Άρθρο Παναγιώτη Δημητριάδη: Η Τουρκία του Ερντογάν

– γράφει ο Παναγιώτης Δημητριάδης
Αντιπτέραρχος  (Ι) ε.α

Η άνοδος του Ισλαμικού κόμματος AKP και του Eρντογάν  στην ηγεσία του Τουρκικού κράτους  το 2003, σηματοδότησε μια νέα εποχή για την Τουρκία. Παρά την αύξηση των δεικτών βελτίωσης της  οικονομίας και της εμμονής του Ερντογάν να βελτιώσει την θέση της Τουρκίας στον παγκόσμιο οικονομικό και στρατιωτικό χάρτη θέτοντας   μακροπρόθεσμους  στόχους, δεν κατάφερε στα 15 χρόνια που πέρασαν να αναδείξει την χώρα του ως μία ειρηνική  περιφερειακή δύναμη. Με την αποπομπή  του πρώην πρωθυπουργού Νταβούτογλου απέπεμψε και  το δόγμα  για  ‘’Μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες’’.

Οι εκλογές του 2015 που τον ανέδειξαν πρόεδρο μη έχοντας ευρεία αποδοχή από τον Τουρκικό λαό, όπως ο ίδιος πίστευε,  τον οδήγησαν σε λήψη απρόβλεπτων αποφάσεων. Χιλιάδες τούρκοι πολιτικοί του αντίπαλοι οδηγήθηκαν στη φυλακή με την κατηγορία   για  συμμετοχή στο πραξικόπημα του 2016. Παρουσιάζει έναν επιθετικό  και  απρόβλεπτο χαρακτήρα συνδυασμένο με μεγαλομανία από τα ψυχικά τραύματα που του έμειναν όταν ήταν έγκλειστος στις φυλακές της Κωνσταντινούπολης.

Επισκέπτεται έκτακτα την Ελλάδα και τείνει χείρα φιλίας για να δημιουργήσει την επομένη κρίση στα Ίμια. Εισβάλει στην Συρία, ονομάζοντας την επιχείρηση ‘’Κλάδο Ελαίας’’. Απειλεί την στρατιωτική δύναμη των ΗΠΑ στην πόλη Μανμπίζ της Συρίας, ότι αν δεν αποχωρίσει θα δοκιμάσει το ‘’Οθωμανικό χαστούκι’’. Απαιτεί το μοίρασμα των υδρογονανθράκων στην Κύπρο. Αυξάνει τις  Παραβάσεις – Παραβιάσεις. Δεσμεύει περιοχές μέσα στο FIR Αθηνών, ενώ ουδέποτε έπραξε το ίδιο στο FIR της Βουλγαρίας ή της Συμφερόπολης. Δωροδοκεί τους Αλβανούς δικαστές για να μην επικαιροποιηθεί η συμφωνία για την ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας. Προσκαλεί έκτακτα τον πρωθυπουργό και τον πρόεδρο της FYROM με σκοπό να επηρεάσει αρνητικά τις σχέσεις Ελλάδας FYROM. Για πρώτη φορά Πρόεδρος, κράτους μέλους του ΝΑΤΟ πρότεινε δημόσια  σε ένα παιδί 10 χρονών να αυτοκτονήσει, για να του δώσει την Τουρκική σημαία, πρακτικές που εφαρμόζονται από τρομοκράτες, τους οποίους ο ίδιος καταγγέλλει.

Οι συνδυασμένες φραστικές απειλές των Ερντογάν –Γιλντιρίμ-  Τσαβούσογλου και ενός  κωμικού συμβούλου με το όνομα  Μπουλούτ εναντίων της Ελλάδος και της Κύπρου,  δείχνει ότι η Τουρκική πολιτική ηγεσία δεν έχει λύσει μόνο καπίστρι, αλλά μαζί με το μέτρο έχει χάσει και την ψυχραιμία της. Μπορεί ο Ερντογάν να υλοποιήσει τις απειλές που εκτοξεύει στα γειτονικά κράτη όταν από το 1984 βρίσκεται σε εμπλοκή με τους κούρδους, και το μόνο που έχει κερδίσει  είναι να κηδεύει με τιμές  χιλιάδες  νεκρούς Τούρκους  στρατιώτες.

Ο Αμερικανός Υπουργός  Εξωτερικών Rex Tillerson, συναντήθηκε  πρόσφατα με τον Ερντογάν στην Άγκυρα για 4 ώρες. Το αποτέλεσμα αυτής της συνάντησης -αν και δεν έγιναν γνωστά- φαίνεται χαρακτηριστικά στο απελπισμένο πρόσωπο του Τούρκου προέδρου, όπου οι λεονταρισμοί  αποδείχθηκαν ανατολίτικο πυροτέχνημα.

