Συνεταιρισμός Πτελεού, προβλήματα και προοπτικές

Από τον αναγνώστη μας και Πρόεδρο της Εθελοντικής Ομάδας «Αιολίς» Κωνσταντίνο Ρούτσια, λάβαμε το παρακάτω άρθρο σχετικά με τον Ελαιουργικό Συνεταιρισμό Πτελεού. Αναλυτικά σε αυτό αναφέρονται τα παρακάτω:

«Τα  τελευταία χρόνια ο ελαιουργικός συνεταιρισμός Πτελεού βρίσκεται σε τέλμα. Ουσιαστικά έχει χρεοκοπήσει στις συνειδήσεις των αγροτών. Το μόνο που πιστεύουν γι’ αυτόν είναι ότι, αποτελεί το μέσον για να βγάζουν το λάδι τους. Η συμμετοχή των μελών του είναι περισσότερο τυπική και λιγότερο ουσιαστική, αφενός γιατί ο συνεταιρισμός λειτουργεί κυρίως ως κεφαλαιοκρατική επιχείρηση στις σχέσεις του  με την αγορά, ή ως μεσάζων ανάμεσα στα μέλη του και τους εμπόρους και αφετέρου οι σχέσεις του στο εσωτερικό του, αντί να βασίζονται στις συνεταιριστικές αρχές μοιάζουν πολλές φορές ως αντίδοτο στις ματαιωμένες ατομικές και οικογενειακές στρατηγικές.

Ο Συνεταιρισμός Πτελεού έχει τουλάχιστον πέντε χρόνια να κάνει Γενική Συνέλευση και να συζητήσει με τα μέλη του τα προβλήματα που τους αφορούν, (φορολογία αγροτεμαχίων, νέα ΚΑΠ κ.α.) ή να συζητήσει τις εξελίξεις γύρω από το λάδι και την ελιά ή κάποιο αναπτυξιακό σχέδιο.

Μία Γ.Σ. η οποία πραγματοποιήθηκε ύστερα από απαίτηση μελών του συνεταιρισμού προκειμένου να γίνει οικονομικός απολογισμός του έτους 2012 δεν ευόδωσε γιατί δεν είχαν ορισθεί ορκωτοί λογιστές. Κατά συνέπεια ο απολογισμός που παρουσιάσθηκε ήταν άκυρος. Από τότε βέβαια (Αύγουστος 2013) κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι αλλά έκθεση των ορκωτών λογιστών ακόμη δεν υπάρχει, παρ’ ότι η Γ.Σ. όρισε δύο ορκωτούς λογιστές για τη σύνταξη της, έναντι αμοιβής 2.500 ευρώ σύμφωνα με την προσφορά τους. Πληροφορίες αναφέρουν ότι η έκθεση αντί να ανατεθεί σε δύο ορκωτούς  λογιστές όπως όρισε η απόφαση της Γ.Σ. ανατέθηκε σε έναν κατά συνέπεια η έκθεση που έχει συνταχθεί είναι άκυρη.

Το εποπτικό συμβούλιο του Συνεταιρισμού δεν υφίσταται. Τα δύο από τα τρία μέλη του παραιτήθηκαν καταγγέλλοντας τον τρόπο λειτουργίας του Δ.Σ. Το τρίτο μέλος παραιτήθηκε προκειμένου να συμπληρώσει παραιτηθέν μέλος του Δ.Σ., χωρίς να έχει εγκριθεί ποτέ από Γ.Σ. η συμμετοχή του στο Διοικητικό Συμβούλιο.

Θα μπορούσε κανένας να αναφέρει πολλά τέτοια προβλήματα που σχετίζονται με τον τρόπο λειτουργίας του Δ.Σ. και την αντίληψη της σημερινής διοίκησης του συνεταιρισμού. Το πρόβλημα ωστόσο δεν βρίσκεται κυρίως εκεί. Το πρόβλημα βρίσκεται στο ότι αυτός ο τρόπος λειτουργίας οδηγεί το συνεταιρισμό σε περιθωριοποίηση, σε συρρίκνωση, σε όλο και μεγαλύτερα χρέη.

