Μοναδική ποδοσφαιρική ιστορία: Ο φιλικός αγώνας της Δήμητρας στο Βράνοβο της εμπόλεμης Σερβίας

Τον Μάιο του 1994, η ομάδα της Ευξεινούπολης -με παίκτες κι από άλλους συλλόγους της περιοχής μας- ταξίδεψε στη Σερβία και συμμετείχε στα εγκαίνια του γηπέδου του Βράνοβο

Γυρίζουμε τον χρόνο πίσω για να θυμηθούμε έναν ιδιαίτερο, ξεχωριστό ποδοσφαιρικό αγώνα της Δήμητρας, ενισχυμένης τότε και με ποδοσφαιριστές από την Ευξεινούπολη που έπαιζαν σε άλλα σωματεία. Μεταφερόμαστε στο παρελθόν, πριν 26 χρόνια και συγκεκριμένα στις 19 Μαΐου του 1994 όταν αποστολή από την Ευξεινούπολη μετέβη στην εμπόλεμη Γιουγκοσλαβία κι έπαιξε αγώνα στα εγκαίνια του σταδίου του Βράνοβο.

Για να καταλάβουμε καλύτερα το πώς δόθηκε αυτό το φιλικό στο Βράνοβο, στη σημερινή Δημοκρατία της Σερβίας, πρέπει να …πάρουμε την ιστορία από την αρχή…  Ενώ η Γιουγκοσλαβία διαμελίζεται στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και οι μάχες μαίνονται με σφοδρότητα στα διάφορα μέτωπα της Κροατίας και της Βοσνίας, η Κοινότητα Ευξεινουπόλεως προσφέρει χείρα βοηθείας στους πρόσφυγες πολέμου και το λαό της γειτονικής μας χώρας που δοκιμάζεται και περνάει δύσκολες καταστάσεις. Ο τότε επικεφαλής της Κοινότητας, Δημήτρης Εσερίδης εξασφαλίζει ειδική άδεια από τον ΟΗΕ κι ανοίγει δίαυλο επικοινωνίας με τις Αρχές του Σμεντέρεβο και όχι μόνο. Στην πρώτη ανθρωπιστική βοήθεια που φεύγει από την Ευξεινούπολη προς την Γιουγκοσλαβία, μία νταλίκα μεταφέρει φάρμακα, είδη καθαριότητας και υγιεινής και τέσσερα φορτηγά είναι γεμάτα ρούχα. Έκτοτε ακολούθησαν κι άλλες αποστολές. «Είχα συνοδεύσει πολλές αποστολές ανθρωπιστικής βοήθειας» θυμάται ο κ. Εσερίδης μιλώντας στο «Λαό» και συνέχισε λέγοντας: «Είχαμε φέρει πολλά παιδιά να μεγαλώσουν στην Ευξεινούπολη και τον Αλμυρό. Υπήρχαν οικογένειες που φιλοξένησαν παιδιά από την Γιουγκοσλαβία για 8,5 μήνες στα σπίτια τους. Τα παιδιά έμαθαν να μιλάνε ελληνικά, συμμετείχαν στις παρελάσεις μας, έγιναν μέλη της κοινωνίας μας. Ακόμη και σήμερα, έχουν περάσει σχεδόν τριάντα χρόνια και έχουμε διατηρήσει επαφές και δεσμούς. Πρόπερσι, τον Δεκαπενταύγουστο, είχαν έρθει τα ίδια αυτά παιδιά από την Σερβία στην Ευξεινούπολη».

Όσον αφορά στον ποδοσφαιρικό αγώνα, ο κ. Εσερίδης σχολίασε: «Το 1994 δεν ήταν η πρώτη φορά που πήγαμε στην Γιουγκοσλαβία. Ο αγώνας αυτός ήταν όμως ιδιαίτερος. Η Ευξεινούπολη αδελφοποιήθηκε με το Βράνοβο. Για να καταλάβετε τους δεσμούς που είχαμε αναπτύξει, είχα ανακηρυχθεί επίτιμος δημότης με δικαίωμα ψήφου και μού έδωσαν το χρυσό κλειδί της πόλης. Στο γήπεδο του Βράνοβο, ακόμη και σήμερα, υπάρχει η πινακίδα στο στάδιο που αναγράφει ότι εγκαινιάστηκε σε αγώνα με την Δήμητρα Ευξεινούπολης».

