ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ, ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ 2 – έκδοση 3-10-2015

Γράφει ο Βασίλης Δημ. Κουρκούμπας, Ειδικός Παθολόγος – Διαβητολόγος

Οι απορίες των ασθενών στο ιατρείο σε σχέση με το σακχαρώδη διαβήτη με τον καιρό αθροίζονται. Σκόπιμο θεώρησα μετά την προηγούμενη δημοσίευση (μύθοι και αλήθειες για το σακχαρώδη διαβήτη) να αναφερθώ σε μία δεύτερη ομάδα ερωτήσεων των ασθενών σε σχέση με το σάκχαρο.

Τελικά έχω κάτι σπάνιο γιατρέ;

Δυστυχώς, όχι. 585.390 συμπολίτες μας (με βάση τον IDF) πάσχουν σήμερα από διαβήτη, ενώ έως το 2035 ο αριθμός αυτός αναμένεται να φτάσει τους 694.520. Εκτιμάται ότι 698.520 ενήλικες υποφέρουν από διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη, μια προδιαβητική κατάσταση ενώ το πιο τρομακτικό είναι το γεγονός ότι ανά 1000 διαβητικούς οι 199…δεν το γνωρίζουν!

Περίπου το 24-30% όλων των ατόμων με διαβήτη τύπου 2 αγνοούν την κατάστασή τους και παραμένουν χωρίς θεραπεία.

Ακούω ότι το κόστος του διαβήτη στην εποχή μας είναι μεγάλο. Τι ισχύει;

Το κόστος του διαβήτη είναι πραγματικά τεράστιο.O διαβήτης προσβάλλει μεγάλες ομάδες πληθυσμού και δημιουργεί χρόνιες επιπλοκές λόγω συχνά κακής ρύθμισης που ανεβάζουν κατακόρυφα το κόστος αντιμετώπισης. Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, υπολογίζεται ότι το 55% του συνολικού κόστους για το σακχαρώδη διαβήτη δαπανάται στην αντιμετώπιση των επιπλοκών.Ενδεικτικά, υπολογίζεται ότι το άμεσο ετήσιο κόστος ανά ασθενή με διαβητικό πόδι είναι περίπου 6.143 ευρώ, χωρίς να υπολογίζεται το έμμεσο κόστος, δηλαδή ανικανότητα για εργασία, επιβάρυνση του κοινωνικού συνόλου κ.τ.λ. , ενώ το κόστος θεραπείας του απλού διαβητικού ασθενούς είναι 5 φορές μικρότερο. Ο ακρωτηριασμός, ο οποίος συγκαταλέγεται στις επιπλοκές από την νόσο του διαβήτη, αποτελεί επίσης ένα σοβαρότατο κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα. Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, υπολογίζεται ότι το 4-5% των διαβητικών ασθενών εμφανίζουν έλκη στα πόδια. Στην Ελλάδα πραγματοποιούνται 3.000 ακρωτηριασμοί κάτω άκρων σε ετήσια βάση.

Τι πρέπει γιατρέ να τρώω για να μην εμφανίσω ποτέ σάκχαρο;

Δεν υπάρχει στην ιατρική το «ποτέ». Σαφώς μπορούμε να περιορίσουμε τις πιθανότητες να εμφανίσουμε διαβήτη τύπου 2. Μελέτες έχουν δείξει ότι η τήρηση της λεγόμενης «μεσογειακής διατροφής», μετρημένη σε ποσότητα, χωρίς πολλά λιπαρά, πλούσια σε φυτικές ίνες, δηλαδή λαχανικά, δημητριακά και φρούτα, μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης διαβήτη. Τα πάντα επιτρέπονται, αλλά με μέτρο και με ιδιαίτερη έμφαση στον περιορισμό των λιπαρών. Ο συνδυασμός μιας τέτοιας προσέγγισης με μια ήπια καθημερινή άσκηση είναι ο καλύτερος τρόπος πρόληψης του διαβήτη.

Η αξία της κανέλας στην πρόληψη του διαβήτη. Ισχύει τελικά;

Η Αμερικανική Διαβητολογική Εταιρεία έχει υποβαθμίσει τη θεραπευτική αξία της κανέλας.
Επίσης, θα πρέπει πάντως να αναφερθεί ότι η μακροχρόνια λήψη κανέλας μπορεί να επηρεάσει την ηπατική λειτουργία, ιδίως αν κάποιος παίρνει και άλλα φάρμακα που μεταβολίζονται στο ήπαρ.

Έχω διαβήτη και ο γιατρός μου έβαλε ένα φάρμακο. Να ξεχάσω ότι έχω πρόβλημα υγείας;

Δυστυχώς (ή ευτυχώς;) ο διαβήτης είναι ένα ΜΗ στατικό νόσημα, εξαιρετικά μεταβλητό χρονικά. Ανάλογα με τον ασθενή, τα νοσήματά του, την ηλικία του και πολλούς άλλους παράγοντες ο διαβητολόγος θέτει στόχους γλυκαιμικής ρύθμισης και επιβάλλει μέτρηση γλυκόζης κατ’ οίκον ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Αν ο ασθενής αμελεί την αυτομέτρηση, δε θα διαπιστώσει έγκαιρα ενδεχόμενη απορρύθμιση παρά μόνο όταν η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη είναι στα ύψη με αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών. Οι επιπλοκές περιλαμβάνουν καρδιαγγειακά νοσήματα (στηθάγχη, έμφραγμα καθώς και εγκεφαλικό επεισόδιο), τη διαβητική νεφροπάθεια (που μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου και στην ανάγκη αιμοκάθαρσης), τη διαβητική νευροπάθεια (με τελικό στάδιο την εμφάνιση εξελκώσεων και τον ακρωτηριασμό των κάτω άκρων) και τη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια (μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια της όρασης).

