Λίγες σκέψεις με αφορμή τα τελευταία τραγικά γεγονότα της Αττικής – Γράφει ο Απόστολος Κουταρέλος – έκδοση 18-11-2017

Γραφεί ο Απόστολος Κουταρέλος, Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος απόφοιτος Α.Π.Θ. και μεταπτυχιακός φοιτητής του Τμήματος Χωροταξίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας:

16 ανθρώπινες ψυχές μέχρι τώρα  χάθηκαν στις πλημμύρες στην Δυτική Αττική, οι υλικές  καταστροφές δε, ανυπολόγιστες. Πριν από 10 χρόνια το καλοκαίρι του 2007 θρηνήσαμε 63 ανθρώπους από τις πυρκαγιές στην Πελοπόννησο. Αν ψάξουμε για αίτια σίγουρα μπορούμε να αποδώσουμε ευθύνες στο κράτος, στην εκάστοτε κυβέρνηση, στις δημοτικές αρχές, στα καιρικά φαινόμενα κ.ο.κ.

Ας πάρουμε τα πράγματα όμως με την σειρά. Το αποτέλεσμα όλων αυτών των φαινομένων είναι συνονθύλευμα πολλών παραγόντων και πρέπει να ανατρέξουμε αρκετές δεκαετίες πίσω για να αναζητήσουμε τα βαθύτερα αίτια.

Το πρόβλημα ξεκίνησε όταν άρχισαν να αναπτύσσονται ραγδαία τα μεγάλα αστικά κέντρα κυρίως στο λεκανοπέδιο Αττικής. Τότε εμφανίστηκε η ανάγκη για ανοικοδόμηση μεγάλων πολυκατοικιών που θα στέγαζαν τις εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου που είχαν αρχίσει να εγκαθίστανται σταδιακά στην πρωτεύουσα. Και κάπου εδώ αρχίσανε τα πράγματα να παίρνουν μεγάλες διαστάσεις.

Σε ποτάμια όπως ο Ιλισσός και ο Κηφισός  υπήρξε έντονη η ανοικοδόμηση εκατέρωθεν των κοιτών τους και πολλές φορές κάλυψη ολόκληρης της κοίτης με σκοπό την τότε προοδευτική αλλά αναγκαία ανέγερση κτιρίων. Ρέματα και παραπόταμοι καλύφθηκαν εν μια νυκτί. Χιλιάδες χιλιόμετρα ασφάλτινων δρόμων κάλυψαν σταδιακά την πρωτεύουσα απ’ άκρη σ’ άκρη περιορίζοντας στο ελάχιστο τους ήδη ταλαιπωρημένους πνεύμονες πρασίνου  με αποτέλεσμα τα ύδατα να μην απορροφώνται από την γήινη επιφάνεια και να μην έχουν έξοδο διαφυγής προς την θάλασσα με τις συνέπειες αυτών να είναι πλέον γνωστές σε όλους μας.

Λίγο πιο μακριά τώρα από τα ασαφή πολεοδομικά όρια, στην ύπαιθρο, εκεί που δεσπόζουν υπερήφανα ο Υμηττός η Πεντέλη και η Πάρνηθα δηλαδή σε δασικά οικοσυστήματα τα οποία χωρίς την ανθρώπινη παρέμβαση έχουν την ικανότητα να προσαρμόζονται στις εκάστοτε καιρικές συνθήκες ο άνθρωπος δυστυχώς έβαλε και εκεί το λιθαράκι του συντελώντας στην πλήρη καταστροφή της μορφολογίας της περιοχής.

Υπερβόσκηση, λαθροϋλοτομία, πυρκαγιές με χιλιάδες καμένα στρέμματα, καταπάτηση δασικών εκτάσεων είχαν ως αποτέλεσμα το δάσος να μην μπορεί να συγκρατήσει τον όγκο των απορρεόντων υδάτων όπου υπό ιδανικές συνθήκες οι ρίζες των δέντρων θα συγκρατούσαν  μεγάλη μάζα νερού και θα εμπόδιζαν την διάβρωση του εδάφους, το οποίο με την σειρά του θα απορροφούσε και αυτό έναν σημαντικό όγκο νερού και ή πυκνή βλάστηση θα εμπόδιζε τα αδρανή φερτά υλικά να “κατέβουν” νοτιότερα.

Ας αφήσουμε λοιπόν το περιβαλλοντικό κομμάτι στην άκρη προς το παρόν, και να ασχοληθούμε με το κομμάτι “πολιτεία” διότι αν με έναν μαγικό τρόπο έπρεπε να κάνουμε την Αθηνά πλήρως αντιπλημμυρική πρωτεύουσα τότε θα έπρεπε να την γκρεμίσουμε συθέμελα και να την ξαναχτίσουμε εκ βάθρων. Πρακτικά αυτό είναι αδύνατο. Όποτε έπρεπε οι κυβερνήσεις που πέρασαν όλα αυτά τα χρόνια αλλά και οι κατά τόπους τοπικοί άρχοντες να ασχοληθούν σοβαρά με ένα τόσο ζωτικής σημασίας πρόβλημα. Όχι βέβαια πως δεν το έκαναν, αλλά το έκαναν με λάθος τρόπο. Υπήρξαν  κονδύλια τα οποία ήρθαν αλλά δεν εκπλήρωσαν ποτέ τον σκοπό τους παράλληλα με την έλλειψη πολιτικής βούλησης ή και ικανότητας. Επειδή πολλά έργα εκ των πραγμάτων κράτησαν και θα κρατούσαν χρόνια, υπήρξαν, ας πούμε για το ίδιο έργο, αναθέσεις σε διαφορετικό εργολάβο κάθε φορά που το έργο “πάγωνε” ανάλογα με την αλλαγή της κυβέρνησης του βουλευτή του δημάρχου κ.ο.κ.

Ας μην κρυβόμαστε όμως πίσω από το δάχτυλό μας είναι καιρός επιτέλους σε αυτή την χώρα να αναλάβουμε όλοι τις ευθύνες μας. Κατ’ εμέ όσο φταίει ο εργολάβος που έχτισε τον Ιλισσό άλλο τόσο φταίει και ο αγρότης που μπάζωσε το ρέμα για να σπείρει μερικά στρέμματα επιπλέον άλλο τόσο φταίει και ο κτηνοτρόφος που έβγαζε παράνομα τα ζώα του για βοσκή καταστρέφοντας την θαμνώδη κυρίως βλάστηση και άλλο τόσο φταίει και ο υπάλληλος της πολεοδομίας που έκανε τα στραβά μάτια για να χτίσει ένας τριτοξάδερφος της γυναίκας του έναν επιπλέον όροφο στο ήδη ετοιμόρροπο πατρικό του. Το πρόβλημα δεν είναι ούτε η κλιματική αλλαγή όπως υποστηρίζουν πρωτοκλασάτα στελέχη του κυβερνώντος κόμματος, ούτε το τι παρέλαβαν από τις προηγούμενες κυβερνήσεις.

Πετυχημένη θεωρείται μια κυβέρνηση ή οποία θα καταφέρει κάτι που παρέλαβε λειψό ή λάθος να το τελειοποιήσει ή να το διορθώσει, έστω και αποδίδοντας ευθύνες στους προηγούμενους. Από τη σημερινή  πάντως κυβέρνηση περιμέναμε κυρίως λόγω των προεκλογικών της υποσχέσεων να ευαισθητοποιηθεί για ένα τόσο φλέγον θέμα αλλά δυστυχώς μας απογοήτευσε. Τα  υπόλοιπα είναι λόγια μεσοβέζικα…