Η μόνη επένδυση που έγινε τα τελευταία χρόνια ήταν ο νυχτερινός καλλιτεχνικός φωτισμός της πέτρας που είναι χτισμένη η παλιά αποθήκη, όταν το λάδι το παίρνουν οι έμποροι τζάμπα, γιατί ο συνεταιρισμός δεν φρόντισε να δημιουργήσει αποθηκευτικές δεξαμενές. Στο τυποποιητήριο τα μηχανήματα έχουν χρόνια να δουλέψουν γιατί δεν υπάρχουν μελάνια. Το κονσερβοποιείο  παραμένει αναξιοποίητο. Πουθενά στο διαδίκτυο και στα διάφορα sites δεν βρίσκεται ο συνεταιρισμός και το λάδι Πτελεού. Ο φασματογράφος που υπήρχε χάθηκε; Παρ’ ότι όπως έχει αναφερθεί έχουν ξοδευτεί 60.000 ευρώ, το λάδι Πτελεού δεν φέρει ονομασία προέλευσης.

Το ερώτημα ωστόσο που απασχολεί τους περισσότερους αγρότες της περιοχής ύστερα από αυτή την κατάσταση που επικρατεί στο συνεταιρισμό είναι: υπάρχει προοπτική; Μπορεί ο συνεταιρισμός να γίνει εργαλείο ανάπτυξης για την περιοχή ή θα βουλιάξει στα χρέη του και θα περάσει στα χέρια ιδιωτών όπως καλοβλέπουν και επιθυμούν ορισμένοι.

Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο συνεταιρισμός Πτελεού δεν είναι διαφορετικά από αυτά που αντιμετωπίζει γενικότερα το συνεταιριστικό κίνημα της χώρας μας.

• παντελής έλλειψη ενός σταθερού και (καλοπροαίρετα) συναινετικού συστήματος αξιών, καθώς και συνεταιριστικής παιδείας και κουλτούρας που προάγουν τη συλλογικότητα με στόχο τη δημιουργική και βιώσιμη κοινωνικοοικονομική επιχειρηματικότητα μέσω του οχήματος του «συνεταιρίζεσθαι»,
• άγνοια της πλειοψηφίας των διοικούντων και ασκούντων συνεταιριστική πολιτική στην Ελλάδα σχετικά με την ύπαρξη, χρήση, και καινοτομική δραστηριότητα για την ανάπτυξη σύγχρονων χρηματοδοτικών εργαλείων (π.χ. αγοροπωλησίες προθεσμιακών συμβολαίων και χρηματοοικονομικών δικαιωμάτων – futures and options contracts) που επιτρέπουν την διαχείριση ρίσκου στις διεθνείς αγορές εμπορευμάτων και πρώτων υλών,
• εφησυχασμός των μελών και διοικούντων βασιζόμενος στην πολιτική των επιδοτήσεων επί του πραραγόμενου όγκου και την κουλτούρα των επιδοτούμενων φαφλατο-σεμιναρίων για πάσα νόσον,
• έλλειψη μακροπρόθεσμου στρατηγικού σχεδιασμού και πολιτικής εξαγωγών με προσανατολισμό τις ανάγκες της αγοράς κι όχι στην «ελληνικότητα»,
• μη επιτυχής συντονισμός των δραστηριοτήτων μεταξύ διαφορετικών ομάδων μελών του ίδιου συνεταιρισμού ή συνεταιρισμών της ίδιας μικροπεριφέρειας, παρακινούμενος στις περισσότερες περιπτώσεις από μικροκομματικά συμφέροντα,

Σήμερα όσο ποτέ άλλοτε είναι ανάγκη ο Συνεταιρισμός Πτελεού να ξεφύγει από τη λογική λειτουργίας του ως κλειστής ομάδας των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, (έχουν φτάσει να πάρουν απόφαση ότι το Δ.Σ. θα συνεδριάζει κλειστά και όχι σε ανοικτές διαδικασίες). Πρέπει να ξεφύγει από τη λογική λειτουργίας του με βάση τι μπορεί να δώσει το θεσμικό πλαίσιο. (επιδοτήσεις, ΚΑΠ, προγράμματα). Η πραγματική ώθηση μπορεί να δοθεί μέσα από την ανάπτυξη επιθετικών στρατηγικών, την έμφαση στον προσανατολισμό στην αγορά, τη δημιουργία σχέσεων εμπιστοσύνης και την ανάδειξη της συνεταιριστικής ταυτότητας.

