Τα κλειδιά για την επιτυχία ολοκλήρωσης του ΕΣΠΑ 2014-2020

Γράφει ο Ευθύμιος Ζιγγιρίδης

BEng MSc AMIEE MILT, Σύμβουλος Στρατηγικών Επενδύσεων

 Ένας από τους σημαντικότερους αναπτυξιακούς πυλώνες της Ελλάδας είναι τα κοινοτικά κονδύλια τα οποία είναι ευρέως γνωστά ως ΕΣΠΑ (Εταιρικό Σύμφωνο για Πλαίσιο Ανάπτυξης). Αυτή την περίοδο διανύουμε το 5^Ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης  (ΚΠΣ) το ονομαζόμενο ΕΣΠΑ 2014-2020, αφού έχουν προηγηθεί  από το 1989-1993 ΚΠΣ 1, 1994-1999 ΚΠΣ 2, 2000-2006 ΚΠΣ 3, 2007-2013, ΕΣΠΑ (Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς).

Οι παθογένειες του σχεδιασμού και της εφαρμογής των κοινοτικών κονδυλίων εξαλείφονται με αργούς ρυθμούς, ωστόσο η εμπειρία των ελληνικών κυβερνήσεων και ο άμεσος και σφιχτός έλεγχος της Ευρώπης για την πορεία των κονδυλίων βοήθησε σε μεγάλο βαθμό στην αποδοτικότερη αξιοποίηση των κονδυλίων και την καλύτερη διάχυσή τους στην ελληνική επιχειρηματικότητα. Έχουμε ακόμη αρκετό δρόμο να διανύσουμε για να «παντρέψουμε» τις πραγματικές ανάγκες της χώρας με τον σχεδιασμό των κοινοτικών πακέτων ώστε να πετύχουμε το καλύτερο αποτέλεσμα.

Έως το τέλος του 2019 σύμφωνα με στοιχεία, από το σύνολο 20,9 δις ευρώ, που είναι η συνολική χρηματοδότηση που έχει προβλεφθεί για τη χώρα μας στο πλαίσιο της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020, είχαν πιστοποιηθεί δαπάνες μόνο 4,9 δις ευρώ, που αντιστοιχεί σε ποσοστό απορρόφησης της τάξεως του 25%. Με βάση τον κανόνα ν+3, δηλαδή τη δυνατότητα που έχει κάθε χώρα να απορροφήσει τα κοινοτικά χρήματα τρία χρόνια μετά τη λήξη του Προγράμματος, δηλαδή το 2023, ο κίνδυνος απώλειας πόρων ήταν  ορατός. Η κυβέρνηση έκανε κάποιες κινήσεις προκειμένου να αποτρέψει την απώλεια πόρων ωστόσο πρέπει να παρθούν γρηγορότερες αποφάσεις  για την αποδοτικότερη εφαρμογή των προγραμμάτων. Το υπουργείο σχεδιάζει να απορροφήσει 5 δις κάθε χρόνο έως το 2023 προκειμένου να έχει ελάχιστες απώλειες, κάτι που είναι εξαιρετικά δύσκολο στις παρούσες συνθήκες.

Η σημερινή κυβέρνηση οφείλει να μπορέσει να στοχεύσει τα επόμενα 3 χρόνια έως τη λήξη του ΕΣΠΑ 2014-2020 σε σχεδιασμό προγραμμάτων για τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στους κλάδους της μεταποίησης, της αγροτικής μεταποίησης και ασφαλώς του τουρισμού, χωρίς να σημαίνει ότι θα παραμελήσει το εμπόριο και τις υπηρεσίες, κλάδοι οι οποίοι επλήγησαν μέσα στο 2020 λόγων του κορωνοϊού.

Ο μηχανικός και ψηφιακός εξοπλισμός των ελληνικών επιχειρήσεων έχει καταστεί απαρχαιωμένος σε σχέση με αντίστοιχες εταιρείες των ίδιων κλάδων αφού με την δεκαετή κρίση πολλές επιχειρήσεις αδυνατούσαν να επενδύσουν. Επομένως τα προγράμματα πρέπει να στηρίξουν την αγορά νέων προηγμένων μηχανημάτων και τεχνολογικά προηγμένων  ψηφιακών μέσων.

Προγράμματα που σχετίζονται με την ίδρυση νέων τουριστικών επιχειρήσεων και την αναβάθμιση των υφισταμένων ήταν, είναι και θα είναι επίκαιρα  για μια τουριστική χώρα όπως η Ελλάδα. Επιπλέον πρέπει το υπουργείο να δει κάποιες λεπτομέρειες πριν την προκήρυξη των έργων, όπως η αναγνώριση δαπανών πριν την προκήρυξή τους, τουλάχιστον να περιλαμβάνει  δαπάνες από την αρχή του έτους προκήρυξης, ειδικά σε μία δύσκολη περίοδο  όπως αυτή που διανύουμε, προκειμένου να βοηθήσει επιχειρηματίες οι οποίοι δειλά δειλά έχουν ξεκινήσει να επενδύουν

Οι επιχειρήσεις χρειάζονται ανθρώπινο δυναμικό κατάλληλα εκπαιδευμένο και διαρκώς εκπαιδευόμενο, προκειμένου να υποστηρίξουν την ανάπτυξή τους, το λεγόμενο reskilling και upskilling, επομένως μέρος του σχεδιασμού των προγραμμάτων πρέπει να κατευθυνθεί προς αυτή την κατεύθυνση.

Η υγειονομική βόμβα του κορωνοϊού κατέδειξε τη μεταποιητική αδυναμία της χώρας μας. Πρέπει να αναπτυχθεί μία παραγωγική βάση στην Ελλάδα ώστε να μπορέσει αφενός να καλύπτει τις τοπικές ανάγκες προϊόντων και αφετέρου  να συμβάλει στις εξαγωγές ώστε να μειωθούν σταδιακά τα ετήσια αρνητικά εμπορικά ισοζύγια. Η μεταποίηση ίσως πρέπει να στηριχθεί με προγράμματα τα οποία να αφορούν μόνο επενδύσεις μεταποιητικού χαρακτήρα και όχι  να συμμετάσχει σε προγράμματα τα οποία περιλαμβάνουν και άλλους κλάδους.   

Ταχύτητα και μειωμένη γραφειοκρατία είναι τα κλειδιά για την ελαχιστοποίηση των απωλειών του ΕΣΠΑ 2014 2020, όπως επίσης και για τον σχεδιασμό του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027 κατά τη διάρκεια του οποίου η Ελλάδα θα διαχειριστεί πάνω από 20 δις ευρώ σε ευρωπαϊκά κονδύλια. Στο προηγούμενο ποσό εάν προστεθεί και ένα ποσό της τάξης από 20 δις έως 30 δις, κάτι το οποίο θα προκύψει μετά από διαπραγματεύσεις των Ευρωπαϊκών κρατών με βάση την πρόσφατη πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δημιουργείται αμέσως κεφάλαιο 40 δις με 50 δις για τη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας μας τα επόμενα χρόνια.

Η κυβέρνηση του Κ. Μητσοτάκη έχει δώσει καλά δείγματα οργάνωσης και αποτελεσματικότητας στην αντιμετώπιση των πρόσφατων κρίσεων και τώρα καλείται να δείξει τις ικανότητες της στον αναπτυξιακό σχεδιασμό της χώρας μας.