«Ελέγκω» – Αν ήσουν γυναίκα στην Ελληνική Επανάσταση…

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Γράφει ο Βίκτωρ Κων. Κοντονάτσιος

Το νέο βιβλίο της Χρύσας Μαρδάκη

Κυκλοφορεί ήδη και είναι στη διάθεση κάθε φιλαναγνώστη και φιλίστορα, το νέο βιβλίο της συμπολίτισσας Χρύσας Μαρδάκη με κύριο τίτλο «Ελέγκω» και υπότιτλο «Αν ήσουν γυναίκα στην Ελληνική Επανάσταση…».

Πρόκειται για ένα ιστορικό μυθιστόρημα αφιέρωμα, στον εορτασμό της διακοσιοστής επετείου του απελευθερωτικού αγώνα του 1821.

Μια τέτοια απλή και λιτή ανακοίνωση, όπως η παραπάνω, θα ήταν αρκετή για να γίνει ανάρπαστο το νέο αυτό βιβλίο της Χρύσας Μαρδάκη, όποιο κι αν ήταν αυτό το βιβλίο για όλους όσους έχουν γνωρίσει και κυρίως για όσους έχουν μελετήσει και εντρυφήσει στο γνωστό σ’ αυτούς προηγούμενο συγγραφικό έργο της Χρύσας Μαρδάκη. .

Δεν θα χρειαζόταν τίποτε άλλο. Τα βιβλία της έχουν κυκλοφορήσει  μέχρι τώρα έχουν δημιουργήσει το κατάλληλο κλίμα για την βεβαία ευμενή υποδοχή κάθε νέου. Θα αρκούσε, λοιπόν, το απλό και λιτό «Έγραψε κι άλλο βιβλίο η Χρύσα».

Τούτη τη φορά όμως η Χρύσα Μαρδάκη ξεπέρασε κατά πολύ, κατά την προσωπική μου εκτίμηση, και την πλέον αισιόδοξη προσδοκία φτάνοντας σε μία κορύφωση. Ξεπέρασε τον εαυτό της. Η Χρύσα Μαρδάκη με το νέο της αυτό βιβλίο ξεπέρασε την Χρύσα Μαρδάκη που γνωρίζαμε.

Δεν μπορώ,  με καμία προσπάθεια,  αλλά και δεν θέλω να αντισταθώ σε μία μεγάλη  παροτρυντική εσωτερική πίεση να περιορισθώ στην απλή αυτή ανακοίνωση – ακόμα και αν αυτή ήταν ιαχή και έπαιρνε την πανηγυρική μορφή τον ενθουσιασμό και την ζωντάνια ζητωκραυγής: «Κυκλοφόρησε και άλλο βιβλίο της Χρύσας Μαρδάκη, με κύριο τίτλο «Ελέγκω».

Η «Ελέγκω» δεν είναι «ένα ακόμα βιβλίο». Η «Ελέγκω» είναι «κάτι άλλο». Είναι ένα βιβλίο που δικαιούται  και, από τη φύση του και το ποιόν του, «απαιτεί»  ή μάλλον «επιτάσσει» κάτι παραπάνω σε όσους αισθάνονται χρέος τους και ανάγκη να μιλούν για ό,τι καλό σ’ αυτόν τον τόπο. Και σ’  αυτή την επιταγή, σ’ αυτή την προσταγή, σ’ αυτό το χρέος, σ’ αυτό το «Ἴτε παῖδες Ἑλλήνων…» σκύβω, προσκυνώ και υπακούω.

Τι είναι, λοιπόν, τελικά, η «Ελέγκω» της δικής μας Χρύσας Μαρδάκη; Η «Ελέγκω», λοιπόν, είναι η  Ελληνίδα γυναίκα, αυτή που θα ήσουν και εσύ, αγαπητή μου φίλη σύγχρονη γυναίκα Ελληνίδα, αυτή που θα ήσουν εσύ  η σύγχρονη Ελληνίδα του 21^ου αιώνα, εγγράμματη ή αγράμματη, νέα ή ηλικιωμένη, μάνα, σύζυγος, κόρη, αδελφή, ερωμένη, φίλη, σύντροφος, ό,τι κι αν είσαι, είναι αυτή που θα ήσουν, επαναλαμβάνω, «Αν ήσουν γυναίκα στην Ελληνική Επανάσταση ….».

Ναι, φίλε και αγαπητέ άντρα Έλληνα, της σημερινής εποχής, μία «Ελέγκω», σαν αυτή που μας παρουσιάζει στο νέο της βιβλίο η φίλη Χρύσα Μαρδάκη, και σαν πολλές άλλες «Ελέγκω» που παρελαύνουν σιωπηλές και αγνοημένες στους περισσότερους από εμάς στο βιβλίο αυτό, θα ήταν και η δική σου μάνα, η δική σου σύζυγος, η δική σου κόρη, η αδελφή σου, η αγαπημένη σου, μία «Ελέγκω» θα ήταν «αν ζούσε κατά την Ελληνική Επανάσταση….».

Διακόσια χρόνια συμπληρώθηκαν ήδη από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Ακούστηκαν, μέχρι τώρα και θ’ ακουστούν και πολλά άλλα, γράφηκαν και θα γραφούν, τραγουδήθηκαν εκατοντάδες ύμνοι, άρθρα, βιβλία, πανηγυρικοί λόγοι, μελέτες για το μεγάλο αυτό ελληνικό έπος, το έπος του 1821.

