Ο εορτασμός της μνήμης του Αγίου Τρύφωνος

Πλήθος κόσμου επισκέφτηκε και φέτος το εξωκλήσι του Αγίου Τρύφωνος του Μάρτυρος, το οποίο βρίσκεται πλησίον της Εθνικής Οδού στην είσοδο της πόλης, και παρακολούθησε με ευλάβεια και κατάνυξη τις πανηγυρικές ιερές ακολουθίες που τελέστηκαν για τον εορτασμό της μνήμης του.

Πανηγυρικός Εσπερινός μετ’ αρτοκλασίας εψάλη το απόγευμα του Σαββάτου 31 Ιανουαρίου, ενώ ανήμερα της εορτής, Κυριακής 1^ης Φεβρουαρίου, Όρθρος και Θεία Λειτουργία στο εξωκλήσι που είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Αγίου, καθώς και στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Αλμυρού.

Δέσποινα Κοτζιαπαναγιώτου

Προστάτης των αμπελουργών

Ο Άγιος Τρύφωνας έχει καθιερωθεί ως ο Άγιος προστάτης των αμπελουργών, παρουσιάζεται μάλιστα στις νεώτερες αγιογραφίες να κρατά κλαδευτήρι. Σε πολλές περιοχές της χώρας μας, και ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα, οι αμπελουργοί τιμούν τον Άγιο με πλήθος εθιμικών πρακτικών και γιορτών.

Ο Άγιος Τρύφων γεννήθηκε στη Λάμψακο, παραλιακή πόλη της Φρυγίας και προερχόταν από φτωχική οικογένεια. Ο τόπος καταγωγής του, η φρυγική Βιθυνία, ήταν ξακουστός για τους αμπελώνες του και την παραγωγή οίνων ποιότητας, όπως και όλα τα παράλια της Προποντίδας. Πιθανότατα λοιπόν ο Άγιος μετατράπηκε σταδιακά σε προστάτη της κύριας παραγωγής του τόπου.

Μάλιστα λόγω των θαυματουργικών, ιαματικών και εξορκιστικών του ιδιοτήτων, όταν επικράτησε ο Χριστιανισμός και απαγορεύτηκαν τα παλιά λατρευτικά στοιχεία, επωμίσθηκε το ρόλο του προστάτη όλων των γεωργών κι όχι μόνο των αμπελουργών.

Καθοριστικό ρόλο στην ανάδειξη του αγίου ως προστάτη των αμπελουργών παίζει και  το γεγονός ότι η μνήμη του  εορτάζεται την ίδια περίοδο που οι αμπελουργοί αρχίζουν το «κλάδεμα», μια πολύ σημαντική αμπελουργική εργασία για την πορεία του αμπελιού και της παραγωγής.

Οι ελληνικοί πληθυσμοί της Ανατολικής Ρωμυλίας (Αγχίαλος, Σωζόπολη, Μεσημβρία), που ζούσαν σε κατάφυτες από αμπέλια περιοχές, δεν ήταν δυνατόν να αγνοήσουν έναν τέτοιο Άγιο, που θα τους εξασφάλιζε την προστασία των αμπελώνων από πιθανές καταστροφές. Οι Αγχιαλίτες λάτρευαν τον Άγιο Τρύφωνα με ιδιαίτερη ευλάβεια. Την ημέρα αυτή κανένας δεν πήγαινε για οποιαδήποτε δουλειά στο αμπέλι, παρά συγκεντρώνονταν όλοι στην Εκκλησία να κάνουν Αγιασμό και αρτοκλασία με κόλλυβο για το μνημόσυνο του Αγίου Τρύφωνα. Στο κόλλυβο μάλιστα που παρέθεταν  «ζωγράφιζαν» μορφή του. Φρόντιζαν ακόμη να διατηρούν από τον τρύγο σταφύλια, να τα πηγαίνουν αυτή την ημέρα στην εκκλησία, να διαβαστούν και να μοιραστούν στους πιστούς σαν ευλογία. Στο τέλος, ράντιζαν με τον Αγιασμό τα αμπέλια και τα χωράφια τους, για να έχουν καλή παραγωγή, μια καλή χρονιά, με ευφορία και  γονιμότητα.

Όταν  αργότερα σαν πρόσφυγες ξεριζώθηκαν και εγκαταστάθηκαν στις νέες τους πατρίδες, εκτός από τις αμπελοοινικές τους τεχνικές, μετέφεραν και τους τρόπους λατρείας τους.