Το Βράνοβο είναι σαν την Ευξεινούπολη σε μέγεθος. Με πληθυσμό λίγο πάνω από 2000 κατοίκους, σε κοντινή απόσταση από μία μεγάλη πόλη, το Σμεντέρεβο. Σε εκείνο το ποδοσφαιρικό παιχνίδι, η τοπική ομάδα Προλετέρ υποδέχθηκε την Δήμητρα που αποτελούνταν από ποδοσφαιριστές δικούς της, αλλά και παίκτες από την Ευξεινούπολη (ή έχοντας κάποια σχέση με το χωριό) που εκείνη την περίοδο ανήκαν σε άλλους συλλόγους. Θα λέγαμε ότι στον αγωνιστικό χώρο, με την πράσινη φανέλα της Δήμητρας, παρουσιάστηκε μια μικτή ομάδα Αλμυρού! Μάλιστα κάποιοι από εκείνους που αγωνίστηκαν, μέχρι πριν δυο-τρία χρόνια ήταν ακόμη στην ενεργό δράση.

Χρέη προπονητή είχε αναλάβει να εκτελέσει ο Πολυχρόνης Σιδερίδης, 71 ετών σήμερα. Συνομιλήσαμε μαζί του για εκείνο το μοναδικό φιλικό παιχνίδι εκτός συνόρων που έδωσε  η Δήμητρα. Όπως μας είπε: «Κατά τη διάρκεια του πολέμου κι ενώ υπήρχε το εμπάργκο, από την Ευξεινούπολη είχαμε πάει αρκετές φορές στη Γιουγκοσλαβία για ανθρωπιστική βοήθεια. Τότε που παίξαμε τον αγώνα, ήταν τέλη Μαΐου του 1994 και γίνονταν τα εγκαίνια του γηπέδου. Μάλιστα, εκείνες τις ημέρες διοργανώνονταν μία μεγάλη εκδήλωση με γεωργικά μηχανήματα, το Βράνοβο είχε έναν από τους πρώτους αγροτικούς συνεταιρισμούς των Βαλκανίων. Μαζί με τους ποδοσφαιριστές είχε ταξιδέψει κι ένα χορευτικό τμήμα από την Ευξεινούπολη. Μείναμε περίπου μία εβδομάδα και περάσαμε καταπληκτικά. Μας ακολουθούσαν οι κάμερες της τηλεόρασης, στην είσοδο του χωριού μας υποδέχθηκε η μπάντα, οι γυναίκες έβγαιναν από τα σπίτια και μας αγκάλιαζαν κερνώντας γλυκά».

«Ήταν μια ξεχωριστή εμπειρία για όλους αυτούς που την έζησαν, πέρασαν τόσα χρόνια κι ακόμη θυμόμαστε αυτό το ταξίδι» συμπλήρωσε ο κ. Σιδερίδης, ο οποίος παρά τα προβλήματα υγείας, το προχωρημένο της ηλικίας του και το γεγονός ότι δεν κατοικεί στην Ευξεινούπολη, συνεχίζει να παρακολουθεί από κοντά την πορεία της Δήμητρας.