Η λύση στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Συνεταιρισμός δεν βρίσκεται μόνο σε ένα διαρκή αγώνα για την κάλυψη των οικονομικών ελλειμμάτων του, ούτε στη λογική των διώξεων, των μηνύσεων και των αγωγών στην οποία παρασύρθηκε ολόκληρο το Δ.Σ. εξαιτίας της λογικής του βοναπαρτισμού που κουβαλάει ένα μέλος του.

Ο συνεταιρισμός χρειάζεται να έχει πίστη και εμπιστοσύνη μεταξύ των μελών του – δηλαδή στο ανθρώπινο κεφάλαιο. Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι ο συνεταιρισμός δεν μπορεί να πετύχει αν η συνεργατικότητα είναι αυτοσκοπός – η συνεργατικότητα είναι η προϋπόθεση. Ο συνεταιρισμός είναι μια μορφή οργάνωσης μιας επιχειρηματικής ή άλλης δραστηριότητας και θα πρέπει αυτήν να υπηρετεί με συνέπεια, και οργάνωση. Κάθε επιτυχημένος συνεταιρισμός – όπως κάθε επιχείρηση – θα πρέπει να στηρίζεται στη βάση του, στα μέλη, τους εργαζόμενους, στους πελάτες και στους προμηθευτές του, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις ευκαιρίες και περιορισμούς του κοινωνικού περιβάλλοντος και της οικονομικής συγκυρίας.

Ο συνεταιρισμός πρέπει να χαράξει διαφορετική πορεία. Έχει τη δυνατότητα να κατακτήσει αλλά και διατηρήσει μερίδια αγοράς μακροπρόθεσμα στο λάδι, χρειάζεται να επενδύσει σε νέα προϊόντα, στις ελιές, το πέλετ, την αειφόρο ανάπτυξη, την καινοτομία. Ωστόσο για να γίνουν αυτά θα πρέπει να συνάδει η οργανωτική δομή του με τις δημοκρατικές διαδικασίες και τις στρατηγικές εμπορίας που ακολουθεί και εφαρμόζει. Συνεπώς η έλλειψη σύνθεσης, σχεδιασμού και υλοποίηση στρατηγικών με καθαρό προσανατολισμό στην αγορά με τα οργανωτικά χαρακτηριστικά είναι ένα από τα σημαντικότερα λάθη που κάνει σήμερα ο Συνεταιρισμός.

Η συνεταιριστική επιχειρηματικότητα στον Πτελεό έχει μεγάλο παρελθόν, έχει παρόν, και σίγουρα έχει μέλλον. Η κρίση που μαστίζει την χώρα μας, κι όχι μόνο, εδώ και έξι χρόνια, ουσιαστικά προάγει τη συλλογικότητα, συνοχή, πρόνοια, καθώς και την σταδιακή αφύπνιση των Ελλήνων για την ανάπτυξη κοινωνικοοικονομικού κεφαλαίου που θα εξυπηρετεί πραγματικές ανάγκες και που θα διέπεται από το πνεύμα ενός αξιακού συστήματος βασιζόμενο στην αρχή  του «συνεργάζομαι, υποστηρίζω το συλλογικό συμφέρον,  για να μάθω και να κερδίσω περισσότερα». Αυτόν τον δρόμο πρέπει να βαδίσει ο Συνεταιρισμός Πτελεού.

Κων/νος Ρούτσιας

Πρόεδρος της Εθελοντικής Ομάδας ΑΙΟΛΙΣ

Βιβλιογραφία:

•  Νίκος Καλογεράς, επίκουρος καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Μάαστριχτ και Εντεταλμένος Καθηγητής στο Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων.
• Θεόδωρος Μπένος, υποψήφιος διδάκτορας Πανεπιστημίου Μάαστριχτ και συνιδρυτής της πύλης για την ελληνική αγροτική παραγωγή gyri.gr