ΟΙ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΤΗΣ ΘΕΡΙΝΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Με την άφιξη του καλοκαιριού, η αύξηση της θερμοκρασίας μεταβάλλει την επιδημιολογία των παθογόνων του περιβάλλοντος. Η παραμονή σε αεριζόμενους χώρους ελαττώνει την επίπτωση των αερογενώς μεταδιδόμενων λοιμώξεων του χειμώνα .

Η κολύμβηση σε μολυσμένα ύδατα (πισίνες) οδηγεί σε λοιμώξεις από παθογόνα δια μέσου της στοματο-πρωκτικής , της αναπνευστικής οδού ή δια του δέρματος ή των βλεννογόνων  . Είναι συχνά τα περιστατικά ωτίτιδας, γαστρεντερίτιδας, λοιμώξεων του ουροποιογεννητικού αλλά και δερματικών φλεγμονών-μυκητιάσεων σε άτομα που συγχρωτίζονται σε «μη ελεγμένους» χώρους (πισίνες).

Τους θερινούς μήνες η καθημερινή εφίδρωση, τα δήγματα εντόμων, μικροτραυματισμοί π.χ. λόγω αποτρίχωσης ,διαταράσσουν το φυσιολογικό βλεννογόνο που σε συνδυασμό με τη ξηρότητα που προκαλεί ο εποικισμός από μικρόβια οδηγούν σε δερματικές φλεγμονές (χρ.σταφυλόκοκκος, στρεπτόκοκκος και μύκητες). Οι ευπαθείς ομάδες είναι πιο επιρρεπείς (π.χ. σακχαρώδης διαβήτης, αλκοολισμός,) ενώ είναι συχνό φαινόμενο η επιμόλυνση μετά από μικροτραυματισμούς στην ύπαιθρο από ορισμένα απειλητικά για τη ζωή μικρόβια όπως το κλωστηρίδιο του τετάνου .Οι δερματικές λοιμώξεις εμφανίζονται με εξάνθημα, οίδημα και φαγούρα ,αλλά και με πυρετό με ρίγος. Για την αποφυγή δερματικών λοιμώξεων συνιστάται η ελαφριά ένδυση με αποφυγή στενών ρούχων, ιδιαίτερη προσοχή σε πρακτικές τύπου αποτρίχωσης για την αποφυγή τραυματισμών, η άριστη ρύθμιση νοσημάτων που «ρίχνουν» το ανοσοποιητικό (π.χ. σακχαρώδης διαβήτης), ο αντιτετανικός εμβολιασμός, η χρησιμοποίηση προσωπικής πετσέτας αλλά και τακτική να φοράμε σαγιονάρες στους χώρους γύρω από τις πισίνες αλλά και στα κοινόχρηστα ντουζ.

Συνάμα. ευκαιριακά παθογόνα όπως η λεγεωνέλλα που αναπτύσσεται στα κακώς συντηρημένα συστήματα κλιματισμού των ξενοδοχείων οδηγεί στην εμφάνιση μιας βαρύτατης μορφής πνευμονίας  η οποία χρήζει άμεσης αντιβιοτικής αγωγής και ενδεχομένως νοσηλείας.

Ένα σοβαρό πρόβλημα της Δημόσιας Υγείας είναι η αύξηση των σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων που διαπιστώνεται τους θερινούς μήνες  λόγω των «περιστασιακών» συνευρέσεων. Η μη χρήσιμοποίηση προφυλακτικού και η συνεύρεση με άτομα υψηλού κινδύνου οδηγεί πιθανά σε λοίμωξη από τον ιό HIV( που οδηγεί στο AIDS), τον ιό της ηπατίτιδας Β, τον ιό των θηλωμάτων, χλαμύδια, μυκοπλάσματα,γονόκοκκο (βλεννόροια), τριχομονάδες αλλά και την ωχρά σπειροχαίτη( σύφιλη).Η χρήση του προφυλακτικού προλαμβάνει την εμφάνιση των παραπάνω νοσημάτων.

Οι ουρολοιμώξεις προκαλούνται από παθογόνα που αποικίζουν το ουροποιητικό σύστημα(ουροδόχος κύστη, προστάτης, ουρητήρας, νεφρός).Τo συνηθέστερo παθογόνo είναι το κολοβακτηρίδιο( E.Coli).Εκδηλώνονται με καύσος  στην ούρηση, με συχνοουρία, πυρετό, ναυτία, κοιλιακό άλγος, εμέτους, αλλά ενδέχεται να είναι και ασυμπτωματικές, οπότε διαπιστώνονται τυχαία σε μια γενική ούρων. Η περιορισμένη πρόσληψη υγρών και η συνοδός αφυδάτωση, η χρήση αντισυλληπτικών τύπου σπερματοκτόνων και διαφραγμάτων, οι κακές συνθήκες υγιεινής,  η  κολύμβηση σε πισίνες σε συνδυασμό με νοσήματα έκπτωσης της άμυνας του οργανισμού προδιαθέτουν στην εμφάνιση λοιμώξεων του ουροποιητικού.

