Ο Ναός Θαυλίου Διός στο Βελεστίνο

Η ομάδα τουριστικής προβολής του Δήμου Ρήγα Φεραίου προβάλει τον τόπο και την ιστορία του. Το παρακάτω κείμενο που λάβαμε και δημοσιεύουμε αφορά στο Ναό του Θαυλίου Διός στο Βελεστίνο.

Ποια μέρη της Κεντρικής Ελλάδας θα μπορούσε να επισκεφτεί κάποιος που ενδιαφέρεται για τη αρχαία ελληνική ναοδομία και θρησκεία; Πολύ λίγα, καθώς, δυστυχώς, ελάχιστοι είναι οι ανεσκαμμένοι ναοί στην Κεντρική Ελλάδα, σε αντίθεση βέβαια με ό,τι συμβαίνει στη νότια. Ένα από αυτά τα μέρη είναι το Βελεστίνο και ο ναός του Θαυλίου Διός.

Έχουν περάσει σχεδόν εκατό χρόνια από τότε που ένα μικρό μόνο μέρος αυτού του μεγαλοπρεπούς αρχαίου ναού ξαναβγήκε στην επιφάνεια. Ενός ναού τα θεμέλια του οποίου αποκάλυψαν οι αρχαιολόγοι Απόστολος Αρβανιτόπουλος και Yves Bequinon κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920. Με βάση τα αφιερώματα και τις αναθηματικές επιγραφές οι ανασκαφείς κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το ιερό ήταν αφιερωμένο στο Δία, ο οποίος είχε το προσωνύμιο Θαύλιος, και στην Εν(ν)οδία, τοπική θεότητα των Φερών, που η λατρεία της εξαπλώθηκε τελικά σε ολόκληρη τη Θεσσαλία, τη Μακεδονία αλλά και άλλες περιοχές του αρχαίου ελληνικού κόσμου.

Τα σημερινά ερείπια του ναού ανήκουν στην τελευταία φάση του. Ο ναός αυτός χτίστηκε τον 4ο αι. π. Χ. και ήταν δωρικού ρυθμού. Είχε έξι κίονες στις στενές πλευρές και δώδεκα στις μακρές και οι διαστάσεις του ήταν περίπου δεκαπέντε μέτρα το πλάτος του και τριάντα το μήκος.Κατά τη διάρκεια της ακμής του ιερού θα πρέπει να φανταστούμε αγάλματα να δεσπόζουν στον γύρω χώρο και Φεραίους αλλά και ξένους προσκυνητές να έρχονται, για να εκδηλώσουν τη λατρεία τους στον Πατέρα των Θεών αλλά και στη δικιά τους Θεά, την Εν(ν)οδία.

Ο ναός του 4ου αι. όμως δεν ήταν ο μοναδικός που υπήρξε σε αυτό το ιερό. Έχουν βρεθεί λείψανα και αρχαιότερων ναών. Ο παλαιότερος χρονολογείται στους γεωμετρικούς χρόνους (700-650 π. Χ.). Ήταν χτισμένος κυρίως από ξύλο ή πλίνθους κι έτσι λίγα μόνο ίχνη του βρέθηκαν. Ο δεύτερος χρονολογείται στους αρχαϊκούς χρόνους (550-500 π. Χ.). Μετά την καταστροφή του τμήματα του χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του νεότερου και τελευταίου ναού και είναι σήμερα ορατά στα θεμέλια του.
Τα τελευταία εκατό χρόνια πόσοι και πόσοι Βελεστινιώτες δεν έχουν ξαποστάσει στα θεμέλια αυτά, κάποιοι μάλιστα άφησαν αδιάψευστο μάρτυρα τα ονόματα τους και μερικές ημερομηνίες – ασεβές μα χρήσιμο «δώρο» για τους μελλοντικούς αρχαιολόγους-, πόσοι επισκέπτες δεν ήρθαν να οραματιστούν το μεγαλείο των αρχαίων Φερών κοιτάζοντας τα ερείπια του ιερού, πόσοι μαθητές δεν άκουσαν για την τοπική Θεά, την Εν(ν)οδία, που λατρευόταν εδώ.
Και πριν λίγα χρόνια η μοίρα έφερε το σύλλογο νεολαίας Βελεστίνου με την επωνυμία «Ενοδία» να αποκτήσει τον «Κήπο» του λίγα μόλις μέτρα μακριά, ξαναζωντανεύοντας έτσι το όνομα της αρχαίας θεότητας κοντά στον αρχαίο τόπο λατρείας της.