Εκπομπή για τον Ρήγα Φεραίο τον οραματιστή μιας δημοκρατικής πολιτείας στο βαλκανικό χώρο, τον ελευθερωτή της Ελλάδος

Αναφορές από τους Δ. Νασίκα, Δ. Καραμπερόπουλο και Γ. Σαββανάκη

Το Σάββατο 6 Μαρτίου προβλήθηκε από το Cosmote History το πρώτο επεισόδιο της εκπομπής «Ελευθερία Ολόρθη» με παρουσιαστή τον Γιώργο Λιάνη. Κατά το ήμισυ, ήταν αφιερωμένο στον Ρήγα Βελεστινλή και μέρος των γυρισμάτων έγινε στο Βελεστίνο σε εσωτερικούς (Εκθεσιακός Χώρος “Ρήγας Βελεστινλής”) και εξωτερικούς χώρους. Πτυχές του έργου του Ρήγα παρουσιάστηκαν από τον Δήμαρχο Ρήγα Φεραίου κ. Δημήτρη Νασίκα, τον πρόεδρο της επιστημονικής εταιρίας μελέτης Φερών-Βελεστίνου κ. Δημήτρη Καραμπερόπουλο και τον ιστορικό κ. Γιώργο Σαββανάκη.

Παρακολουθήσαμε την εκπομπή –που μπορείτε να βρείτε στο youtube με τον τίτλο της- και συνοψίσαμε τα όσα ενδιαφέροντα επισήμαναν οι προαναφερθέντες για τη σπουδαία αυτή προσωπικότητα του ελληνισμού που προετοίμασε το έδαφος για την επανάσταση του 1821, την εθνεγερσία, τον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων.

Ο κ. Καραμπερόπουλος ανέφερε: «Ο Ρήγας είναι διαφωτιστής, επαναστάτης, πολιτικός νους, στρατιωτικός νους, εθνεγέρτης, μάρτυρας, οραματιστής μιας δημοκρατικής πολιτείας στο βαλκανικό χώρο και βέβαια ο ελευθερώτης της Ελλάδος. Υπήρχε απαισιοδοξία καθώς είχαν γίνει πολλές απόπειρες κατά της τουρκοκρατίας και έπρεπε ο Ρήγας να ενισχύσει το ηθικό. Πρώτο του μέλημα είναι λοιπόν η εμψύχωση των σκλαβωμένων για να πάρουν τα όπλα. Συνθέτει τον Θούριο. Εάν δεν είχε γράψει τον Θούριο, ο Ρήγας θα ήταν ξεχασμένος. Ήθελε να διαλύσει την οθωμανική και να φτιάξει εκεί τη δημοκρατική του πολιτεία, την ελληνική δημοκρατία όχι με την έννοια τη στενή του κράτους. Σε όλα του τα κείμενα, δεν υπάρχει έκκληση για βοήθεια στις ξένες δυνάμεις, πουθενά. Είχε καταλάβει ότι μόνοι μας θα ελευθερωθούμε. Τυπώνει την εικόνα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και μ’ αυτή δίνει πρότυπο ανδρείας, αποφασιστικότητας στους σκλαβωμένους. Επιπλέον στο σύνταγμά του έχει τη δημοκρατική εκλογή των αντιπροσώπων. Εκλογές ήθελε, για αυτό είναι μεγάλος ο Ρήγας».

