Μια βιβλιοθήκη, ένας πολιτισμός του «είναι», της ουσίας ή μια βιβλιοθήκη του «φαίνεσθαι»;

Γράφει η Ζωή Ράππου, φιλόλογος, Δημοτική Σύμβουλος, επικεφαλής της Δημ. Παρ. «#ζωή_αλλάζουμε»

Ή μήπως μια βιβλιοθήκη που αργοπεθαίνει περιμένοντας μάταια κάποια δημοτική αρχή που θα αποτελέσει την εξαίρεση στον κανόνα.

Η μετονομασία της δημοτικής μας βιβλιοθήκης είναι μια συμβολική κίνηση αναγνώρισης της επιφανούς προσωπικότητας καθώς και της μεγάλης προσφοράς του έργου του Στεφάνου Κομμητά.

Μια βιβλιοθήκη που φέρει ένα τόσο σπουδαίο όνομα πρέπει να είναι αντάξια αυτού. Επιβάλλεται να είναι πολιτιστικό σημείο αναφοράς και έμβλημα  φιλαναγνωσίας.

Είναι, όμως;

Κανείς δεν θα διαφωνούσε πως η ίδρυση, η συντήρηση και η ανάπτυξη μιας δημοτικής βιβλιοθήκης που καλείται να παίξει ένα σημαντικό ρόλο στην τοπική κοινωνία είναι άμεσα εξαρτώμενη από την πολιτική βούληση της εκάστοτε δημοτικής αρχής.

Πίσω από το έργο και τις διακρίσεις ορισμένων δημοτικών βιβλιοθηκών βρίσκεται εκτός από τη φιλοπονία των εργαζομένων και των πολιτών και μια δημοτική αρχή πρόθυμη να υιοθετήσει προτάσεις, να ενισχύσει προσπάθειες και να διαθέσει τα αντίστοιχα κονδύλια.

Αντικειμενικά η πολιτεία οφείλει να στηρίζει νομοθετικά και οικονομικά τη λειτουργία τους. Το χρέος όμως πρέπει να μοιράζεται και στους τοπικούς φορείς, τους συλλόγους, τους πολίτες. Η δημοτική αρχή μπορεί να κινητοποιηθεί υπέρ της βιβλιοθήκης. Άλλωστε δεν πρόκειται για ένα ψυχρό οικονομικό δεδομένο. Είναι κοινωνικό αγαθό. Είναι προσφορά για όλους.  Είναι η πνευματική ελευθερία, η ψυχαγωγία, η υγιής επιλογή του παιδιού, του εφήβου, του νέου, του μεσήλικα. Αν υπάρχει ολιγωρία εμποδίζεται η πρόσβαση στη γνώση, η πρόσβαση στη ζωή.

Η βιβλιοθήκη σήμερα δεν είναι το προνόμιο μόνο λίγων ανθρώπων, ούτε αποθήκη βιβλίων είναι, ούτε κενοτάφιο σοφών ανθρώπων.

Είναι το τοπικό κέντρο παιδείας πολιτισμού, πληροφόρησης. Ένας ζωντανός οργανισμός σε συνεχή εξέλιξη. Η τοπική πύλη που παρέχει βασικές προϋποθέσεις για τη δια βίου μάθηση του πολίτη.

Η σημασία της είναι πανθομολογούμενη. Άλλωστε η αντοχή της στο χρόνο, η πολιτιστική της δύναμη, η σύνδεσή της με το πνευματικό, πολιτιστικό και δημοκρατικό υπόβαθρο της κοινωνίας μαρτυρά αβίαστα το σημαντικό ρόλο που έχει  στη  ζωή μας.

Υποστηρίζει και βοηθά στην ανάγνωση, την κοινωνική συνοχή καθώς και στην πρόσβαση στην πληροφορία, τη μάθηση, την επικοινωνία, την ψυχαγωγία.

Μπορεί να αναδείξει, να προβάλλει και να αξιοποιήσει τα πολιτιστικά αποθέματα της τοπικής κοινωνίας.

Ο παλιός τύπος της βιβλιοθήκης του ψυχρού, άχρωμου, άηχου χώρου δεν έχει θέση στη δυναμική πραγματικότητα της απαιτητικής κοινωνίας μας.

Αντιθέτως, είναι αναγκαία η ζωντανή βιβλιοθήκη, η δημιουργική, η ανανεωμένη και η συμπορευόμενη με την εποχή και τις ανάγκες της.

Μια βιβλιοθήκη που να ανοίγει ορίζοντες στον πολίτη, στον άνθρωπο, στο περιβάλλον. Μια βιβλιοθήκη που να δίνει και άλλες επιλογές πέρα από την καλλιεργημένη από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης αδράνεια.

Επιπλέον πρέπει να κερδίσει το στοίχημα με την τεχνολογία και την εξέλιξη. Ο νέος ρόλος της είναι να αποτελέσει τον παράγοντα για την προώθηση της κοινωνίας των πληροφοριών σε τοπικό επίπεδο. Μια βιβλιοθήκη  ηλεκτρονική με σύγχρονα μέσα και ρόλους έχει να προσφέρει πολλά.

Παρότι ο εορτασμός της παγκόσμιας ημέρας βιβλιοθηκών στις 29 Μαΐου είναι μια ελληνική πρωτοβουλία, είναι αλήθεια ότι η βιβλιοθήκη στην Ελλάδα ποτέ δεν είχε διαδραματίσει το ρόλο που της αναλογούσε αλλά και οι πολίτες ποτέ δεν αναγνώρισαν στη βιβλιοθήκη το ρόλο που της αναλογεί στην κοινωνία.