«Έπαιξα πρώτη φορά στην πρώτη ομάδα το 1964, σε ένα φιλικό με την Κασσαβέτεια και στην πρεμιέρα του πρωταθλήματος με αντίπαλο τον Πύρασο στον Αλμυρό. Αγωνίστηκα πολλά χρόνια, μετά έγινα προπονητής, ήμουν υπεύθυνος της ακαδημίας, διετέλεσα μέλος των διοικήσεων και πρόεδρος του συλλόγου. Τότε θυμάμαι δεν υπήρχαν πολλά άτομα να συνδράμουν στα έξοδα της ομάδας. Παρακολουθώ πάντα την Δήμητρα. Είμαι πολύ χαρούμενος που κέρδισε το πρωτάθλημα πέρυσι και αγωνίζεται πλέον στη Γ’ Εθνική. Ήταν κάτι που δεν μπορούσαμε να φανταστούμε! Πήγα και είδα το ματς με το Ύπατο και στην Αγριά με τον Θησέα. Μακάρι να συνεχιστεί το πρωτάθλημα και η ομάδα να πάει πολύ καλά. Η Ευξεινούπολη πάντα βγάζει πολύ καλούς ποδοσφαιριστές. Κάποια στιγμή ο Αλμυρός έφθασε στο σημείο να έχει εννιά Ευξεινουπολίτες στην ομάδα του» μας είπε ο πρώην ποδοσφαιριστής και παράγοντας που άφησε το στίγμα του για πολλά χρόνια στο σύλλογο.

Επιστρέφοντας σε εκείνο το ταξίδι του 1994 στη Γιουγκοσλαβία, ένας άλλος σπουδαίος παίκτης που αναδείχθηκε στην περιοχή μας, ο κ. Κώστας Πραττής θυμήθηκε για το «Λαό» μερικά περιστατικά από τη διαμονή στο εξωτερικό. «Ο αγώνας έληξε 1-1, το δικό μας γκολ το πέτυχε ο Χρήστος Γκόβαρης. Θυμάμαι τότε ότι στη Γιουγκοσλαβία είχαν δώσει μεγάλη σημασία στην επίσκεψή μας. Εγώ μίλησα σε συνέντευξη που μεταδόθηκε στην κρατική τηλεόραση. Είχαμε μεταφραστή τον Θανάση Μαντουδιώτη. Ήταν οι ημέρες της γιορτής μου και δεν θα ξεχάσω ποτέ την μπάντα που έπαιζε τα χάλκινα για να με τιμήσουν. Μάλιστα στο ξενοδοχείο που μέναμε και ήταν πολύ ωραίο, γίνονταν γάμος και το γλέντι κράτησε μέχρι το πρωί. Ακόμη έχω την κόκκινη φανέλα των αντιπάλων από εκείνο το παιχνίδι, ήταν κάτι το ξεχωριστό στα τόσα χρόνια που ήμουν στα γήπεδα. Οι Σέρβοι μας είχαν σε πολύ μεγάλη εκτίμηση, ήταν ωραίοι οι δεσμοί που είχαμε αναπτύξει και κάναμε ανταλλαγές επισκέψεων» μας δήλωσε ο κ. Πραττής.

Συνεχίζοντας ο παλαίμαχος άσος συμπλήρωσε: «Η Γιουγκοσλαβία ήταν σε εμπόλεμη κατάσταση, αν και το συγκεκριμένο μέρος δεν ήταν κοντά στα μέτωπα. Είδαμε να πουλούν τη βενζίνη σε μπουκάλια στους δρόμους! Το Σμεντέρεβο είναι περίπου μία ώρα από το Βελιγράδι, ανάμεσα στο Βελιγράδι και το Νις. Το γήπεδο που εγκαινιάσαμε, ήταν ωραίο, με πρασινάδα γύρω γύρω, στο κέντρο του χωριού Βράνοβο και είχε κερκίδα στη μία πλευρά, όπως δηλαδή το δικό μας εδώ στην Ευξεινούπολη. Βεβαίως τώρα δεν ξέρω εάν είναι το ίδιο. Θυμάμαι ότι είχε μία κερκίδα που έβλεπε στο γήπεδο του ποδοσφαίρου κι από πίσω, άλλη μία που έβλεπε προς τα έξω, σε γήπεδα μπάσκετ και χάντμπολ. Οι Σέρβοι ήταν πιο μπροστά στον αθλητισμό από εμάς. Δεν θα ξεχάσω ποτέ το πάθος με το οποίο τραγουδούσαν ένα πατριωτικό τραγούδι, ένα εμβατήριο».
Αυτό το τραγούδι μάς το ανέφερε και ο κ. Εσερίδης. Πρόκειται για το «τάμο νταλέκο», σε ελληνική μετάφραση «εκεί μακρυά». Ψάχνοντας για την ιστορίας του, διαβάσαμε σε μία εργασία του 2^ου ΓΕΛ Κέρκυρας, ότι στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά τα τέλη του 1915 και αρχές του 1916 υπό την πίεση της αυστροουγγρικής, γερμανικής και βουλγαρικής επίθεσης ο σερβικός στρατός και ένα μέρος του λαού σώθηκαν περνώντας μέσα από το ελληνικό έδαφος. Κατά τη διαδρομή αυτή, ο σερβικός λαός έζησε μια από τις μεγαλύτερες εξόδους στην ιστορία του. Το «τάμο νταλέκο» γράφτηκε γύρω στα 1915-16 από άγνωστο Σέρβο στρατιώτη στην Κέρκυρα και θεωρούταν από πολλούς «ύμνος», γιατί το τραγουδούσαν πριν πάνε να πολεμήσουν.