Ο κ. Νασίκας είπε χαρακτηριστικά: «Ο Ρήγας Βελεστινλής κατά την εκτίμησή μου αποτελεί μια ιδιότυπη μορφή διανοούμενου και πολιτικού ακτιβιστή. Ήταν ο οραματιστής ηγέτης που κατάφερε να συνδυάσει τη θεωρεία για να πείσει για τις απόψεις του, ενώ ταυτόχρονα ήταν ο γνήσιος εκφραστής της επαναστατικής πράξης, με αποτέλεσμα αυτός ο εκρηκτικός συνδυασμός να προσδιορίζει το χαρακτήρα του. Χρησιμοποίησε για την υλοποίηση του επαναστατικού του σχεδίου δύο μέσα επικοινωνίας: αφενός το εποπτικό που τύπωσε τη χάρτα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και τη χάρτα της Ελλάδος και τη μουσική του με τον Θούριο και τον πατριωτικό ύμνο. Ο Θούριος είναι ο σπουδαιότερος και πιο διαδεδομένος προ-επανασταατικός πατριωτικός ύμνος. Είναι ένα έμμετρο κείμενο που συνδυάζεται με στοιχεία αφηγηματικότητας. Ανέτρεξε στην αρχαία ελληνική γλώσσα. Εκεί βρήκε τη λέξη θούριος που ήταν σχεδόν άγνωστη μέχρι τότε που σημαίνει ορμητικός, μαινόμενος, πολιτικός, με αποτέλεσμα αυτή η λέξη να εμείνει στην ιστορία και αυτός ο ύμνος να γίνει ο εθνικός βάρδος της ελευθερίας μας.

Αφού στην εκπομπή γίνεται αναφορά για την εκπαίδευση του Ρήγα, τα ταξίδια του στο Βουκουρέστι και τη Βιέννη, την έκδοση της Χάρτας και του Θουρίου, ο Γιώργος Σαββανάκης πρόσθεσε: «Ο Ρήγας κινήθηκε σε τρεις άξονες: Πρώτα στον επαναστατικό, δηλαδή το να ξεσηκωθούμε και να διώξουμε την απολυταρχία που καθρεπτίζονταν στο σουλτάνο, στο διαφωτιστικό δηλαδή να μορφώσει τους συμπολίτες του και στο πολιτειακό. Καλά ξεσηκωθήκαμε… Τώρα τι κάνουμε; Φέρνουμε άλλον; Όχι, λειτουργούμε ως ένα κράτος, μια δημοκρατία η οποία εδράζεται και στηρίζεται στους νόμους. Και οι τρεις άξονες με ένα εντυπωσιακό τρόπο βρίσκονται στη Χάρτα του.
Ο Βελεστινλιώτης ιστορικός αναφέρθηκε επίσης σε μια απεικόνιση στη Χάρτα όπου ο Ηρακλής κραδαίνει το ρόπαλο και κυνηγάει μια αμαζόνα. Όπως εξήγησε, η αμαζόνα συμβολίζει τον ασιατικό δεσποτισμό ενώ ο Ηρακλής το ελληνικό πνεύμα. Ο πέλεκυς σε ένα άλλο σημείο είναι σπασμένος, άρα εννοείται ότι θα κερδίσει ο ελληνισμός.
Μάλιστα, παρουσιάστηκε και η σημαία του ελληνικού κράτους σύμφωνα με τον Ρήγα που υπάρχει στον εκθεσιακό χώρο στο Βελεστίνο. «Τρία χρώματα, το κόκκινο που θυμίζει την αυτοκρατορική πορφύρα, το άσπρο που θυμίζει το δίκαιο του αγώνα και το μαύρο που θα θυμίζει το θάνατο υπέρ της πατρίδας. Ένα ρόπαλο που συμβολίζει την αρχαία ελληνική κληρονομιά με τρεις σταυρούς που συμβολίζουν τη θρησκεία».
Το μέρος που αφορούσε τη ζωή του Ρήγα κλείνει με τη σύλληψή του στην πλατεία της Τεργέστης, τη μεταφορά του στο Βελιγράδι και τον πύργο Νεμπόισα, εκεί όπου μαρτύρησε μαζί με άλλους επτά συνεργάτες του στις 24-6-1798. Και για τον επίλογο, ο Δήμαρχος Ρήγα Φεραίου ανέφερε τα τελευταία λόγια του Ρήγα: « Εγώ έσπειρα, ο λαός μου κάποια στιγμή θα θερίσει»…