Κατά τη θερινή περίοδο αυξημένη συχνότητα εμφανίζουν οι  λοιμώξεις του γαστρεντερικού (γαστρεντερίτιδες και τροφικές δηλητηριάσεις) που οφείλονται σε κατανάλωση ακατάλληλου ύδατος ή τροφίμων. Εμφανίζονται με επιγαστραλγία, διαρροικές κενώσεις, εμέτους, πυρετό , αιμορραγία από το ορθό( σπανιότερα) ,τα οποία είναι αυτοπεριοριζόμενα ή χρήζουν άμεσης φαρμακευτικής αντιμετώπισης. Η σιγκέλλα, το καμπυλοβακτηρίδιο, η σαλμονέλλα,  αλλά και εντερο-ιοί ενοχοποιούνται για τις περισσότερες περιπτώσεις. Οι λοιμώξεις προλαμβάνονται με καλό πλύσιμο των χεριών, άριστη ρύθμιση νοσημάτων που προδιαθέτουν στην αύξηση της βαρύτητας των λοιμώξεων ( διαβήτης,AIDS), προστασία των τροφίμων από μύγες και έντομα, καλό πλύσιμο των σκευών με βραστό νερό, αποφυγή τροφίμων από πλανόδιους, ποτών αμφίβολης καθαρότητας με παγάκια από νερό ύποπτης προέλευσης ενώ τα φρούτα να τρώγονται μετά από καλό πλύσιμο και ξεφλούδισμα.

Το καλοκαίρι-φθινόπωρο 2010 εμφανίσθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα επιδημία λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου στην περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας. Έκτοτε, καταγράφονται ετησίως -κάθε καλοκαίρι- κρούσματα της λοίμωξης από τον ιό στην Ελλάδα.  Ο κύριος τρόπος μετάδοσης είναι με το τσίμπημα μολυσμένου κοινού κουνουπιού. Το 80% των ατόμων που μολύνονται δεν εκδηλώνουν κανένα σύμπτωμα. Το 20% εμφανίζει συμπτωματολογία γριππώδους συνδρομής με πυρετό, κεφαλαλγία, μυαλγία  αλλά και ναυτία, εμέτους, διάρροιες,  δερματικά εξανθήματα και διόγκωση λεμφαδένων. Τα συμπτώματα υποχωρούν σε 3-7 ημέρες. Λιγότεροι από ένας στους  100 εμφανίζουν προσβολή του ΚΝΣ με εγκεφαλίτιδα ή μηνιγγίτιδα. Άτομα άνω των 50 ή ασθενείς με χρόνια υποκείμενα νοσήματα είναι πιο επιρρεπείς στην εμφάνιση της σοβαρής μορφής. Δεν υπάρχει εμβόλιο ούτε αιτιολογική θεραπεία, παρά μόνο υποστηρικτική  επομένως η πρόληψη είναι επιτακτική. Είναι απαραίτητα , λοιπόν,  η ένδυση με ρούχα που καλύπτουν τα ακάλυπτα μέρη του σώματος, η χρήση εντομοαπωθητικών στο ακάλυπτο  δέρμα, η αποφυγή παραμονής στην ύπαιθρο από το σούρουπο μέχρι το χάραμα, συχνά λουτρά καθαριότητας για την αποφυγή του ιδρώτα, αντικουνουπικά πλέγματα στις πόρτες και παράθυρα, χρήση κουνουπιέρας κατά τον ύπνο και εντομοκτόνων σε εσωτερικούς  χώρους, καλό κούρεμα γρασιδιού και θάμνων όπου βρίσκουν καταφύγιο τα κουνούπια, απομάκρυνση στάσιμων  νερών σε παρτέρια και γλάστρες, τα οποία αποτελούν σημεία εναπόθεσης αυγών και πότισμα του κήπου τις πρωινές ώρες.

Συμπερασματικά, τη θερινή περίοδο εμφανίζονται συχνά κρούσματα λοιμώξεων διαφορετικών παθογόνων από τα αντίστοιχα που επιπολάζουν το χειμώνα τα οποία χρήζουν επαγρύπνισης από τη μεριά του ασθενούς και αντιμετώπισης από το θεράποντα ιατρό.

Βασίλειος Δ.Κουρκούμπας ,M.D.

Ειδικός Παθολόγος-εξ/νος Διαβητολόγος