Η βοήθεια της Ελλάδας, διαχρονικά, προς τον σέρβικο λαό είναι τεράστια και πριν περίπου τριάντα χρόνια, η κοινωνία της Ευξεινούπολης την προσέφερε απλόχερα. Μπορεί οι δεσμοί να μην παρέμειναν «ζωντανοί» -τουλάχιστον όχι σε τέτοιο βαθμό όπως τότε-, όμως εκείνος ο αγώνας στο Βράνοβο, στις 19 Μαΐου 1994, κατέχει δίχως αμφιβολία μοναδική θέση στην καρδιά όλων όσων τον έζησαν αλλά και στην ιστορία τόσο της Δήμητρας όσο και του μαγνησιώτικου ποδοσφαίρου.

Νεμπόισα Πάντιτς: «Μια σπουδαία ημέρα, έμεινε στην ιστορία του τόπου μας»

Για το αφιέρωμά μας σ’ αυτόν τον ιστορικό αγώνα, μέσω σελίδας κοινωνικής δικτύωσης, γνωρίσαμε τον Νεμπόισα Πάντις, προπονητή τώρα της Προλετέρ Βράνοβο, 49 ετών. Επικοινωνήσαμε με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και θυμόταν πολύ καλά εκείνη την περίοδο.

Όπως μας έγραψε: Δύο γεγονότα είναι σημαντικά για το ποδόσφαιρο στο Βράνοβο. Τον Μάρτιο του 1994, έγιναν οι εξωτερικοί χώροι άθλησης και το στάδιο. Στα μεγάλα εγκαίνια, στις 19 Μαΐου 1994, το Βράνοβο είχε την εμπειρία του πρώτου διεθνούς ποδοσφαιρικού αγώνα. Oι φιλοξενούμενοι της F.K. Proleter ήταν οι παίκτες της ελληνικής Ευξεινούπολης. Όταν οι εθνικοί ύμνοι Ελλάδας και Γιουγκοσλαβίας ακούστηκαν, ο κος Δημήτρης Εσερίδης έκοψε την κορδέλα και άνοιξε το γήπεδο! Το αποτέλεσμα ήταν 1-1 στον αγώνα που ακολούθησε. Ήταν μια αξέχαστη ημέρα για την περιοχή μας, το Βράνοβο, που τότε γιόρταζε τα 100 χρόνια από τον πρώτο συνεταιρισμό στη Σερβία. Μετά οι πόλεις μας αδελφοποιήθηκαν. Είμαστε κι εμείς ορθόδοξοι όπως κι εσείς. Ήταν μια σπουδαία ημέρα, πολύς κόσμος βρέθηκε στο γήπεδο. Αυτή η αναμέτρηση έμεινε στην ιστορία του Βράνοβο».

ΦΩΤΗΣ ΓΑΛΟΥΣΗΣ