είναι βαρκάδα στον Πτελεό…

• 

• 

• 

• 

• 

•