Οδοιπορικό στη Βόρειο Ήπειρο και επίσκεψη στους Βουλιαράτες

Γράφει ο Χρήστος Τριαντόπουλος, Πρόεδρος της Κοινότητας Διαλόγου Σύνθεσις

Στο πλαίσιο των εορτασμών της 28^ης Οκτωβρίου, επισκεφθήκαμε, μία διευρυμένη αποστολή συλλόγων, αλλά και απλών πολιτών, τα χωριά της Βορείου Ηπείρου. Ήταν μία αποστολή υπό την Ένωση Τέκνων, Συγγενών και Φίλων Πεσόντων του Έπους 1940-41, στην οποία συμμετείχαν και άλλοι σύλλογοι, όπως ο Σύλλογος Σαρακατσαναίων Ευξεινούπολης και ο Σύλλογος Αγχιαλιτών της Αθήνας. Επρόκειτο, ουσιαστικά, για ένα μικρό οδοιπορικό που ήταν μία μεγάλη εμπειρία με αρκετές δόσεις (γεωπολιτικού) ρεαλισμού, αλλά και με έντονο συναισθηματικό φορτίο. Ένας συναισθηματισμός που έγινε ακόμη πιο έντονος με την ανακοίνωση του τραγικού συμβάντος στους Βουλιαράτες.

Η πρώτη στάση αυτής της διήμερης επίσκεψης ήταν το Αργυρόκαστρο. Εκεί, πέρα από την ιδιαίτερη ομορφιά και τη γραφικότητα του μέρους, έβλεπες και το σημαντικό ρόλο που έχει η εκκλησία για τον ελληνισμό της περιοχής. Έτσι, αφού παρακολουθήσαμε τη λειτουργία στο νέο καθεδρικό της Αναστάσεως του Κυρίου στο Αργυρόκαστρο, κατευθυνθήκαμε στο κοντινό κατάμεστο πνευματικό κέντρο, όπου η Μητρόπολη Αργυροκάστρου είχε οργανώσει εκδήλωση για την 28η Οκτωβρίου με τη συμμετοχή χορωδίας από τη Θεσσαλονίκη. Σε αυτή την εκδήλωση, σε μία ασφυκτικά γεμάτη αίθουσα, γνωρίσαμε τον Μητροπολίτη Αργυροκάστρου κ. Δημήτριο, ο οποίος έχει ενεργό ρόλο στην περιοχή, καθώς και πολλούς κατοίκους της περιοχής που έσπευσαν στο πνευματικό κέντρο για την εκδήλωση.

Η επόμενη στάση -κατά τη δεύτερη ημέρα- ήταν το μνημείο των πεσόντων στην Κλεισούρα, όπου ο επιβλητικός (μεγάλος) σταυρός προσπαθούσε να ενσωματώσει το μεγαλείο της τεράστιας θυσίας που έλαβε χώρα σε εκείνα τα χώματα για την ελευθερία της πατρίδας μας –προκαλώντας δέος στον επισκέπτη. Στις επετειακές εκδηλώσεις στην Κλεισούρα συμμετείχαν, μεταξύ άλλων, εκπρόσωποι της ελληνικής κυβέρνησης και του στρατεύματος, η πρέσβης της χώρας μας και πλήθος κόσμου (ντόπιων και εκδρομέων). Αξίζει στο σημείο αυτό να σημειωθεί ότι κατά τις αρχικές στιγμές της εκδήλωσης εμφανίστηκαν -όχι σε κοντινή απόσταση- Αλβανοί εθνικιστές με σημαίες και βωμολοχίες, αλλά η ισχυρή παρουσία της αστυνομίας απέτρεψε τα όποια παρατράγουδα.

