ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ – Έκδοση 25-2-2017

γράφει ο ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΖΙΓΓΙΡΙΔΗΣ

Μέλος ΔΣ ΔΙΚΕΠΡΕ

Αντιπρόεδρος Κέντρου Πρόληψης Μαγνησίας «ΠΡΟΤΑΣΗ ΖΩΗΣ»

Τον περασμένο Αύγουστο το Υπουργείο Υγείας συγκρότησε μία ομάδα εργασίας με ανακοίνωση του στις 10 Αυγούστου  (αρ. πρωτ. Α1β/Γ.Π. οικ.61847)  με σκοπό την κατάθεση προτάσεων  για την διαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου των Κέντρων Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής Ψυχοκοινωνικής Υγείας. Στα πλαίσια αυτής διεργασίας το πανελλαδικό Δίκτυο Κέντρων Πρόληψης «ΔΙΚΕΠΡΕ» κατέθεσε τις προτάσεις του στο Υπουργείο Υγείας.

(Λίγα λόγια για το ΔΙ.ΚΕ.ΠΡ.Ε.: Η ανάγκη βελτίωσης της διοικητικής και οικονομικής λειτουργίας των κέντρων πρόληψης των εξαρτήσεων και προαγωγής της ψυχοκοινωνικής υγείας στην χώρα μας και η ανάγκη συνεχούς επικοινωνίας και ανταλλαγής τεχνογνωσίας των μελών των διοικητικών συμβουλίων των κέντρων, στα πλαίσια της διοικητικής και οικονομικής λειτουργίας τους,  οδήγησε στην δημιουργία ενός ανεξάρτητου και αυτόνομου πανελλαδικού δικτύου με τον διακριτικό τίτλο  ΔΙ.ΚΕ.ΠΡ.Ε. Μέλη του δικτύου είναι δυνητικά τα κέντρα πρόληψης όλης της χώρας.)

Οι Προτάσεις του ΔΙ.ΚΕ.ΠΡ.Ε. προς το Υπουργείο, παρουσιάζονται συνοπτικά παρακάτω:

Tα Κέντρα Πρόληψης με την υφιστάμενη μορφή τους αποτελούν εγκεκριμένους φορείς υλοποίησης προγραμμάτων πρόληψης  των εξαρτήσεων και προαγωγής της ψυχοκοινωνικής υγείας.

Οι αστικές εταιρείες που αποτελούν το δίκτυο των Κ.Π. σε όλη την επικράτεια λειτουργούν με την συμμετοχή ως εταίρων ενεργών φορέων (επιστημονικών και κοινωνικών) των τοπικών κοινωνιών διασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο την τοπικότητα  των δράσεων, αφετέρου, λόγω της ευελιξίας που διακρίνει τον τρόπο λειτουργίας τους, την άμεση ανταπόκριση σε ανάγκες και αιτήματα τοπικών κοινωνιών

Αυτό το διοικητικό και επιστημονικό πλαίσιο  που διέπει τη λειτουργία του δικτύου των ΚΠ πιστώνεται την οριοθέτηση και την κατοχύρωση της πρόληψης  ως διακριτού και αυτόνομου επιστημονικού πεδίου στη χώρα μας

Τα Κέντρα Πρόληψης των εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας, αποτελούν τον κύριο φορέα υλοποίησης των προγραμμάτων πρόληψης των εξαρτήσεων, σε τοπικό επίπεδο Η πρόληψη των εξαρτήσεων στην χώρα μας αποτελεί πρωτίστως τοπική υπόθεση. Ήδη στον ιδρυτικό του νόμο ο ΟΚΑΝΑ (Ν. 2161/1993) προέβλεπε την δυνατότητα ανάπτυξης προγραμμάτων πρόληψης από τοπικούς φορείς με την συνεργασία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης α και β βαθμού τονίζοντας ότι η πρόληψη των εξαρτησιογόνων ουσιών, εμπίπτει στις αρμοδιότητες και στις ευθύνες των τοπικών, κοινωνικών φορέων.

Η ευελιξία των αστικών κέντρων είναι αποτέλεσμα του μεγέθους τους και της δυνατότητας να αφουγκράζονται και να ανταποκρίνονται άμεσα στις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών. Η διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής της πρόληψης ως απάντηση στα κοινωνικά αιτήματα οδήγησε στην μετονομασία  των ΚΠ της εξάρτησης σε ΚΠ των εξαρτήσεων και προαγωγής της ψυχοκοινωνικής υγείας.

Η ικανότητα προσαρμογής και μετεξέλιξης των ΚΠ προκειμένου να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών, αποτυπώνεται στον ολοένα αυξανόμενο αριθμό δράσεων που υλοποιούν καθώς και στον πληθυσμό των ωφελούμενων.

Εν ολίγοις τα ΚΠ όλα αυτά τα χρόνια λειτουργίας έχουν πετύχει:

-Λιγότερο Δημόσιο τομέα, ειδικά σε μια εποχή που το κοινωνικό αίτημα είναι η συρρίκνωση του.

– Αποφυγή απολύσεων των εργαζομένων, που στη συντριπτική πλειοψηφία τους είναι έμπειρα και αξιόλογα στελέχη.