Κεντρικός ήρωας, με ανδριάντες, με αγάλματα, με μνημεία, με αναφορές για ηρωισμούς, για αυτοθυσίες, για νίκες, για δόξες, για τεράστια εθνική προσφορά, πάντοτε όμως του αντρικού φύλου. Διάκος, Κολοκοτρώνης, Μιαούλης, Κανάρης, Καραϊσκάκης, Υψηλάντης, Παπαφλέσας. Και η μάνα του ήρωα, η σύζυγος, η κόρη, η αδελφή η μεγάλη απούσα, αγνοημένη αφημένη στην αφάνεια και στη σιωπή, στον πόνο της, στο κλάμα της.

Στήσαμε και στήνουμε διακόσια χρόνια τώρα  το μνημείο του 21 με αντρικό υλικό με ύμνους στον άντρα ήρωα. Θυσιάστηκε ο Θανάσης Διάκος στην Αλαμάνα  και τον τραγουδήσαμε. Και την «μαύρη μάνα του που από μικρόν εμπρός σε μιαν εικόνα τον γονάτιζε με σταυρωτά τα χέρια και του   ’λεγε να δεηθεί για κειους που τον χειμώνα σαν λύκοι τρέχαν στα βουνά»; Κι η μαύρη μάνα του που τον ετοίμασε να πει στην κατάλληλη ώρα «Έτοιμος είμαι Πλάστη μου, λίγες στιγμές ακόμα και σβηώνται τ’ άστρα σου για με»; Απούσα.

Τι θα ήταν το 21 αν έλειπε η γυναίκα; Θα μπορούσε να υπάρχει και να γίνει το  21;

Η Χρύσα Μαρδάκη, με το βιβλίο της αυτό, απευθύνεται στην σύγχρονη Ελληνίδα, για να απαντήσει στο δικό της εσωτερικό ερώτημα και «Αν ήσουν στην Ελληνική Επανάσταση της μάχης τις σημαίες και τα λάβαρα τα σταυροχάρακτα θα έραβες αλλά εσύ δεν θα κράδαινες κανένα».

Την τεράστια συμβολή της ΓΥΝΑΙΚΑΣ στην Ελληνική Επανάσταση του 1821  παρουσιάζει με ένα μεστό λόγο, πυκνό και δυνατό, τεκμηριωμένο, βασισμένο σε πάμπολλες άγνωστες πηγές παρουσιάζει με ενάργεια η Χρύσα Μαρδάκη στο βιβλίο της αυτό.

Η «Ελέγκω», η κεντρική ηρώισσα του βιβλίου, της Χρύσας Μαρδάκη, μέσα από την κριτική και τις σκέψεις που εκφράζει, τις διηγήσεις και τις συζητήσεις της,  παρουσιάζει στον αναγνώστη  την εικόνα της ελληνικής παλιγγενεσίας από την γυναικεία οπτική γωνία, μία οπτική γωνία από την οποία δεν θέλησε η πλειοψηφία των ιστορικών ερευνητών και μελετητών να ιδεί το έπος του 1821. Και όταν κάποια οπτική γωνία ενός θέματος αγνοείται ή παραλείπεται η θεώρηση του θέματος είναι οπωσδήποτε λειψή.

Η σύγχρονη Ελληνίδα Γυναίκα διαβάζοντας την «Ελέγκω» θα μάθει ποια θα ήταν «αν ήταν γυναίκα στην Ελληνική Επανάσταση». Θα αισθανθεί και θα κατανοήσει την σημαντικότητα της προσφοράς της στον αγώνα του 21 ισάξια και ισότιμη τουλάχιστον με αυτή του άντρα αλλά θα ιδεί και θα αισθανθεί και την ανωτερότητα της αρχοντιάς της, σε σχέση με αυτή του άντρα. Θα νιώσει περηφάνια που είναι γυναίκα παραβλέποντας, αρχοντικά συμπεριφερόμενη, την αγνόηση εκ μέρους της ανδρικής σκοπιάς ,και την μη προβολή της προσφοράς της και μην έχοντας ανάγκη διαμαρτυριών τύπου γυναικείου κινήματος. Η ουσιαστική αρχοντιά είναι αυτόφωτη λάμπουσα οντότητα, παραμένει σιωπῶσα,  «οὔ ζητεῖ τὰ ἑαυτῆς». Παραμένει «σιωπῶσα» αλλά δεν θ’ αργήσει η ημέρα, λέει, ωστόσο, σε κάποια στιγμή η Ελέγκω, κατά την οποία η γυναίκα θα κάνει την επανάστασή της.

Ο σύγχρονος Έλληνας άντρας, διαβάζοντας την «Ελέγκω», θα μάθει ποια (θα) ήταν η μάνα του,  η γυναίκα του, η κόρη του, η αδελφή του στον αγώνα του 21 και θα αισθανθεί ότι τους χρωστάει πολλά, αν όχι τα πάντα.

Τέλος ο σύγχρονος Αλμυριώτης και η σύγχρονη Αλμυριώτισσα, διαβάζοντας την «Ελέγκω» θα γνωρίσουν και την Κοκκωτιανή πρόγονό τους, την σύντροφο και παραμάνα της Ελέγκως, την Σιδερή ή Σιδέρω, και θα την ακούσουν να λέει την ιστορία της που είναι και η ιστορία της περιοχής του Αλμυρού εκείνης της εποχής, κοιταγμένη από την γυναικεία οπτική γωνία.

Να γιατί έπρεπε προσωπικά ένιωσα την ανάγκη να γράψω τα λίγα αυτά για το νέο βιβλίο της αγαπητής Χρύσας Μαρδάκη. Έχω την αίσθηση ότι όσοι και όσες είμαστε παθιασμένοι και αθεράπευτα ερωτευμένοι με την περιοχή Αλμυρού χρωστούμε ευχαριστίες και ευγνωμοσύνη στη Χρύσα Μαρδάκη.