Έχω γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη στο στόχο που μου έθεσε ο γιατρός, αλλά μου τροποποίησε την αγωγή, γιατί;

Είναι δυνατό η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη να είναι εντός του στόχου, αλλά ο ασθενής να έχει υψηλά σάκχαρα νηστείας με χαμηλά μεταγευματικά (μέσος όρος φυσιολογικός!). Αυτός ο διαβητικός κινδυνεύει από καρδιαγγειακά επεισόδια. Επιπρόσθετα, μια πολύ χαμηλή γλυκοζυλιωμένη σε ένα στεφανιαίο ασθενή μπορεί να υποκρύπτει πιθανά υπογλυκαιμίες που δεν είναι καθόλου επιθυμητό σε αυτή την ομάδα ασθενών!

Έχω την ίδια γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη με την ξαδέρφη μου, αλλά εμένα ο γιατρός μου συνταγογράφησε ινσουλίνη. Γιατί;

Εδώ τίθεται ένα μεγάλο θέμα. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΛΑ ΤΑ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ ΙΔΑΝΙΚΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ. Πλέον στη φαρέτρα των διαβητολόγων υπάρχουν πολλά διαφορετικά φάρμακα και νεότερες ινσουλίνες. Η επιλογή του κατάλληλου σκευάσματος καθορίζεται από την ηλικία, το φύλο, τη νεφρική (ΠΑΝΤΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ TOY MDRD) και ηπατική λειτουργία, την καρδιακή λειτουργία (ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΙ Ι ΟΛΑ ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΣΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΝΟΣΟ ή ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ) ,τα επίπεδα της γλυκόζης νηστείας και τα μεταγευματικά σάκχαρα(άλλα φάρμακα ρυθμίζουν την γλυκόζη νηστείας και άλλα τα μεταγευματικά σάκχαρα).Άρα δεν υπάρχει ΚΑΝΕΝΑΣ απολύτως λόγος να συγκρίνουμε τα φάρμακά μας με τα φάρμακα του..γείτονα.

Aνέβασα σάκχαρο και μου είπε ο φίλος μου να κόψω τα γλυκά, ρύζι, μακαρόνια, ψωμί . Θα φύγει;

Το μόνο που πρακτικά απαγορεύεται είναι η ζάχαρη. Τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε υδατάνθρακες, όπως ψωμί, ρύζι, μακαρόνια, φρούτα, αλλά και αρακάς, όσπρια, λαχανικά, γάλα, γιαούρτι, είναι η κύρια πηγή ενέργειας για τον οργανισμό και δεν πρέπει να απουσιάζουν από το καθημερινό διαιτολόγιο. Επειδή όμως ανεβάζουν το σάκχαρο του αίματος, πρέπει να καταναλώνονται σε ποσότητες που να καλύπτουν τις ατομικές ανάγκες, να συμβαδίζουν με τη φαρμακευτική αγωγή και να μοιράζονται σε όλα τα γεύματα. Είναι προτιμότερο να επιλέγονται τα προϊόντα ολικής άλεσης, που δεν ανεβάζουν απότομα τη γλυκόζη στο αίμα και είναι πιο πλούσια σε βιταμίνες.

Αν το σάκχαρο μου είναι υπό έλεγχο κινδυνεύω από επιπλοκές;

Η διατήρηση του σακχάρου σε χαμηλά επίπεδα παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην πρόληψη των επιπλοκών του διαβήτη. Δεν είναι όμως ο μοναδικός παράγοντας που πρέπει να προσέχουμε. Η αρτηριακή υπέρταση, η αυξημένη χοληστερίνη, το κάπνισμα, η καθιστική ζωή παίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο. Θα πρέπει να παρακολουθούμαστε στενά από τον ιατρό μας και να ελεγχόμαστε τακτικά για πιθανές επιπλοκές, με βυθοσκόπηση των οφθαλμών, έλεγχο της νεφρικής λειτουργίας, έλεγχο για πιθανή νευροπάθεια και καρδιαγγειακή νόσο.

Ο διαβητολόγος μου συνταγογράφησε ινσουλίνη. Θα τη λαμβάνω για πάντα;
Όχι απαραίτητα. Μερικοί άνθρωποι με διαβήτη τύπου 2 μπορεί να χρειαστούν ινσουλίνη προσωρινά, ενώ άλλοι επ ‘αόριστον. Για παράδειγμα μερικοί άνθρωποι που χάνουν πολύ βάρος μπορεί να μη χρειάζονται πλέον ινσουλίνη.

Αν φτάσω να χρειάζομαι ινσουλίνη σημαίνει αποτυχία στον έλεγχο της νόσου;
Πολλοί άνθρωποι με διαβήτη προσπαθούν να ελέγξουν τις τιμές του με διατροφικές αλλαγές, με δίαιτα, με άσκηση και με λήψη φαρμάκων από το στόμα. Σε αρκετές περιπτώσεις με τα μέσα αυτά επιτυγχάνεται πράγματι ο έλεγχος του διαβήτη για πάντα. Ο διαβήτης τύπου 2, ωστόσο είναι μια χρόνια νόσος, που εξελίσσεται, με το πάγκρεας να εκκρίνει λιγότερη ινσουλίνη. Αυτό σημαίνει πως η χορήγηση ινσουλίνης είναι ένα ακόμη βήμα για τη θεραπεία, και δεν καθορίζει σε κανένα βαθμό την επιτυχία ή την αποτυχία του ασθενή στον έλεγχο της νόσου.