Η τρίτη στάση ήταν οι Βουλιαράτες, όπου υπάρχει κοιμητήριο των πεσόντων του 1940-41 και είχε προγραμματιστεί η κορύφωση των εκδηλώσεων, με τη συμμετοχή περισσότερων εκπροσώπων από την ελληνική πολιτεία και την αλβανική πολιτική ζωή, αλλά και συλλόγων. Στο σημαιοστολισμένο χωριό των Βουλιαρατών, και αφού έφτασαν τα παιδιά του χωριού με παραδοσιακές στολές και εκφώνησε τον πανηγυρικό της ημέρας η πρέσβης της χώρας μας εκεί, τα μέλη της αποστολής τίμησαν τους πεσόντες. Εκεί, λοιπόν, είχα την ιδιαίτερη χαρά και τιμή να καταθέσω -εκπροσωπώντας το Σύλλογο Αγχιαλιτών Αθήνας- στεφάνι στο μνημείο στους Βουλιαράτες ως ελάχιστο φόρο τιμής στους παππούδες μας που θυσιάστηκαν για την ελευθερία μας. Στη συνέχεια, επισκεφθήκαμε με τον Γ. Σούρλα -που έχει κάνει τεράστιο έργο στην περιοχή όλα αυτά τα χρόνια- το σχολείο του χωριού, όπου παραδώσαμε στην διευθύντριά του βιβλία και τετράδια, και το Οικοτροφείο Θηλέων της Μητρόπολης Αργυροκάστρου, υπό την Αδελφή Μαρία. Το τελευταίο είναι ένα οικοτροφείο στο οποίο φοιτούν 35 μαθήτριες (χωρίς διάκριση ως προς την εθνική καταγωγή) με σκοπό να διασφαλιστεί ένας σταθερός δρόμος προς τη μόρφωσή τους και την πρόοδό τους. Πρόκειται για ένα σημαντικό κοινωνικό εγχείρημα με υπεύθυνη την υπέροχη Αδελφή Μαρία, η οποία δρα ως «μητέρα» των κοριτσιών και μαζί με τις νεαρές δασκάλες φροντίζουν να δημιουργήσουν συνθήκες πρόσβασης σε μια καλύτερη ζωή. Το εν λόγω οικοτροφείο επισκεφθήκαμε μαζί με τον Γ. Σούρλα, ο οποίος το στηρίζει όλα αυτά τα χρόνια, και παραδώσαμε τα (συμβολικά) δώρα της Ένωσης Τέκνων, Συγγενών και Φίλων Πεσόντων του Έπους 1940-41. Ήταν μια επίσκεψη που γέννησε έντονα συναισθήματα, αλλά και ένα ισχυρό αίσθημα ευθύνης για να σταθείς δίπλα σε τέτοιες μεγαλειώδεις κινήσεις ανθρώπων, όπως η Αδελφή Μαρία, που βοηθούν -εκεί που δεν είναι εύκολη η βοήθεια- τον συνάνθρωπο. Και θα υπάρξει συνέχεια.

Εκείνες τις στιγμές, όμως, βρισκόταν σε εξέλιξη, στην ευρύτερη περιοχή των Βουλιαρατών, το τραγικότατο συμβάν, χωρίς να υπάρχει εικόνα για αυτό στους παρευρισκομένους και, κυρίως, τους επισκέπτες από τις άλλες περιοχές. Μόνο όταν άρχισα να «εξερευνώ» το χωριό και συναντήθηκα με τους μόνιμους (ηλικιωμένους) κατοίκους ενημερώθηκα για τις εξελίξεις και τα (πραγματικά) γεγονότα. Τότε, ήταν όταν μου ανέφεραν οι ντόπιοι ότι το τέλος του ομογενούς -γνωρίζοντας τη στάση και την τακτική της αλβανικής αστυνομίας- ήταν προδιαγεγραμμένο και πέρα από κάθε προβλεπόμενη διαδικασία αντιμετώπισης τέτοιων συμβάντων. Και, δυστυχώς, λίγη ώρα αργότερα οι εκτιμήσεις των ντόπιων επιβεβαιώθηκαν. Και όχι μόνο τότε, αλλά αυτή η περίεργη και μη επιτρεπτή στάση απέναντι στο συμβάν συνεχίστηκε και τις επόμενες ημέρες, γεννώντας πολλά ερωτήματα, αλλά και οργή στην οικογένεια του ομογενούς, αλλά και στην κοινότητα ευρύτερα. Μία οργή και αγανάκτηση που συνεχίστηκε, ενώ το χώμα της Β. Ηπείρου «αγκάλιασε» τον νεαρό ομογενή, που «έπεσε» για τα πιστεύω του στην πατρώα γη. Δυστυχώς, είναι πολλά ακόμη που πρέπει να γίνουν. Μα πάρα πολλά.

Η επίσκεψη, λοιπόν, στα χωριά της Β. Ηπείρου, αν και ξεκίνησε ως «τάμα» γνωριμίας των χωριών του προπάππου μου μακεδονομάχου Σπ. Κοπάλη (β’ οπλαρχηγός του Π. Μελά που εγκαταστάθηκε στο Βόλο μετά τους αγώνες του), φαίνεται πως καταλήγει να είναι η προσωπική αρχή μίας σειράς δράσεων και πρωτοβουλιών στην περιοχή. Μία περιοχή που έχει τεράστια ανάγκη και περιθώρια κοινωνικής, οικονομικής και δημοκρατικής αναβάθμισης. Μία περιοχή που το παράδειγμα της Αδελφής Μαρίας πρέπει να είναι φάρος απέναντι στη μισαλλοδοξία, στον εξτρεμισμό και στα άκρα. Μία περιοχή που έχει «ποτιστεί» με το αίμα ηρώων για την ελευθερία και είναι ανεπίτρεπτο στις μέρες μας να χύνεται ακόμη αίμα νέων ανθρώπων. Μία περιοχή, στην οποία θα ανέβουμε ξανά σίγουρα. Και σύντομα.