Οι κοινωνίες, όμως, αλλάζουν. Γίνονται πολυπολιτισμικές. Και οι πολίτες αλλάζουν. Γίνονται πολίτες των κοινωνικών δικτύων. Οι βιβλιοθήκες αλλάζουν;

Είναι βέβαιο. Αρκεί να υπάρχει όραμα και στόχευση μιας ιδέας που θα βάλει το βιβλίο στα χέρια μας.

Σε πολλούς δήμους εκπονούνται προγράμματα φιλαναγνωσίας, υλοποιούνται καινοτόμες δράσεις, ενισχύονται οι βιβλιοθήκες, πραγματοποιούνται επισκέψεις συγγραφέων, δημιουργούνται λέσχες και γίνονται μαραθώνιοι ανάγνωσης βιβλίων.

Γιατί όχι και στο δήμο Αλμυρού;

Ας εκπονήσουμε ένα πρόγραμμα φιλαναγνωσίας και πολιτισμού με πρωτεργάτη τη δημοτική βιβλιοθήκη.

Μπορούμε να ενισχύσουμε την τοπική πνευματική δραστηριότητα με έμφαση στην τεχνολογία, τη μουσική, με πλούσια στοιχεία για την τοπική ιστορία.

Αυτή ήταν και η εισήγησή μας προς τη δημοτική αρχή. Εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης πρότασης  επαφής  του βιβλίου με τους αναγνώστες για την ενδυνάμωση της φιλαναγνωσίας που τόσο υποτονική είναι στη χώρα μας.                                                                                                                                          

Πώς μπορεί, λοιπόν, η βιβλιοθήκη να λειτουργεί ως μορφωτικό, πνευματικό και ψυχαγωγικό κέντρο;

Με ποιο τρόπο θα  καταστεί αναγνωρίσιμη και ορατή;

Κατ΄ αρχάς με την αλλαγή νοοτροπίας των δημοτών. Επιβάλλεται να μάθουμε να ζούμε με ποιοτικές επιλογές που αποδεικνύονται πιο ουσιαστικές αλλά και πιο οικονομικές. Οι περισσότεροι θεωρούμε το βιβλίο  σχολική υπόθεση και όχι υπόθεση κάθε πολίτη. Ένας στους δύο Έλληνες δε διαβάζει ούτε ένα βιβλίο το χρόνο. Ένας στους δύο αγνοεί το σημαντικότερο προϊόν πολιτισμού των ανθρώπων.

Η σχέση μας με τη γνώση δε συναρτάται με την απόκτηση ενός πτυχίου. Όσο καθυστερούμε να το κατανοήσουμε τόσο η εικόνα μας με το βιβλίο θα είναι ελλειμματική και παραποιημένη.

Κατά δεύτερον με τη συγκρότηση εκ νέου του κανονισμού λειτουργίας της και βεβαίως με τη διυπουργική συνεργασία με τα υπουργεία Παιδείας, Πολιτισμού και Εσωτερικών για τη στήριξη της δημοτικής βιβλιοθήκης στο έργο που επιτελεί στην τοπική κοινωνία.

Κάθε γωνιά της οφείλει να είναι εκμεταλλεύσιμη με στοχευμένες κινήσεις και σταδιακές αλλαγές, όπως το άνοιγμά της  στην κοινωνία.

Ενημέρωση και πρόσκληση των παιδιών, των πολιτών, των συλλόγων για επίσκεψη, γνωριμία και συνεργασία.

Η εθελοντική προσφορά όλων μας θα ισχυροποιήσει το θεσμό. Υπάρχει πλεόνασμα δυνατοτήτων που είμαστε υποχρεωμένοι να εκμεταλλευτούμε.

Είναι καιρός, λοιπόν, να δούμε τη βιβλιοθήκη ως προσωπική υπόθεση και να προσφέρουμε ο καθένας ό,τι μπορεί για την επικράτησή της-κυρίως στις συνειδήσεις μας-ως φορέα γνώσης και δημιουργίας.

Οι δραστηριότητες της βιβλιοθήκης παίζουν ξεχωριστό ρόλο όπως διοργάνωση εκδηλώσεων και συνεργασία με συγγραφείς και εκδότες, εκθέσεις βιβλίων, συνέδρια, ημερίδες, θέσπιση βραβείων φιλαναγνωσίας, καθιέρωση εβδομάδας βιβλιοθήκης, συνεργασία με τα σχολεία του δήμου καθώς και με τις βιβλιοθήκες των δημοτικών διαμερισμάτων του δήμου μας.

Είναι σαφές ότι η υποβάθμιση ή το κλείσιμο μιας βιβλιοθήκης είναι ένα χτύπημα στην πνευματική ελευθερία της κοινωνίας. Έχουμε αμετάθετο χρέος, λοιπόν, να περιφρουρήσουμε την πνευματική επένδυση που προσφέρει η βιβλιοθήκη.

Ας γίνει, λοιπόν, μια συνήθεια, ένα σύνθημα. Οι νέοι λειτουργούν με συνθήματα, είμαι βέβαιη πως θα την αποδεχτούν αμέσως.

Οι βιβλιοθήκες αλλάζουν ζωές. Θα καταφέρουν να αλλάξουν και τις δικές μας;