– Αύξηση του αριθμού των δράσεων και διεύρυνση τπου πεδίου εφαρμογής της πρόληψης.

– Αύξηση αριθμού ωφελουμένων.

– Αύξηση του αριθμού των ΚΠ σε όλη την επικράτεια.

– Ευαισθητοποίηση, κινητοποίηση και ενεργοποίηση  ενεργών πολιτών και κοινωνικών φορέων των τοπικών κοινωνιών δημιουργώντας δίκτυα και συνέργειες.

– Αναγνωρισιμότητα και εμπιστοσύνη από πολίτες και φορείς.

– Συνεργασία με πανεπιστήμια, επιστημονικούς και ερευνητικούς φορείς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό καθώς και συμμετοχή σε πλήθος σεμιναρίων.

Η άποψη μας ( η οποία συμπίπτει και με την άποψη της ΚΕΔΕ) είναι ότι τα όποια προβλήματα και δυσλειτουργίες που εντοπίζονται αφορούν ελλείμματα αποτελεσματικής εποπτείας και παρακολούθησης τα οποία δύνανται να αντιμετωπιστούν με βελτιώσεις στο υπάρχον καθεστώς παρακολούθησης από τον ΟΚΑΝΑ και ήδη έχουν γίνει πολλές προσπάθειες προς την κατεύθυνση της ομογενοποίησης των διαδικασιών και των  αποτελεσματικότερων ελέγχων. Άλλωστε με την πρόσφατη ρύθμιση που αφορά την ανάρτηση όλων των δαπανών των νομικών προσώπων στη Διαύγεια αποκαθίσταται και όποιο πρόβλημα διαφάνειας έχει εντοπισθεί στα οικονομικά των Κέντρων Πρόληψης και δεν έχει επιλυθεί από τον εποπτεύοντα φορέα μέχρι σήμερα.

1. Την διατήρηση του υφιστάμενου νομικού καθεστώτος λειτουργίας των Κέντρων Πρόληψης ως Αστικές μη Κερδοσκοπικές Εταιρείες, έτσι όπως ορίσθηκαν με τις πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις ( Ν. 3459/2006, άρθρο 61 , όπως τροποποιήθηκε με τον Ν. 3966/2011).
2. ΤηνδιατήρησητηςδυνατότηταςτωνΚέντρωνΠρόληψηςνα συνάπτουν συμβάσεις με το Δημόσιο και άλλους φορείς καθώς και την δυνατότητα υλοποίησης ευρωπαϊκών προγραμμάτων.
3. Τηνβελτίωσητων διαδικασιώνεποπτείαςκαιτηςαξιολόγησης των Κέντρων Πρόληψης.
4. Η ΚΕΔΕ έχει πολλαπλά τονίσει ότι υπάρχει η αναγκαιότητα εξωτερικής αξιολόγησης των Κέντρων Πρόληψης, μεβάση επιστημονικάκαι αξιόπιστα κριτήρια ώστε να αναδειχθούν οι όποιες ουσιαστικές δυσκολίες στη λειτουργία τους.
5. ΤηνσύνταξηενιαίουκανονισμούλειτουργίαςτωνΚέντρων Πρόληψης όπου θα ρυθμίζονται θεσμικά ελλείμματα και ασάφειες.
6. Την διεύρυνση του ρόλου των Κέντρων Πρόληψης σε θέματα αγωγής υγείας που θα αφορούν τα σύγχρονα προβλήματα υγείας του ελληνικού πληθυσμού π.χ. παιδική παχυσαρκία, καρδι-αγγειολογικά προβλήματα και προληπτικούς ελέγχους.
7. ΤηνσύνταξηενιαίουκανονισμούλειτουργίαςτωνΚέντρων Πρόληψης όπου θα ρυθμίζονται θεσμικά ελλείμματα και ασάφειες
8. Την πιστοποίηση των δομών των ΚΠ καθώς και του επιστημονικού προσωπικού
9. Την απλοποίηση της χρηματοδότησης μέσω της μείωσης των απαιτούμενων διαδικασιών

Εν ολίγοις θεωρούμε ότι τα κέντρα πρόληψης οφείλουν να παραμείνουν ανεξάρτητες δομές προκειμένου να είναι πιο ευέλικτες στις δράσεις τους άρα πιο αποτελεσματικές και αποδοτικές ως αναφορά τα  αποτελέσματα σε κοινωνικό και διοικητικό επίπεδο. Το όραμα του κέντρου πρόληψης απέχει πολύ από συγκεντρωτικά μοντέλα διαχείρισης ή μοντέλα τα οποία εντάσσουν τα κέντρα στον ευρύτερο δημόσιο τομέα (προτάσεις οι οποίες κατατέθηκαν από άλλους θεσμικούς και μη θεσμικούς  φορείς όπως ο ΟΚΑΝΑ το Υπουργείο Υγείας και άλλοι)

Κλείνοντας θέλουμε να ελπίζουμε ως Πανελλήνιο Δίκτυο Κέντρων Πρόληψης «ΔΙΚΕΠΡΕ» ότι το υπουργείο δεν θα παρασυρθεί από ιδεοληψίες ή άλλες σκοπιμότητες και θα διατηρήσει την παρούσα δομή των Κέντρων Πρόληψης.