Οι σχέσεις ΗΠΑ και Τουρκίας οξύνθηκαν με την πρόσφατη στήριξη των ΗΠΑ στην Συριακή στρατιωτική πολιτοφυλακή των Κούρδων. Οι σχέσεις μέσα στους κόλπους του ΝΑΤΟ δεν είναι καλές, με την Τουρκία να διαρρέει για ‘’πιθανή απομάκρυνση’’ από την Ατλαντική Συμμαχία προκειμένου να αλλάξει το κλίμα, χωρίς επιτυχία. Ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ έκανε  δήλωση για την εισβολή στη Συρία αναφέροντας ‘’ότι όλες οι ενέργειες πρέπει να είναι νόμιμες’’, δείχνοντας τις αποστάσεις που κρατά το ΝΑΤΟ στις ενέργειες του Ερντογάν  Οι ΗΠΑ  έχουν ήδη επιβάλει τις πρώτες κυρώσεις στην Τουρκική προκλητικότητα, με την μη έκδοση αφ’ ενός του Γκιουλέν τον οποίο κατηγορεί ο Ερντογάν για το πραξικόπημα, όπως και  με την διακοπή βίζας προς τους Το ύρκους πολίτες λόγω της παράκαμψης των Αμερικανικών κυρώσεων στο Ιράν όπως τους ενημέρωσε ο κατάδικος Τούρκος τραπεζίτης που ήταν επί χρόνια κοντά στον Ερντογάν και γνώριζε για τις σχετικές δραστηριότητες.  Πέραν αυτού η Ουάσιγκτον είναι έτοιμη να επιβάλει κυρώσεις στις τράπεζες και την αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας.

Εφόσον αρχίζουν να θίγονται τα στρατηγικά της συμφέροντα σύμφωνα με τη ρήση του προέδρου Τράμπ ‘’Πρώτα η Αμερική’’.

Από την άλλη η ΕΕ έχει παγώσει την όποια προσδοκία της Άγκυρας για περαιτέρω βελτίωση των σχέσεων.

 Η  οικονομία της Τουρκίας, παρά  τα όσα λέγονται πάσχει από τεράστιο δημοσιονομικό έλλειμμα (5,6% του ΑΕΠ), και χρέη. Τα καθαρά συναλλαγματικά αποθέματα ύψους 32,9 δις δολαρίων και 116 δις. δολαρίων τραπεζικών αποθεμάτων δεν επαρκούν μπροστά στην μεγαλομανία του Ερντογάν,  να αποπληρώσουν εξωτερικό χρέος 170 δις δολαρίων τους επόμενους 12 μήνες.

Ο άξονας Ρωσία –Τουρκία- Ιράν που επένδυσε  η ΄Αγκυρα δεν έφερε τα αναμενόμενα αποτελέσματα παρά την αγορά των S-400 συνολικού κόστους  2.5 δις δολαρίων. Η Ρωσία την έχει χαρακτηρίσει ως αναξιόπιστο σύμμαχο μετά την κατάρριψη του μαχητικού αεροσκάφους Su 25. Η αγορά των S – 400  δημιουργεί πρόβλημα διαλειτουργικότητας και στο ΝΑΤΟ σύμφωνα με τις ΗΠΑ χωρίς ουδείς να γνωρίζει την περαιτέρω εξέλιξη του θέματος.  Με το Ιράν βρέθηκε αντιμέτωπη  στη Συρία και οι σχέσεις είναι μια στο καρφί και μια στο πέταλο.

Ο δεύτερος άξονας , Τουρκία- Κατάρ – Σουδάν την έφερε αντιμέτωπη με την Ρωσία τις ΗΠΑ, την Αίγυπτο και την Σαουδική Αραβία ειδικά μετά  την υπογραφή συμφωνίας με το Σουδάν  για δημιουργία στρατιωτικής βάσης  στην ερυθρά θάλασσα, προσπαθώντας να αποκτήσει τον  έλεγχο της μεταφοράς των 4.5 εκατομμυρίων βαρελιών πετρελαίου ημερησίως. Ο αποκλεισμός του οικοπέδου 3 στην ΑΟΖ της Κύπρου, την έφερε αντιμέτωπη με την ΕΕ.

Τα προβλήματα με τo Ιράκ παραμένουν ενώ ο πρόεδρος της Αρμενίας ακύρωσε το πρωτόκολλο ειρήνης που  είχαν υπογράψει με την Τουρκία το 2009  για ανάπτυξη διπλωματικών σχέσεων, επικαλούμενος  το Σύνταγμα. Οι σχέσεις Γερμανίας Τουρκίας «είναι προς  το παρόν αγεφύρωτες» αναφέρουν πηγές από το περιβάλλον της Γερμανίδας καγκελαρίου μετά την πρόσφατη συνάντηση με τον Τούρκο πρωθυπουργό Γιλντιρίμ.

Έχει δυνατότητα σήμερα ο Ερντογάν  να  αναδείξει την Τουρκία  σε έναν γεωστρατηγικό παράγοντα ισότιμο των Αμερικανών και των Ρώσων όπως  ο ίδιος επιδιώκει; ή είναι ο άδειος ντενεκές που κάνει περισσότερο θόρυβο πάνω στον πανικό του, όπως λέει ο Ελληνικός λαός.

Λόγω του άγχους για την πολιτική του ύπαρξη με τις επερχόμενες προεδρικές εκλογές του 2019 αλλά και τις πιθανές συνέπειες που θα αντιμετωπίσει από τους ορκισμένους εχθρούς που απέκτησε στο εσωτερικό και εξωτερικό; Το σίγουρο είναι ότι σε περίπτωση εμπλοκής με την πολεμική μηχανή της Ελλάδος θα νοιώσει το  Ελληνικό χαστούκι για δεύτερη φορά.